Ukraine choáng váng trước chiến thuật tác chiến điện tử của Nga

Một người lính Ukraine thuộc Lữ đoàn tấn công miền núi số 10 Edelweiss điều khiển thiết bị bay không người lái gần Bakhmut.

Đây là một ví dụ hiếm hoi nhưng quan trọng về lợi thế công nghệ của Nga trong một cuộc chiến đang dần nghiêng về phía Moscow.

Dọc gần như toàn bộ chiến tuyến, một bức tường xung điện từ vô hình giờ trải dài như một tấm khiên.

Một mạng lưới tín hiệu vô tuyến, hồng ngoại và radar phức tạp được phóng lên bầu trời trên chiến trường mang lại cho lực lượng Nga sự bảo vệ chưa từng có ở một số khu vực.

'Tác chiến điện tử của họ tốt hơn của chúng ta'

Và không chỉ tên lửa của Ukraine hiện không tiếp cận được mục tiêu. Có lẽ điều quan trọng hơn là khả năng của Nga trong việc chống lại các loại máy bay không người lái giá rẻ, đôi khi có sẵn, mà Ukraine đã trở nên phụ thuộc vào để trinh sát và tấn công tầm xa.

Một người lính tiền tuyến, thuộc đơn vị súng cối 120mm thường xuyên sử dụng máy bay không người lái Mavic để phát hiện mục tiêu, nói với The Telegraph rằng: "Họ (Nga) luôn có tác chiến điện tử tốt kể từ khi bắt đầu cuộc chiến, nhưng bây giờ nó tốt hơn chúng tôi".

Andrey Liscovich, thuộc Quỹ Quốc phòng Ukraine, gần đây đã nói với podcast Geopolitics Decanted: "Đây vẫn là một vấn đề lớn ở mặt trận. Ông giải thích các lực lượng Ukraine đang ở trong một "trò chơi mèo vờn chuột liên tục" với kẻ thù Nga khi họ tranh giành quyền kiểm soát sóng vô tuyến.

Các thiết bị do người Nga triển khai có thể làm xáo trộn hệ thống dẫn đường của họ hoặc đơn giản là cắt đứt các liên kết điều khiển vô tuyến với người điều khiển của họ.

Một số máy bay không người lái rơi xuống sàn mà không bắn trúng mục tiêu, trong khi một số khác bay lơ lửng trên không không kiểm soát cho đến khi hết pin.

Shipovnik-Aero gắn trên xe tải 'đặc biệt hiệu quả'

Một báo cáo của Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia, cơ quan tư vấn quốc phòng và an ninh, cho thấy Nga đã triển khai một hệ thống tác chiến điện tử lớn cứ sáu dặm dọc theo tiền tuyến.

Shipovnik-Aero gắn trên xe tải được cho là tỏ ra đặc biệt hiệu quả trong việc chống lại máy bay không người lái của Ukraine.

Với tầm bắn 6 dặm, thiết bị này có thể chặn máy bay không người lái và cũng có được tọa độ vị trí của phi công trong phạm vi một mét, để chỉ đạo hỏa lực pháo binh trả đũa.

Ở những khu vực tiền tuyến không được trang bị các hệ thống phức tạp hơn, binh lính Nga sử dụng các thiết bị nhỏ hơn, đặt trên chiến hào.

Các hệ thống chạy bằng pin có phạm vi hoạt động từ 50 đến 100m và không thường xuyên được bật 24 giờ một ngày để tiết kiệm điện.

Ở những khu vực này, việc tấn công mục tiêu thường dễ dàng hơn vì máy móc không hoạt động hoặc máy bay không người lái đến đủ gần nên mất tín hiệu.

Họ triển khai đến tuyến đầu bằng cách sử dụng máy phân tích phổ để tìm ra tần số nào đang bị nhiễu ở gần đó.

Biện pháp đối phó chính là lập trình lại máy bay không người lái, điều này không đơn giản khi chúng được mua ngoài kệ hoặc được chế tạo bằng các bộ phận thương mại sẵn có.

Thông thường, tín hiệu tương tự được ưa chuộng hơn tín hiệu kỹ thuật số vì kết quả gần giống với tình trạng nguồn cấp dữ liệu video bị suy giảm hơn là mất điện hoàn toàn. Một chiến thuật khác là gửi một đàn máy bay không người lái, vì không phải mọi tần số đều có thể bị chặn cùng một lúc.

Nhưng các biện pháp đối phó phức tạp hơn được các nước NATO sử dụng phần lớn được coi là nằm ngoài tầm với của Ukraine.

Mỹ có lệnh cấm xuất khẩu chuyển giao các thiết bị tác chiến điện tử được Bộ Ngoại giao quản lý vì lo ngại công nghệ của nước này sẽ rơi vào tay kẻ thù.

Và sau đó là cái giá phải trả, điều này sẽ buộc quân đội Kiev phải chiến đấu theo một phong cách hoàn toàn khác, cựu chỉ huy NATO Hamish de Bretton-Gordon nhận định.

Các biện pháp đối phó của phương Tây tốn hàng triệu USD

Các hệ thống được quân đội phương Tây sử dụng có giá hàng nghìn USD, trong khi các nhà sản xuất máy bay không người lái của Ukraine đặt mục tiêu giữ cho thiết bị của họ rẻ nhất có thể, buộc họ phải sử dụng công nghệ thông thường.

Các báo cáo cho thấy máy bay không người lái FPV có giá chỉ 260 USD đã được Ukraine sử dụng để tiêu diệt xe tăng Nga.

Trong khi đó, UAV Watchkeeper do quân đội Anh vận hành có giá hàng triệu bảng Anh nhưng được trang bị các biện pháp đối phó tác chiến điện tử.

Ông de Bretton-Gordon nói: "Đó là một vấn đề nan giải và chỉ có người Ukraine mới trả lời liệu tốt hơn là họ nên mất 50% số máy bay không người lái trị giá 500 USD hay thực hiện bước tiếp theo, tốn kém hơn rất nhiều để chống lại điều đó". 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuần này tuyên bố rằng họ sẽ tìm cách sản xuất một triệu máy bay không người lái cho các nỗ lực chiến tranh của mình.

Ông de Bretton-Gordon nói thêm: "Số lượng có chất lượng riêng. Ngay cả khi họ mất một nửa số đó thông qua các biện pháp đối phó điện tử, chúng vẫn sẽ có tác động rất lớn".