Bất ngờ tấn công xuyên biên giới, Nga vạch trần điểm yếu của Ukraine
Pháo thủ bắn vào các vị trí của Nga ở khu vực Kharkov vào ngày 21 tháng 4. Ảnh AFP
Thị trấn Vovchansk ở vùng phía bắc Kharkov, được giải phóng khỏi sự chiếm đóng của Nga hơn 18 tháng trước, đã thức dậy hôm thứ Sáu trước các cuộc pháo kích và oanh tạc dữ dội từ trên không. Nga đã tìm ra một cách khác để kéo dài đường ranh giới vốn đã mỏng manh của Ukraine.
Tổng thống Volodymyr Zelensky và các quan chức Ukraine khác nói rằng những nỗ lực của Nga nhằm tiến tới thị trấn đã bị cản trở, nhưng người Nga kể từ đó đã cố gắng cắt đứt các tuyến đường bộ với Vovchansk.
Người Nga đã phát động các cuộc tấn công cấp tiểu đoàn dọc theo đoạn biên giới dài 60 km vào thứ Sáu, tuyên bố chiếm đóng một số ngôi làng ở nơi được gọi là 'vùng xám' dọc biên giới, sau khi tập trung phần lớn khả năng tấn công của họ trong năm nay vào một cuộc nghiền nát. tiến vào Donetsk ở phía đông đã có những tiến triển gia tăng nhưng đáng kể.
Tính đến thứ Bảy, có vẻ như người Nga vẫn nắm giữ một số làng biên giới Ukraine, với các cuộc oanh tạc dữ dội từ trên không vẫn tiếp tục diễn ra ở khu vực Vovchansk.
Cuộc tấn công xuyên biên giới là một ví dụ khác về những gì đang xảy ra với người Ukraine trong năm nay. Lực lượng của họ bị dàn mỏng, pháo binh ít hơn nhiều so với quân Nga, lực lượng phòng không cực kỳ yếu kém và trên hết là thiếu binh lính. Hoàn cảnh của họ càng trở nên tồi tệ hơn do thời tiết khô ráo, tạo điều kiện cho các đơn vị cơ giới của Nga di chuyển dễ dàng hơn.
Phó giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine, Thiếu tướng Vadym Skibitsky, nói với tờ Economist tuần trước: "Vấn đề của chúng tôi rất đơn giản: chúng tôi không có vũ khí. Họ luôn biết tháng 4 và tháng 5 sẽ là khoảng thời gian khó khăn đối với chúng tôi."
Tình báo Ukraine ước tính rằng bất chấp những tổn thất to lớn kể từ khi cuộc chiến bắt đầu, Nga hiện có hơn nửa triệu quân ở Ukraine hoặc ở biên giới nước này. Theo Skibitsky, nó cũng đang "tạo ra một bộ phận dự trữ" ở miền trung nước Nga.
Cuộc tấn công biên giới phía bắc diễn ra sau việc thành lập một nhóm quân sự mới của Nga có tên là Sever (Miền Bắc). George Barros tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh ở Washington nói với CNN rằng Sever là một "nhóm có ý nghĩa hoạt động".
Barros nói: "Nga đã tìm cách điều động 60.000-100.000 quân cho lực lượng của mình để tấn công Kharkov và chúng tôi đánh giá con số đó là gần 50.000", nhưng "họ vẫn có rất nhiều sức mạnh chiến đấu".
Chính từ lực lượng mới này mà các đơn vị bộ binh thiết giáp đã cố gắng vượt biên. Bằng chứng sẵn có cho thấy họ đã được dự đoán trước và phải chịu tổn thất đáng kể. Nhưng nếu có thêm nhiều đơn vị tinh nhuệ tham gia (có báo cáo cho rằng các đơn vị từ các đơn vị khác có thể làm như vậy) thì tham vọng của Nga có thể tăng lên.
Như một đơn vị lực lượng đặc biệt của Ukraine đã nói với CNN vào cuối tuần này: "Đây mới chỉ là sự khởi đầu, người Nga có một đầu cầu để tiến hành các cuộc tấn công tiếp theo".
