Israel muốn làm gì sau vụ bị Iran tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa?

 Người biểu tình vẫy cờ Palestine và Hezbollah trong cuộc biểu tình ủng hộ người Palestine vào ngày 20/10. Ảnh AFP

Israel được cho là không thể đồng ý về phản ứng trước cuộc tấn công của hơn 300 máy bay không người lái và tên lửa của Iran, nhằm đáp trả cuộc tấn công của Israel vào lãnh sự quán Iran ở Damascus vào ngày 1/4.

Theo quân đội Israel, 99% số tên lửa và máy bay không người lái của Iran đã bị máy bay phản lực của nước này và của các đồng minh, bao gồm cả Mỹ và Jordan, đánh chặn. Những chiếc khác bị chặn lại bởi hệ thống phòng thủ tên lửa Iron Dome của Israel, được mua và vận hành với sự trợ giúp của Mỹ.

Trong khi các nhà ngoại giao phương Tây và Tổng thống Mỹ Joe Biden được cho là đã nói với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu rằng họ sẽ không ủng hộ việc trả đũa thêm, một số nhà phân tích cho rằng các cuộc tấn công của Iran có thể là một phần trong âm mưu rộng lớn hơn nhằm lôi kéo Mỹ, đồng minh thân cận của Israel, vào một khu vực chiến tranh rộng lớn hơn.

Đặt nền móng vào ngày 1/4?

Để xác định cách Israel có thể đáp trả cuộc tấn công của Iran, các nhà phân tích đã tập trung vào cuộc tấn công của chính Israel vào lãnh sự quán Iran vào ngày 1/4.

Theo ít nhất một nhà phân tích của Al Jazeera, cuộc tấn công đó đã giết chết hai tướng của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) và 5 sĩ quan.

Hamidreza Azizi, một thành viên đến thăm tại SWP Berlin, đã vạch ra hai kịch bản, cả hai đều dựa trên động cơ đằng sau cuộc tấn công của Israel vào lãnh sự quán Iran.

Trong kịch bản đầu tiên, cuộc tấn công của Israel xảy ra mà không hoặc có rất ít suy nghĩ về hậu quả. Trong lần thứ hai, cuộc tấn công là một nỗ lực có chủ ý nhằm lôi kéo Iran vào cuộc chiến tranh khu vực và chuyển sự tập trung của Mỹ và phương Tây ra khỏi cuộc chiến của Israel ở Gaza và hướng tới Iran.

Trong cả hai kịch bản, sự tham gia của Mỹ sẽ rất quan trọng.

Bất chấp vị thế là một siêu cường trong khu vực, Israel - bị kéo căng quá mức sau sáu tháng chiến tranh ở Gaza - sẽ có rất ít cơ hội chống lại quân đội thường trực của Iran với ít nhất 580.000 người, được bổ sung thêm khoảng 200.000 nhân viên dự bị đã được huấn luyện, được phân chia giữa quân đội và IRGC.

Nomi Bar-Yaacov, một cộng sự tại Chatham House, cho biết: "Kế hoạch của ông Netanyahu rất rõ ràng, nhằm đánh lạc hướng sự chú ý khỏi cuộc chiến ở Gaza và lôi kéo Mỹ cùng các đồng minh phương Tây khác quay trở lại Trung Đông".

"Với mối quan hệ chặt chẽ giữa Israel và Mỹ cũng như sự phụ thuộc của Israel vào viện trợ của Mỹ, Israel lẽ ra phải thông báo cho Mỹ rằng họ đang lên kế hoạch tấn công tòa nhà lãnh sự quán Iran nơi IRGC đặt trụ sở.

"Khi không làm như vậy, Israel đã vượt qua ranh giới đỏ. Động cơ của Israel… cần phải được đặt câu hỏi. Một cuộc tấn công vào lãnh sự quán nước ngoài cấu thành một cuộc tấn công vào nước ngoài theo luật pháp quốc tế và rõ ràng là ông Netanyahu biết mình đã vượt quá giới hạn và Iran sẽ đáp trả bằng vũ lực", bà nói.

Trong nhiều năm, Iran đã duy trì áp lực ổn định đối với Israel thông qua các lực lượng ủy nhiệm của mình, đặc biệt là Hezbollah ở Lebanon, lực lượng đã duy trì đấu súng với Israel kể từ trước ngày 7/10.

