Theo kế hoạch chỉnh trang và phát triển đô thị giai đoạn 2021-2025, TP.HCM đặt mục tiêu hoàn thành bồi thường, di dời 6.500 căn nhà ven kênh rạch, tổng nhu cầu vốn hơn 19.000 tỷ đồng.
Tuy nhiên, theo Sở Xây dựng TP.HCM, trong vòng 3 năm qua, thành phố đã bồi thường, di dời được 657/6.500 căn, mới hoàn thành 1 dự án, 7 dự án dự kiến hoàn thành công tác di dời trước ngày 30/4/2025. Như vậy, so với mục tiêu đặt ra thì tiến độ di dời nhà trên và ven kênh rạch vẫn đang rất trì trệ.
Để đẩy nhanh tiến độ di dời nhà ven kênh rạch ổn định cuộc sống cho người dân, đặc biệt là trong giai đoạn cuối năm, Sở Xây dựng TP.HCM vừa có văn bản yêu cầu các đơn vị báo cáo việc thực hiện di dời và tổ chức lại cuộc sống cho người dân sống trên và ven kênh rạch.
Theo đó, 7 dự án TP.HCM đang tập trung triển khai bao gồm: Dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng rạch Xuyên Tâm (từ kênh Nhiêu Lộc Thị Nghè đến sông Vàm Thuật qua địa bàn quận Bình Thạnh, Gò Vấp) với quy mô di dời là 1.880 căn.
Thứ 2 là dự án xây dựng hạ tầng và cải tạo môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên (kết nối tỉnh Long An qua sông Chợ Đệm và tỉnh Bình Dương, tỉnh Đồng Nai qua sông Sài Gòn) chảy qua địa bàn nhiều quận huyện như: quận 12, Bình Tân, Tân Phú, Tân Bình, Gò Vấp, Bình Thạnh và huyện Bình Chánh với quy mô di dời là 166 căn.
Dự án thứ 3 là công trình chống sạt lở bán đảo Thanh Đa - đoạn 3, quận Bình Thạnh, hiện đã thực hiện bồi thường, di dời 77/85 căn. Thứ 4 là dự án cải tạo kênh Hàng Bàng - giai đoạn 2, quận 6 đã thực hiện bồi thường 256/344 căn.
Tiếp theo đó là dự án cải tạo kênh A41, quận Tân Bình đã thực hiện bồi thường 124/142 căn. Thứ 6 là dự án cải tạo Rạch Bà Tiếng, quận Bình Tân đã thực hiện bồi thường 144/243 căn. Cuối cùng, dự án cải tạo tuyến mương Nhật Bản, phường 2, quận Tân Bình với quy mô di dời 61 căn.
Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, sớm ổn định cuộc sống cho bà con khu vực, Sở Xây dựng TP.HCM đề nghị UBND các quận 6, 12, Bình Thạnh, Gò Vấp, Tân Bình, Bình Tân và Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị chủ động phối hợp các đơn vị liên quan khẩn trương chỉ đạo, đôn đốc công tác di dời nhà trên và ven các tuyến kênh rạch đối với 7 dự án nêu trên.
Ngoài ra, các địa phương phải có văn bản báo cáo tiến độ triển khai thực hiện công tác di dời nhà trên và ven kênh rạch đối với 7 dự án trên. Trong quá trình nếu có phát sinh các khó khăn, vướng mắc vượt thẩm quyền, phải có báo cáo gửi về Sở Xây dựng trước ngày 15/12/2023.
Trước đó, để đẩy nhanh tiến độ 7 dự án trên, Sở Xây dựng đã thành lập các Tổ công tác liên ngành (hoặc tham mưu UBND TP thành lập Tổ Công tác) xử lý, cũng như tháo gỡ các khó khăn. Đại diện Sở Xây dựng, vướng mắc lớn nhất hiện nay làm ảnh hưởng đến tiến độ di dời các dự án vẫn là khó khăn về nguồn vốn ngân sách và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Theo sở này, đa số các dự án di dời nhà ven kênh rạch chưa được bố trí vốn hoặc giao nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư. Trong khi đó, việc thu hút nguồn vốn xã hội hóa, doanh nghiệp tham gia còn rất hạn chế.
Đáng chú ý, đa số các dự án di dời nhà trên và ven kênh rạch đều có pháp lý nhà, đất phức tạp như không có pháp lý về quyền sử dụng đất, nhà lấn chiếm, 1 phần trên đất, 1 phần trên kênh rạch… dẫn đến việc hiệp thương, bồi thường chậm, làm dự án kéo dài, còn nhiều trường hợp tiếp tục khiếu nại, chưa đồng ý nhận tiền bồi thường và bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư dẫn đến tiến độ dự án còn ì ạch.