Một công trình nhà chung cư ở Sumy, miền đông Ukraina, bị tổn hại nặng nề do cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Nga. Ảnh Reuters
Một cựu sĩ quan Ukraine viết về cuộc xung đột trên blog Frontelligence nói rằng "Tình trạng thiếu nhân lực buộc Ukraine phải tránh triển khai liên tục các đơn vị lớn dọc biên giới với pháo binh được dự trữ đầy đủ và sẵn sàng sử dụng ngay".
Ông dự đoán tình hình sẽ tiến triển "khi lực lượng Nga triển khai thêm nhiều đơn vị để thâm nhập vào các khu vực biên giới bổ sung hoặc để củng cố những thành công ban đầu".
Một số nhà phân tích dự đoán người Nga sẽ mở rộng các cuộc tấn công biên giới về phía tây tới khu vực Sumy, nơi đã chứng kiến các cuộc đột kích của lực lượng đặc biệt Nga trong nhiều tháng.
Nhóm Sever không thể tấn công và chiếm đóng một thành phố có quy mô như Kharkov, nhưng đó có thể không phải là mục tiêu. Barros nói rằng thay vào đó, mục đích là để buộc các lực lượng Ukraine phải xoay trục từ Donetsk đến khu vực Kharkov. Người Nga tìm cách "làm mỏng lực lượng Ukraine dọc theo tiền tuyến dài 600 dặm và tạo cơ hội, đặc biệt là ở tỉnh Donetsk, mục tiêu hoạt động chính của Nga trong năm 2024", Barros nói.
Các cuộc tấn công xuyên biên giới mới nhất cũng có thể làm chệch hướng các đơn vị Ukraine khỏi tuyến phòng thủ Kupiansk, cũng ở khu vực Kharkov, nơi cuộc tấn công của Nga đã bị đình trệ trong nhiều tháng, cũng như tạo ra một vùng đệm bên trong Ukraine mà Điện Kremlin cho biết họ muốn giảm bớt các cuộc tấn công nhằm vào các thành phố của Nga như Belgorod.
Tăng nhịp độ
Những gì đang xảy ra ở Kharkov không chỉ riêng lẻ. Quân đội Ukraine thừa nhận trong tuần này đã có sự gia tăng đột biến về số lượng các cuộc giao chiến (hơn 150 trận chỉ riêng ngày thứ Năm), sau mức tăng đáng kể từ tháng 3 đến tháng 4.
Trên thực tế, người Nga có đủ nhân lực để kéo dài tuyến phòng thủ của Ukraine qua nhiều điểm tấn công cách nhau hàng trăm km, buộc Kiev phải đoán xem một cuộc tấn công dự kiến vào đầu mùa hè sẽ tập trung vào đâu và khi nào.
Tốc độ tấn công ngày càng gia tăng làm trầm trọng thêm hai điểm yếu nghiêm trọng của Ukraine là thiếu nhân lực và lực lượng phòng không thưa thớt. Nga đang khai thác cả hai một cách vội vàng, mong muốn xác minh thực tế trước khi làn sóng viện trợ mới của phương Tây có thể giúp ích. Đó là ít nhất vài tuần nữa với số lượng có ý nghĩa.
Barros nói: "Nhân lực vẫn là một thách thức cốt lõi và Ukraine đang nỗ lực khôi phục các lữ đoàn đã xuống cấp hiện có cũng như khoảng 10 lữ đoàn cơ động mới".
Chỉ trong tháng vừa qua, luật mở rộng huy động đã được thông qua, gần hai năm sau khi Nga huy động thêm khoảng 300.000 quân. Quá trình này đã bị sa lầy trong quốc hội Ukraine trong nhiều tháng và Tổng thống Zelensky lo ngại về chi phí cũng như hậu quả chính trị của một cuộc huy động rộng rãi hơn. Sự thua kém về quân số ngày càng trở nên trầm trọng trên khắp các tuyến đầu, mang đến cho các chỉ huy Nga ngày càng nhiều cơ hội để thăm dò điểm yếu.
