EuroCham nói gì khi các "đại bàng" ngoại muốn mua điện trực tiếp không qua EVN?

Trong Sách Trắng thường niên lần thứ 15 của EuroCham vừa công bố, ngoài kế hoạch mở rộng đầu tư của loạt doanh nghiệp lớn, cam kết rót vốn mạnh vào Việt Nam, các doanh nghiệp thuộc EuroCham đề cập đến việc mua điện trực tiếp từ các nhà đầu tư điện mặt trời.

Theo đó, EuroCham cho biết, phân tích rõ hơn về hợp đồng mua bán điện trực tiếp (DPPA) – thỏa thuận trực tiếp giữa bên sản xuất điện bên và có nhu cầu mua điện về việc mua bán điện mà không thông qua các công ty điện lực của EVN, EuroCham cho rằng có ngày càng nhiều tập đoàn toàn cầu có nhu cầu về điều này.

Các tập đoàn cũng đã thể hiện sự quan tâm của mình trong việc mua năng lượng tái tạo thông qua DPPA được đề xuất và sản xuất năng lượng sạch của riêng họ trong các nhà máy điện với hệ thống quản lý tài sản năng lượng bằng chương trình lưu trữ "sau công tơ điện" có quy mô lớn hơn.

Họ cho rằng, sự chắc chắn trong việc đảm bảo cung cấp "năng lượng xanh" giúp giải quyết nhu cầu đáp ứng các mục tiêu của doanh nghiệp và nhu cầu của nhà đầu tư.

Cũng theo EuroCham, mục tiêu "100% năng lượng sạch" của Việt Nam trong tương lai như cam kết là đầy thách thức. Tuy nhiên, đây là mục tiêu đã trở nên phổ biến đối với các công ty trên toàn cầu, bao gồm cả những công ty thuộc "Nhóm RE100" - những tập đoàn lớn có tầm ảnh hưởng trên toàn cầu và đã cam kết thực hiện các hoạt động có ích cho môi trường và xã hội.

"Để hỗ trợ các sáng kiến này, chúng tôi hoan nghênh việc thực hiện ngay Đề án thí điểm DPPA với các tiêu chí phù hợp và thiết lập một quy trình hiệu quả để lựa chọn dự án thí điểm và giảm bớt gánh nặng pháp lý cho các công ty muốn triển khai các nhà máy năng lượng sạch "sau công tơ điện". Cả hai biện pháp này sẽ giúp từng công ty riêng lẻ đạt được mục tiêu cung cấp năng lượng sạch 100% của riêng mình", EuroCham cho biết.

Trước đó, Bộ Công Thương cho biết khảo sát 95 dự án năng lượng tái tạo được đầu tư, có 24 nhà phát triển muốn mua bán điện trực tiếp, không qua EVN; 17 chủ đầu tư khác đang cân nhắc về khả năng tìm, ký hợp đồng trực tiếp với khách hàng.

Về nguồn điện, EuroCham kêu gọi tăng đầu tư tư nhân vào ngành điện bởi nếu không có đầu tư tư nhân, việc nâng cấp lưới điện và cơ sở hạ tầng truyền tải mới có thể sẽ bị trì hoãn.

Một cơ chế rõ ràng cho phép các nhà phát triển dự án đầu tư trực tiếp vào mạng lưới truyền tải sẽ giảm bớt áp lực tài chính cho EVN và mang lại sự chắc chắn để họ yên tâm thực hiện dự án.

Theo bà Suij Kang, Chủ tịch Liên minh Năng lượng sạch Châu Á Việt Nam, các tập đoàn đa quốc gia như Google, Samsung, Nike… đều đang hướng tới sử dụng năng lượng xanh, có nhu cầu kết nối mua trực tiếp với nhà sản xuất điện sạch. Theo đó, hợp đồng DPPA ra đời được kỳ vọng sẽ có ý nghĩa quan trọng để các tập đoàn lớn đẩy mạnh quá trình phát triển năng lượng tái tạo.

Về lý thuyết các đặc điểm làm cho cơ chế mua bán điện trực tiếp thành công, bà Suij Kang nhấn mạnh, đó là tính minh bạch, cơ chế định giá tổng thể rõ ràng, đặc biệt trong một thị trường còn độc quyền. Hợp đồng mua bán điện cần có sự tham gia nhiều bên, làm sao giúp thị trường cạnh tranh hơn.

"Chính phủ đưa ra ưu đãi thuế, hoặc những hình thức chính sách khác để có cơ chế giá tốt cho cả người tiêu dùng, đồng thời đảm bảo khả năng thu hồi chi phí tốt cho nhà sản xuất", bà Suij Kang chia sẻ.