Chưa giao tư nhân làm điện gió ngoài khơi: Bộ Công Thương nêu lý do bất ngờ

Bộ Công Thương vừa có báo cáo trình Chính phủ về thực hiện Đề án nghiên cứu thí điểm phát triển điện gió ngoài khơi, trong đó có các phương án lựa chọn nhà đầu tư.

Đề xuất giao PVN, EVN và đơn vị của Bộ Quốc phòng đầu tư điện gió ngoài khơi

Trước các ý kiến giao cho các tập đoàn Nhà nước, đơn vị của Bộ Quốc phòng và doanh nghiệp tư nhân đảm nhiệm đầu tư các dự án, Bộ Công Thương đề xuất giao Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đầu tư các dự án điện gió ngoài khơi, bên cạnh đó cũng đề xuất thí điểm giao đơn vị của Bộ Quốc phòng thực hiện thí điểm đầu tư.

Bộ Công Thương cho rằng, hiện tại chưa nên giao cho tập đoàn kinh tế tư nhân bởi với những vướng mắc về pháp luật hiện nay và điện gió ngoài khơi là lĩnh vực mới, có liên quan tới quốc phòng, an ninh.

Theo Bộ Công Thương, trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng là xu thế tất yếu không thể đảo ngược, Việt Nam đã cam kết với quốc tế giảm phát thải khí carbonic về không (Net-zero) vào năm 2050 và các nguồn thủy điện lớn trong nước đã cơ bản khai thác hết, cần thiết phải thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam, trong đó có điện gió ngoài khơi, phù hợp với xu hướng phát triển điện gió ngoài khơi trên thế giới đang gia tăng mạnh.

Tại Việt Nam đối với lĩnh vực điện, Quy hoạch điện VIII được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 500/QĐ-TTg ngày 15 tháng 5 năm 2023 đã đặt mục tiêu công suất điện gió ngoài khơi phục vụ nhu cầu điện trong nước đến năm 2030 đạt 6.000 MW, định hướng đến năm 2050 đạt từ 70.000 MW đến 91.500 MW.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng yêu cầu, khẩn trương xây dựng Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII, trong đó có nội dung nghiên cứu thí điểm giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam và doanh nghiệp trong nước có đủ điều kiện triển khai dự án điện gió ngoài khơi.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng yêu cầu: Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan nghiên cứu xây dựng Đề án, trong đó thí điểm giao các Tập đoàn kinh tế nhà nước (PVN, EVN) hoặc Bộ Quốc phòng triển khai các dự án thí điểm.

Theo Bộ Công Thương, trong giai đoạn đầu giao cho Tập đoàn kinh tế nhà nước thực hiện thí điểm đầu tư là cần thiết.

Bộ Công Thương cho rằng, điện gió ngoài khơi tại Việt Nam là lĩnh vực mới, có liên quan đến an ninh, chủ quyền biển đảo và còn tồn tại nhiều khó khăn, vướng mắc liên quan đến chức năng nhiệm vụ của nhiều Bộ, cơ quan.

Hiện Việt Nam thiếu các cơ chế, chính sách, quy định của pháp luật đồng bộ để thực hiện nên việc thực hiện các mục tiêu nêu trong Quy hoạch điện VIII đặt ra nhiều thách thức.

Bộ Công Thương cho biết, Việt Nam chưa có một dự án điện gió ngoài khơi nào nên không có kinh nghiệm về dự án điện gió ngoài khơi, có thể chưa lường trước được hết những xung đột giữa các ngành, lĩnh vực trong việc sử dụng chung không gian biển; những khó khăn, vướng mắc trong các quy định pháp luật; những khó khăn về mặt kỹ thuật liên quan đến phát triển và vận hành dự án điện gió ngoài khơi.

Bộ Công Thương trên cơ sở những phân tích khó khăn đề xuất giai đoạn đầu tập trung giao tập đoàn kinh tế nhà nước làm dự án thí điểm, tạo tiền đề để hoàn thiện quy định pháp luật.

"Việc giao nhà đầu tư nước ngoài, nhà đầu tư tư nhân chỉ thực hiện sau khi có đánh giá toàn diện dự án thí điểm và hệ thống văn bản pháp luật đã hoàn thiện", Bộ Công Thương nêu.

3 phương án theo đề xuất của Bộ Công Thương

Bộ Công Thương đề xuất 3 phương án, trong đó phương án cho nhà đầu tư quốc tế được cho là thiếu khả thi do hiện còn có những vướng mắc về khung pháp lý.

Phương án 1, giao Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Bộ Công Thương cho rằng, với lợi thế điện gió ngoài khơi sẽ có một số hạng mục, công trình tương đồng với các dự án dầu khí ngoài khơi cùng cơ sở dữ liệu sẵn có của ngành dầu khí, cơ sở vật chất, nguồn nhân lực dồi dào, có chất lượng.

Hơn nữa, PVN và các đơn vị thành viên sẽ có những lợi thế nhất định trong triển khai điện gió ngoài khơi; góp phần đem lại hiệu quả trong sử dụng tài sản hiện hữu, góp phần vào công tác bảo vệ chủ quyền biển đảo quốc gia, thực hiện quyền chủ quyền trên biển.

"Việc giao PVN đầu tư điện gió ngoài khơi cũng cần được đánh giá phù hợp với chủ trương của Đảng về định hướng ngành, nghề, lĩnh vực kinh doanh của PVN", Bộ Công Thương nhận định.

Phương án 2, giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Bộ Công Thương nêu quan điểm, EVN là Tập đoàn có nhiều kinh nghiệm trong việc đầu tư, quản lý vận hành các nhà máy điện và hệ thống truyền tải điện. Do vậy, EVN sẽ có những lợi thế nhất định khi tận dụng kinh nghiệm, năng lực đã có trong triển khai điện gió ngoài khơi.

Tuy nhiên, đây là lĩnh vực mới nên có những đòi hỏi khác so với các dự án điện truyền thống. Ngoài ra, việc giao EVN đầu tư thí điểm cũng có ưu điểm nhất định do không phải tiến hành đàm phán giá điện (do EVN đồng thời là đơn vị mua điện và bán điện).

Phương án 3, giao đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công Thương cho rằng, phương án này cần được đánh giá về sự phù hợp với chủ trương của Đảng, cũng như việc đánh giá tính khả thi sau khi xem xét năng lực của đơn vị cụ thể thuộc Bộ Quốc phòng. Phương án này sẽ tiếp tục được làm rõ sau khi Bộ Công Thương nhận được ý kiến góp ý của Bộ Quốc phòng và các Bộ, ngành.

Về phương án giao chủ đầu tư còn lại, Bộ Công Thương đề xuất giao cho tư nhân trong nước thực hiện. Tuy nhiên, các dự án do tư nhân đầu tư thường là các dự án điện truyền thống, các dự án điện mặt trời và điện gió có quy mô không lớn.

"Với những vướng mắc về pháp luật hiện nay và điện gió ngoài khơi là lĩnh vực mới, có liên quan tới quốc phòng, an ninh, nên Bộ Công Thương cho rằng chưa nên giao tư nhân đầu tư thí điểm trong khi chưa đánh giá hết được các vấn đề về quốc phòng, an ninh, giá, vướng mắc pháp luật", Bộ Công Thương nêu.