Nắng nóng khiến 2 người tử vong do sốc nhiệt: Bác sĩ cảnh báo những dấu hiệu cần đề phòng

Những ngày qua nhiều tỉnh thành trong cả nước diễn ra nắng nóng gay gắt. Ngay từ đợt nắng nóng đầu tiên trong năm, nền nhiệt nhiều nơi có lúc lên tới trên 40 độ C, cá biệt trên 42 độ C. Ngay tại Thủ đô Hà Nội, nền nhiệt trong đợt nắng nóng đầu tiên của năm nay đã lên tới trên 39 độ C, không khí rất oi bức.

Sáng 30/4, một lãnh đạo xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc (Hà Tĩnh) thông tin, do thời tiết nắng nóng, vượt ngưỡng trên 40 độ C, một cụ ông trên địa bàn vừa tử vong do bị sốc nhiệt. Theo đó, vào khoảng 12h ngày 28/4, cụ ông N.H.O. (SN 1944, xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) đi thăm người thân ở thị xã Hồng Lĩnh về. Đúng thời điểm nắng nóng gay gắt, khi đi đến đoạn đường thuộc địa phận xã Thanh Bình, huyện Đức Thọ, cụ bất ngờ ngất xỉu, gục xuống đường.

Ngay sau đó, người đi đường phát hiện, và kịp thời đưa cụ ông N.H.O đưa đi cấp cứu. Tuy nhiên, do bị sốc nhiệt nặng, cụ ông đã không qua khỏi. Trước đó, vào ngày 27/4, ông T (Hà Tĩnh), đang đi bộ trong xóm về nhà mình giữa thời tiết nắng nóng đỉnh điểm thì bị sốc nhiệt, ngất xỉu rồi tử vong.

Sự xuất hiện của nắng nóng sớm đã cho thấy sự thay đổi bất thường của khí hậu. Một mùa hè có nắng nóng gay gắt đã đến. Nguyên nhân nắng nóng ở miền Bắc và miền Trung đến sớm do tác động của hiện tượng El Nino làm nền nhiệt trung bình trên cả nước đều có xu hướng cao hơn so với trung bình nhiều năm.

Liên quan đến tình trạng nhiều người sốc nhiệt do nắng nóng, TS.BS Phạm Đăng Hải – Phó Chủ nhiệm Khoa Hồi sức nội và chống độc, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, sốc nhiệt (heat stroke) có thể được chia thành hai loại gồm sốc nhiệt kinh điển (classic heatstroke) và sốc nhiệt do gắng sức (exertional heatstroke).

Sốc nhiệt kinh điển hay gặp ở người già, cơ thể suy nhược, trẻ em, người có bệnh tim mạch, bệnh thần kinh hay các rối loạn nội tiết, thường xảy ra sau tiếp xúc một cách thụ động với một môi trường có nhiệt độ cao trong nhiều giờ hoặc nhiều ngày; còn sốc nhiệt do gắng sức hay gặp những người trẻ, khỏe mạnh với hệ điều hòa nhiệt độ bình thường, xảy ra sau phơi nhiễm với nhiệt độ môi trường tăng cao và đồng thời do sự sinh nhiệt lúc thể dục hay gắng sức.

Theo bác sĩ Hải, sốc nhiệt làm tổn thương đa cơ quan bao gồm hệ thần kinh trung ương, hô hấp, tuần hoàn, gan, thận và huyết học, gây ra tình trạng suy đa tạng nhanh chóng nếu không được xử trí y tế kịp thời, thậm chí tử vong.

"Vì vậy, việc hiểu biết kiến thức về sốc nhiệt, dấu hiệu nhận biết sớm, cấp cứu kịp thời cũng như dự phòng sốc nhiệt là hết sức quan trọng, giúp chúng ta giảm được tỉ lệ bệnh tật và tử vong", bác sĩ Hải nhấn mạnh.

Để phòng ngừa nguy cơ sốc nhiệt trong những ngày nắng nóng, người dân cần lưu ý một số thông tin sau:

1. Nhận biết bệnh nhân sốc nhiệt

Một số dấu hiệu giúp mọi người nhận biết sớm tình trạng sốc nhiệt bao gồm rối loạn ý thức: hôn mê, cơn động kinh; rối loạn hô hấp: khó thở, suy hô hấp; rối loạn tim mạch: rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp, thiểu niệu, kèm theo mệt mỏi, đau đầu, đỏ mặt, có thể nôn mửa, ỉa chảy, nhiệt độ cơ thể trên 40 độ C, da nóng và khô.

2. Cấp cứu bệnh nhân sốc nhiệt ngoài bệnh viện

Ngay lập tức phải hạ thân nhiệt và hỗ trợ suy chức năng các cơ quan là hai điều cốt lõi trong cấp cứu và điều trị. Người cấp cứu cần đưa bệnh nhân ra khỏi môi trường nóng, chuyển tới nơi bóng râm, mát, cởi bỏ quẩn áo, ngay lập tức hạ thân nhiệt bằng các cách sau:

- Đặt bệnh nhân trong phòng lạnh 20- 22 độ C và quạt

- Xối nước lạnh 25- 30 độ C vào bệnh nhân hoặc phủ gạc ướt, lạnh 20-25 độ C vào bệnh nhân và quạt, có thể ngâm bệnh nhân vào nước lạnh 20- 25 độ C, để đầu trên mặt nước, theo dõi sát chức năng sống.

- Đặt các túi chườm đá vào vùng bẹn, nách, cổ.

Việc hạ thân nhiệt bệnh nhân bằng mọi cách cần được thực hiện, tuy nhiên không được gây cản trở việc vận chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất, có thể vận chuyển bằng xe có điều hòa nhiệt độ hoặc mở cửa sổ, vừa vận chuyển vừa hạ nhiệt bệnh nhân.

3. Phòng tránh sốc nhiệt

- Phân loại các đối tượng có nguy cơ: trẻ em, người già, người có bệnh lý nền như bệnh tim mạch, hô hấp, nội tiết, chuyển hóa, cơ thể suy kiệt. Từ đó có các biện pháp phòng chống và kế hoạch rèn luyện phù hợp. Khi có các bệnh lý nguy cơ thì không được tập luyện trong điều kiện thời tiết quá nóng.

- Khuyến khích các tổ chức đoàn thể có các chương trình phổ biến rộng rãi về dấu hiệu, triệu chứng và nguy cơ của bệnh để giúp chẩn đoán, điều trị sớm.

- Mỗi cá nhân đều phải tự rèn luyện để thích nghi với nóng, lập thời gian luyện tập thể lực vào lúc mát trong ngày, giảm bớt vận động thể lực vào lúc thời tiết quá nóng.

- Trường hợp bắt buộc phải lao động sinh hoạt dưới thời tiết nắng nóng, người dân cần uống đủ nước và muối, che kín cơ thể bằng cách mặc quần áo rộng, nhẹ, thoáng và sáng màu, đội mũ rộng vành, sử dụng kem chống nắng.

Ngành Y tế khuyến cáo trong khoảng thời gian từ 11h-15h là đỉnh điểm tác động của tia cực tím, người dân nên hạn chế ra ngoài, đặc biệt là đối với trẻ em. Trong trường hợp bắt buộc phải ra ngoài trời nắng, người dân cần sử dụng mũ, quần áo chống nắng, không để da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng; uống nhiều nước, không để nhiệt độ điều hòa trong phòng quá thấp; thực hiện ăn chín, uống sôi; đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Khi gặp bệnh nhân bị sốc nhiệt hoặc say nắng, kịp thời đưa ngay người bệnh vào trong bóng mát, tiến hành sơ cứu ngay.