Theo quy định trong Luật Đất đai 2024, người dân cần phải sử dụng đất đúng với mục đích sử dụng được ghi trên sổ đỏ. Trường hợp người dân muốn xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp sẽ bắt buộc phải thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở.
Nghị định 102/2024/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai 2024 đã phân tích rõ chi tiết loại đất trong nhóm đất nông nghiệp.
Cụ thể, đất trồng cây hằng năm là đất trồng các loại cây được gieo trồng, cho thu hoạch và kết thúc chu kỳ sản xuất trong thời gian không quá một năm, kể cả cây hằng năm được lưu gốc. Đất trồng cây hằng năm gồm đất trồng lúa và đất trồng cây hằng năm khác...
Đất lâm nghiệp là loại đất sử dụng vào mục đích quản lý, bảo vệ và phát triển rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất theo quy định của pháp luật về lâm nghiệp.
Đất nuôi trồng thủy sản là đất sử dụng chuyên vào mục đích nuôi, trồng thủy sản. Đất chăn nuôi tập trung là đất xây dựng trang trại chăn nuôi tập trung tại khu vực riêng biệt theo quy định của pháp luật về chăn nuôi. Đất làm muối là đất sử dụng vào mục đích sản xuất muối từ nước biển.
Đất nông nghiệp khác gồm: Đất ươm tạo cây giống, con giống và đất trồng hoa, cây cảnh; đất trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản cho mục đích học tập, nghiên cứu thí nghiệm, thực nghiệm;
Đất xây dựng nhà kính và các loại nhà khác phục vụ mục đích trồng trọt, chăn nuôi kể cả các hình thức trồng trọt, chăn nuôi không trực tiếp trên đất;
Đất xây dựng công trình gắn liền với khu sản xuất nông nghiệp gồm đất xây dựng nhà nghỉ, lán, trại để phục vụ cho người lao động; đất xây dựng công trình để bảo quản nông sản, chứa thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, máy móc, công cụ và các công trình phụ trợ khác.
Theo đó, đất nông nghiệp khác được sử dụng để xây dựng các công trình như: các loại nhà khác phục vụ mục đích trồng trọt, kể cả các hình thức trồng trọt không trực tiếp trên đất. Nhà kính phục vụ mục đích trồng trọt, kể cả các hình thức trồng trọt không trực tiếp trên đất. Chuồng trại chăn nuôi gia súc, gia cầm và các loại động vật khác được pháp luật cho phép.
Như vậy, người sử dụng đất nông nghiệp được phép xây dựng một số loại công trình trên đất nhưng các công trình này phải được dùng vào mục đích nông nghiệp như chuồng trại, nhà kho, nhà kính chứ không được sử dụng vào mục đích để ở.
Điều 218, Luật Đất đai 2024 cũng quy định 7 loại đất được sử dụng kết hợp đa mục đích. Trong đó, đất nông nghiệp được sử dụng kết hợp với mục đích thương mại, dịch vụ, chăn nuôi, trồng cây dược liệu. Đây là quy định được giới chuyên gia, luật sư đánh giá sẽ giúp nâng cao giá trị đất nông nghiệp, hạn chế tình trạng bỏ hoang đất khi không còn nhu cầu sử dụng. Qua đó, người nông dân có thể sử dụng đất nông nghiệp kết hợp với mục đích kinh doanh, góp phần tăng thêm thu nhập.
Luật sư Đỗ Đăng Khoa, Giám đốc Công ty Luật Bất động sản Hưng Vượng, cho biết Luật Đất đai 2024 sửa đổi, bổ sung quy định về việc sản xuất lâm, nông nghiệp kết hợp kinh doanh du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí trên đất rừng sản xuất.
"Luật đã quy định được kết hợp du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng thì người sử dụng đất được phép xây dựng các công trình để phục vụ nhu cầu nghỉ dưỡng, giải trí", ông Khoa nhận định.
Tuy nhiên, việc sử dụng đất kết hợp đa mục đích phải đáp ứng các yêu cầu như không làm thay đổi loại đất theo phân loại đất theo Luật Đất đai 2024; không làm mất đi điều kiện cần thiết để trở lại sử dụng đất vào mục đích chính;...
Ông Lê Văn Bình, Phó vụ trưởng Vụ Đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường đánh giá quy định mới trong Luật Đất đai 2024 mở ra khung pháp lý cho phép đất nông nghiệp được kết hợp với mục đích thương mại, dịch vụ. Từ đó, quyền lợi của người nông dân sẽ tăng lên.
"Người nông dân có đất nông nghiệp, thu nhập từ nông nghiệp là chủ yếu mà lại có cảnh quan đẹp, muốn kết hợp làm thêm du lịch để tạo ra địa điểm check-in, thăm quan những cánh đồng, thêm dịch vụ lưu trú, ở lại ăn uống thì trong Luật Đất đai 2024 đã cho phép", ông Bình khẳng định.