Mỹ, EU thảo luận khẩn cấp với Iran ngăn chiến tranh toàn diện bùng nổ

Theo tờ Financial Times của Anh, Enrique Mora, một trong những nhà ngoại giao cấp cao nhất của EU, đã có các cuộc đàm phán quan trọng với các quan chức Iran tại thủ đô Tehran hôm thứ Tư 31/7, ngay sau vụ thủ lĩnh Hamas bị ám sát tại Tehran

Trong khi đó, Brett McGurk, quan chức cấp cao nhất của Nhà Trắng tại Trung Đông, đã có các cuộc thảo luận tại Ả Rập Saudi cũng liên quan việc nhà lãnh đạo chính trị của Hamas là Ismail Haniyeh và thủ lĩnh quân sự Hezbollah bị giết trong các cuộc tấn công

Áp lực ngoại giao của phương Tây xuất hiện khi nỗi lo sợ về một cuộc xung đột khu vực rộng lớn hơn tăng cao, sau khi Iran và Hezbollah đều tuyên bố sẽ trả thù các cuộc tấn công.

Các quan chức cho biết các cuộc đàm phán tập trung vào việc thuyết phục Tehran không đáp trả hoặc thực hiện hành động đáp trả mang tính biểu tượng, sau khi các nhà ngoại giao Israel nói với những người đối thoại phương Tây rằng quân đội của họ không có kế hoạch cho các hoạt động tiếp theo.

"Mọi người kể từ đêm qua đều đang gây áp lực để Tehran không đáp trả và kiềm chế điều này", một nhà ngoại giao phương Tây tham gia vào các cuộc thảo luận cho biết.

Ông Mora, giám đốc chính trị và phó tổng thư ký của cơ quan đối ngoại EU, có nhiều kinh nghiệm đàm phán với Iran về chương trình hạt nhân của nước này và đã có mặt tại Tehran để dự lễ nhậm chức của Tổng thống mới Masoud Pezeshkian khi vụ tấn công hôm thứ Tư xảy ra.

"Ông Mora đã sử dụng các tương tác của mình với các quan chức của chính quyền Iran sắp nhậm chức tại Tehran để truyền đạt quan điểm của EU về mọi vấn đề đáng quan tâm liên quan đến Iran theo chính sách can dự quan trọng của chúng tôi", người phát ngôn chính sách đối ngoại của EU Peter Stano cho biết.

Chính quyền Biden hôm thứ Tư đã tổ chức các cuộc tham vấn khẩn cấp với Israel cũng như các đồng minh và đối tác khác có ảnh hưởng đến Iran để cố gắng kéo tất cả các bên trở lại từ bờ vực xung đột.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã nói chuyện với những người đồng cấp Jordan và Qatar trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin điện đàm với người Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant.

Quan chức Nhà Trắng McGurk, người đã đến Ả Rập Xê Út vào thứ Tư trong chuyến đi đã lên lịch trước đó, sẽ đến Cairo để tiếp tục các cuộc đàm phán liên quan đến cuộc chiến ở Gaza.

Washington đã cố gắng thuyết phục Israel có phản ứng thận trọng đối với cuộc tấn công bằng tên lửa ở Cao nguyên Golan, trong đó các nhà ngoại giao cảnh báo về hậu quả của việc trả đũa sâu bên trong Lebanon. Cuộc tấn công ở Tehran chỉ làm tăng thêm mối lo ngại của các quan chức Mỹ rằng bất kỳ phản ứng nào cũng có thể dẫn đến xung đột trong khu vực.

Nhà Trắng đã cố gắng hạ thấp khả năng xảy ra chiến tranh toàn diện ngay cả khi các quan chức thừa nhận riêng rằng thời điểm này là một trong những thời điểm nhạy cảm nhất kể từ ngày 7/10.

"Chúng tôi không tin rằng leo thang là điều không thể tránh khỏi và không có dấu hiệu nào cho thấy leo thang sắp xảy ra", người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby cho biết hôm thứ Tư, đồng thời nói thêm rằng Mỹ vẫn đang cố gắng đạt được thỏa thuận ngừng bắn.

Ông Blinken cho biết Mỹ không biết trước hoặc không tham gia vào cuộc tấn công vào thủ lĩnh Hamas Haniyeh. Ông nói vụ tấn công nhấn mạnh tầm quan trọng của lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas.

"Yêu cầu bắt buộc phải ngừng bắn, tầm quan trọng đối với tất cả mọi người, vẫn còn", ông nói trong một cuộc phỏng vấn với Channel News Asia hôm thứ Tư.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ thừa nhận rằng cuộc tấn công ở Tehran đã nhấn mạnh thách thức mà họ phải đối mặt trong việc đưa ra một thỏa thuận ngừng bắn để chấm dứt chiến tranh ở Gaza và đảm bảo việc thả con tin, vì Haniyeh là người đối thoại chính của Hamas với các nhà trung gian.

"Haniyeh, ông ấy là một trong những nhà đàm phán chính, điều đó khiến mọi thứ trở nên khó khăn hơn nhiều ngay bây giờ liên quan đến các cuộc đàm phán về con tin và khiến tình hình nóng bỏng trở nên nóng hơn nữa", thượng nghị sĩ Ben Cardin, chủ tịch ủy ban quan hệ đối ngoại của Thượng viện cho biết.

Các quan chức hiện tại và cựu quan chức cho biết hướng đi của cuộc xung đột từ đây có thể phụ thuộc nhiều hơn vào tính toán của Tehran hơn là của Israel.

Jonathan Panikoff, cựu sĩ quan tình báo cấp cao hiện là giám đốc Sáng kiến An ninh Trung Đông Scowcroft của Hội đồng Đại Tây Dương, cho biết: "Khả năng định hình các sự kiện của Washington có thể khá hạn chế".

Ông nói thêm: "Trong thời gian tới, phản ứng của Iran, Hezbollah và Hamas trước cái chết của Shukr và Haniyeh sẽ thúc đẩy khả năng xảy ra chiến tranh khu vực hoặc quay trở lại các cuộc tấn công trả đũa".