Luật Nhà ở (sửa đổi) gỡ hàng loạt "nút thắt" để phát triển nhà ở xã hội

Trong văn bản mới nhất gửi Quốc hội và Bộ Xây dựng, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), đánh giá Luật Nhà ở 2023 vửa được Quốc hội thông qua, về tổng thể là rất tốt, rất tích cực, phù hợp thực tiễn, bảo đảm được tính đồng bộ, thống nhất của các quy định pháp luật.

"Có thể nhận xét Luật Nhà ở 2023 có chất lượng tốt nhất trong hơn 30 năm qua, kể từ Pháp lệnh Nhà ở 1991, Luật Nhà ở 2005 và Luật Nhà ở 2014", ông Châu nói.

Đặc biệt, Chủ tịch HoREA cho hay rất vui mừng vì hàng loạt các "nút thắt" để phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) đã tím được giải pháp gỡ vướng khi Luật Nhà ở 2023 được thông qua.

Gỡ loạt "lấn cấn" về phát triển nhà ở xã hội

Cụ thể, tại Khoản 5 Điều 77 quy định hỗ trợ cho vay vốn ưu đãi của Nhà nước thông qua Ngân hàng chính sách xã hội, tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định, để đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội (NƠXH) mua, thuê mua NƠXH hoặc tự xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở hoặc để mua, thuê mua nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, cho phép các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định được thực hiện cho vay ưu đãi đối với các đối tượng được hưởng chính sách NƠXH mua, thuê mua NƠXH, đã khắc phục bất cập của Khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014.

Tiếp đến, Điều 78 quy định điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH đã bãi bỏ điều kiện cư trú, hoặc giao cho Chính phủ quy định điều kiện về thu nhập đối với đối tượng được mua, thuê mua NƠXH, hoặc quy định đối tượng thuê NƠXH thì không phải đáp ứng điều kiện về nhà ở và thu nhập là rất hợp tình hợp lý.

"Quy định này để phù hợp với thực tế dịch chuyển và thu hút lao động giữa các vùng miền, địa phương và để phù hợp với tình hình thực tiễn trong từng thời kỳ", ông Châu nhận xét.

Đặc biệt, Khoản 2 và Khoản 3 Điều 83 quy định "Tại các đô thị loại đặc biệt, loại I, loại II và loại III, căn cứ quy định của Chính phủ, UBND cấp tỉnh quyết định việc chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại phải dành một phần diện tích đất ở trong dự án đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng NƠXH..." được Chủ tịch HoREA đánh giá là rất cần thiết.

"Quy định như này cũng là nhằm để thực hiện chủ trương xã hội hóa đầu tư, huy động nguồn lực từ tất cả các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại để tham gia phát triển NƠXH, và đã khắc phục được các quy định bất cập của Luật Nhà ở 2014 và Nghị định 100/2015/NĐ-CP, Nghị định 49/2021/NĐ-CP", ông Châu đánh giá.

Ngoài ra, Khoản 2 Điều 85 Luật Nhà ở 2023 quy định "chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng NƠXH" không phải bằng vốn ngân sách nhà nước được hưởng các ưu đãi, như: Được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với toàn bộ diện tích đất của dự án; Được ưu đãi thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế... là rất cần thiết, hợp tình hợp lý, đáp ứng được một phần nguyện vọng của chủ đầu tư dự án NƠXH.

"Quy định này sẽ tạo điều kiện để thu hút các doanh nghiệp, nhà đầu tư tham gia phát triển NƠXH nhằm thực hiện Chương trình phát triển tối thiểu 1 triệu căn NƠXH trong giai đoạn 2021-2030", Chủ tịch HoREA nói thêm.

Vẫn còn một số quy định cần Quốc hội tiếp tục cân nhắc xem xét

Bên cạnh các quy định "gỡ vướng" cho phát triển NƠXH, Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu cũng đánh giá cao một số quy định liên quan đến sở hữu nhà chung cư, phát triển nhà chung cư mini... tại Luật Nhà ở 2023.

Cụ thể, Khoản 3 Điều 36 Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định trường hợp chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại phải là doanh nghiệp kinh doanh bất động sản và được chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư... đã dẫn chiếu về Luật Đất đai rất chính xác.

"Quy định này bảo đảm được tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật và đã khắc phục được bất cập của điểm c khoản 2 Điều 22 và khoản 1, khoản 4 Điều 23 Luật Nhà ở 2014 quy định chỉ định chủ đầu tư và hình thức sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại đã "vênh" với các quy định của Luật Đất đai 2013", ông Châu nói.

Về phát triển nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân để bán, cho thuê mua, cho thuê (nhà chung cư mini), theo ông Châu, Điều 57 của Luật này đã quy định rất chặt chẽ, để đảm bảo năng lực của nhà đầu tư là cá nhân khi quy định phải đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở...

Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực, HoREA đề xuất một số quy định cần được Quốc hội tiếp tục cân nhắc xem xét, có thể nên được "thêm, bớt đôi chút" hoặc bổ sung khi có điều kiện.

Chẳng hạn, Luật Nhà ở 2023 chưa quy định chính sách hỗ trợ cho khoảng trên dưới một trăm ngàn chủ nhà trọ, với hàng trăm ngàn phòng trọ trong cả nước đã và đang giải quyết chỗ thuê trọ cho hàng triệu công nhân, người lao động.

"Nếu có thể được, HoREA để nghị Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho phép vận dụng chính sách cho chủ nhà trọ được vay ưu đãi để xây dựng, cải tạo sửa chữa nhà ở là nhà trọ cũng là "nhà ở riêng lẻ" của cá nhân, hộ gia đình theo quy định tại Điều 110, Điều 111 Luật Nhà ở (mới), hoặc đề nghị xem xét giảm mức thuế khoán 7% doanh thu hiện nay về mức thuế khoán khoảng 5% doanh thu thì hợp lý hợp tình hơn", ông Châu nói.