Các nhà phân tích cho rằng động cơ của ông Netanyahu trong việc cố gắng lôi kéo Mỹ vào cuộc chiến có thể sâu xa hơn lợi ích của riêng Israel và có thể đề cập đến những mối quan ngại sâu sắc hơn trong lòng ông.

Các cuộc thăm dò ở Israel cho thấy mức độ tín nhiệm của thủ tướng đang ở mức thấp nghiêm trọng. Sau khi Netanyahu tạo dựng được danh tiếng của mình với tuyên bố rằng chỉ có ông và Đảng Likud của ông đứng giữa người Israel và sự lãng quên, cuộc tấn công bất ngờ của các chiến binh do Hamas lãnh đạo vào ngày 7/10 đã gây tổn hại nghiêm trọng đến vị thế của ông.

HA Hellyer, chuyên gia về an ninh Trung Đông tại Carnegie Endowment, cho biết: "Các lựa chọn của Israel bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi cách ông Netanyahu, người đang gặp khó khăn trong nước và quốc tế, sẽ chọn cách lợi dụng thiện cảm của phương Tây dành cho Tel Aviv sau cuộc tấn công của Iran". 

Sự bất bình của người dân đối với ông Netanyahu ngày càng gia tăng sau khi chính phủ cực hữu của ông cố gắng thực hiện những thay đổi có thể gây cản trở nền tư pháp độc lập của Israel.

Trong những tháng kể từ ngày 7/10, các cuộc biểu tình ngày càng gia tăng phản đối cách xử lý cuộc chiến ở Gaza của ông vì ông được cho là ít quan tâm đến việc đảm bảo thả những con tin bị bắt giữ trong cuộc tấn công.

Ngay cả Mỹ dường như đã mất kiên nhẫn với Netanyahu, với lời mời được công bố rộng rãi tới Benny Gantz, một thành viên nội các chiến tranh của Israel, tới thăm Washington, DC để đàm phán.

Thủ tướng Netanyahu đã nỗ lực giành lại lãnh thổ đã mất, tận dụng mọi cơ hội để đặt mình vào vị trí đi đầu trong làn sóng chủ nghĩa dân tộc khiến nhiều người ở Israel miễn cưỡng kêu gọi chấm dứt chiến tranh.

'Một điểm bùng phát'

Tuy nhiên, bất kể Israel chọn cách thể hiện mình như thế nào trong cuộc đụng độ mới nhất này, chính Mỹ đã dàn dựng vở kịch.

Azizi nói: "Những gì chúng tôi được biết cho đến nay là Mỹ không quan tâm đến chiến tranh và đang ra hiệu rằng sẽ có phản ứng ngoại giao thống nhất đối với Iran từ phương Tây, đồng thời kêu gọi kiềm chế".

Với tín hiệu của Mỹ, canh bạc của ông Netanyahu có vẻ nguy hiểm.

Bar-Yaacov nói: "Chúng ta đang ở thời điểm bùng phát và giải pháp duy nhất là ngoại giao. Một phản ứng quân sự khắc nghiệt có nguy cơ kéo khu vực vào tình trạng hỗn loạn hơn nữa".

Về mặt ngoại giao, phản ứng của Israel đối với cuộc tấn công đã phản ánh phản ứng của họ trước đó, với việc đại sứ của họ tại Liên Hợp Quốc kêu gọi một cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về vấn đề này, một lần nữa cố gắng thu hút dư luận quốc tế đứng sau Israel, bất chấp cuộc tấn công mới nhất này là một phản ứng đối với chính Israel.

Hơn nữa, với việc Iran dường như ít phải chịu bất kỳ tổn thất nào cho cuộc tấn công vào Israel, ông có nguy cơ làm gia tăng sự chia rẽ trong cả nội các của mình và trong xã hội Israel nếu không có hành động nào được thực hiện.

Hellyer nói: "Nếu (ông Netanyahu) cho rằng Mỹ sẽ từ chối ủng hộ một cuộc tấn công vào chính Iran, thì các cuộc tấn công đồng thời vào nhiều lực lượng ủy nhiệm có thể là một lựa chọn thay thế".