Các nhà phân tích phương Tây tin rằng ở Chasiv Yar, Donetsk chẳng hạn, quân Ukraine có thể bị áp đảo về quân số với tỷ lệ 10:1, đồng thời phải chịu tình trạng mất cân bằng kinh niên về đạn pháo và hoàn toàn thiếu lực lượng yểm trợ trên không. Một blogger quân sự Ukraine trong tuần này ước tính rằng có tới 15 lữ đoàn súng trường cơ giới của Nga (mỗi lữ đoàn có tới 1.000 người) đang hoạt động riêng theo hướng Chasiv Yar.
Mất vùng đất cao xung quanh Chasiv Yar và vành đai các thị trấn và thành phố công nghiệp quan trọng: Slaviansk, Kramatorsk và Kostyantinyvka, trở nên dễ bị tổn thương hơn nhiều.
Skibitsky nói với Economist rằng việc mất Chasiv Yar là một khả năng rõ ràng - "tất nhiên không phải hôm nay hay ngày mai, mà tất cả đều phụ thuộc vào nguồn dự trữ và nguồn cung của chúng tôi".
Ở phía đông bắc Chasiv Yar, một người lính tên là Stanislav nói với truyền hình Ukraine trong tuần này rằng sau một tháng "các hoạt động thù địch rất tích cực", người Nga "đang tiến từ hướng Kreminna, nơi họ đang tích lũy nguồn dự trữ lớn".
Người lính này cho biết: "Một số lượng lớn bộ binh Nga đang tấn công cả ngày lẫn đêm, theo nhóm lớn và nhóm nhỏ".
Bên cạnh tình trạng thiếu binh sĩ được đào tạo, "Nga đang tận dụng không phận Nga làm nơi ẩn náu để tấn công tỉnh Kharkov, nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết của Mỹ là cung cấp thêm khí tài phòng không tầm xa và cho phép Ukraine sử dụng chúng để đánh chặn máy bay Nga ở Không phận Nga", Barros nói.
Hôm thứ Sáu , Hoa Kỳ đã công bố gói đạn dược phòng không và các loại vũ khí khác trị giá 400 triệu USD, nhưng sẽ cần nhiều hơn nữa.
Tổn thất của Ukraine còn trầm trọng hơn do thiếu các vị trí phòng thủ được chuẩn bị sẵn ở phía sau tiền tuyến. Ví dụ, ở Krasnohorivka, các đơn vị Ukraine trong nhiều tháng đã có thể sử dụng các tòa nhà chung cư và nhà máy gạch làm vị trí phòng thủ. Dần dần họ đã bị xóa sổ – một blogger quân đội Nga tuyên bố rằng hỏa lực pháo binh đã chôn vùi họ "dưới đống đổ nát của nơi trú ẩn của chính họ".
Tổng thống Zelensky và những người khác đã nói nhiều hơn về "phòng thủ tích cực" – có các công sự phòng thủ tốt hơn như một nền tảng để ngăn chặn những bước tiến của Nga. Bản thân ông Zelensky đã đi tham quan các công sự như vậy. Nhưng chúng quá ít và được xây dựng quá muộn ở những khu vực quan trọng, đặc biệt là ở Donetsk.
Ông Zelensky khẳng định trong tuần này rằng "chúng tôi sẽ có thể ngăn chặn (người Nga) ở phía đông" khi viện trợ đến. Nhưng ông thừa nhận rằng "tình hình ở đó thực sự khó khăn" và cho rằng viện trợ đến nay "không phải là số lượng đã được bỏ phiếu". Ông nói thêm: "Chúng tôi cần mọi thứ diễn ra nhanh hơn.
Mỗi ngày nếu điều đó không xảy ra, người Nga sẽ tiến về phía trước – và người Ukraine mất đi những người lính mà họ không thể để mất.
Barros nói rằng người Nga đã chuẩn bị cho việc ngừng viện trợ quân sự. "Những lợi ích gần đây của Nga mà chúng ta thấy hiện nay không chỉ mang tính cơ hội; người Nga đã chuẩn bị cho nó và hiện đang khai thác nó. Ukraine có thể cần phải đưa ra những quyết định khó khăn do hành động chậm chạp của Mỹ và tình thế tiến thoái lưỡng nan hiện đang gây ra".
Điều đó có thể tương đương với lãnh thổ bị mất trong thời gian. Và cuối cùng phải chấp nhận rằng phần lớn lãnh thổ đã mất có thể không lấy lại được.
