Thi thể những người đã chết trong cuộc chiến tranh giữa Nga và Ukraine nằm rải rác trên mặt đất, những thị trấn tan hoang và những chiến trường đổ nát không thể nhìn thấy bằng mắt thường xuyên qua những đám mây. Nhưng các kỹ thuật viên quân sự người Pháp ngồi trên máy bay, theo dõi các màn hình hiển thị 2 từ “bí mật” lại biết được những điều quan trọng hơn nhiều. Với một radar mạnh mẽ quay 6 lần mỗi phút trên thân máy bay và rất nhiều thiết bị giám sát, máy bay có thể phát hiện các vụ phóng tên lửa, các hoạt động ném bom trên không và các hoạt động quân sự khác trong cuộc xung đột.
Nhân kỷ niệm 2 năm cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine bùng nổ, hãng tin AP đã được truy cập hiếm hoi và độc quyền vào chiếc máy bay Hệ thống Kiểm soát và Cảnh báo Trên không khổng lồ, hay còn gọi là AWACS.
Với 26 quân nhân và một nhà báo AP trên máy bay, nó đã thực hiện nhiệm vụ trinh sát kéo dài 10 giờ từ miền trung nước Pháp đến không phận Romania và quay trở lại. AWACS quan sát bằng mắt điện tử thông qua miền nam Ukraine và Biển Đen đến Crimea do Nga chiếm đóng và xa hơn nữa.
Bay vòng với chế độ lái tự động ở độ cao 310 km, chiếc máy bay với hình chú gà trống kiêu hãnh được vẽ trên đuôi đã cung cấp thông tin tình báo theo thời gian thực cho các chỉ huy trên mặt đất.
Sự hiện diện liên tục của máy bay trên bầu trời phía đông Romania - vốn cũng được các lực lượng Nga nhìn thấy - báo hiệu NATO đang theo dõi chặt chẽ biên giới của họ và Nga như thế nào, sẵn sàng hành động nếu cần thiết nếu các hành động quân sự của Nga có nguy cơ vượt ra ngoài Ukraine.
Các chuyến bay giám sát thường xuyên, cùng với các cuộc tuần tra của máy bay chiến đấu, radar trên mặt đất, dàn tên lửa và các phần cứng khác do NATO sử dụng, tạo thành thứ mà chỉ huy phi đội AWACS của Pháp mô tả là “lá chắn” chống lại bất kỳ nguy cơ tiềm ẩn nào.
“Mục tiêu cuối cùng tất nhiên răn đe và ngăn chặn xung đột”, chỉ huy phi đội AWACS, một trung tá tên Richard cho biết.
“Chúng tôi cần chứng tỏ rằng chúng tôi có lá chắn, cho các nước khác thấy rằng NATO là liên minh phòng thủ tập thể. Chúng tôi có khả năng phát hiện ở mọi nơi. Và chúng tôi không ở đây để gây xung đột. Chúng tôi ở đây để chứng tỏ rằng chúng tôi có mặt và sẵn sàng", trung tá Richard nói.
Bốn chiếc AWACS của Pháp nằm trong số nhiều loại máy bay giám sát, bao gồm cả máy bay không người lái UAV, thu thập thông tin tình báo cho NATO và các quốc gia thành viên. Trung tá Richard cho biết các máy bay AWACS loại E-3F của Pháp có tầm nhìn xa hàng trăm km.
“Chúng tôi có thể phát hiện máy bay, chúng tôi có thể phát hiện UAV, chúng tôi có thể phát hiện tên lửa và chúng tôi có thể phát hiện các loại tàu. Điều đó chắc chắn đúng ở Ukraine, đặc biệt là khi chúng tôi ở biên giới (của liên minh NATO)”, trung tá Richard nhấn mạnh.