Loài hoa này không chỉ làm say lòng người bởi vẻ đẹp mong manh mà còn trở thành nguyên liệu chính trong món gỏi cuốn độc đáo. Để chế biến món ăn này, người dân phải khéo léo lựa chọn những bông hoa tươi, còn nguyên vẹn, không bị sâu bệnh.
Chế biến gỏi cuốn hoa mua đòi hỏi sự tinh tế và tỉ mỉ. Trước hết, hoa mua sau khi hái về sẽ được rửa sạch nhẹ nhàng để giữ nguyên cánh hoa. Những nguyên liệu khác như tôm, thịt, và rau sống cũng phải được chuẩn bị kỹ lưỡng. Tôm tươi được luộc chín, bóc vỏ, cắt đôi; thịt ba chỉ được luộc mềm, thái mỏng; rau sống như rau diếp, húng quế, và rau thơm được rửa sạch, để ráo nước.
Bắt đầu từ việc trải một lớp bánh tráng mỏng lên bàn tay, sau đó lần lượt xếp các nguyên liệu vào giữa: một chút rau sống, vài cánh hoa mua tím mộng mơ, một miếng thịt, một con tôm. Cuối cùng, khéo léo cuốn chặt tay, để bánh tráng ôm trọn lấy các nguyên liệu, tạo thành những cuốn gỏi xinh xắn, hấp dẫn.
Món gỏi cuốn hoa mua không chỉ hấp dẫn bởi vẻ ngoài bắt mắt mà còn bởi hương vị độc đáo, khó quên. Khi thưởng thức, ta sẽ cảm nhận được sự tươi mát của rau sống, vị ngọt tự nhiên của tôm thịt, và đặc biệt là hương thơm dịu nhẹ, thoang thoảng của hoa mua. Tất cả hòa quyện tạo nên một bản giao hưởng ẩm thực tuyệt vời, mang đậm hương vị của thiên nhiên U Minh Hạ.
Nước chấm là một phần không thể thiếu, đóng vai trò quan trọng trong việc làm nên hương vị đặc biệt của món gỏi cuốn hoa mua. Nước chấm thường được pha từ nước mắm ngon, chanh, đường, tỏi và ớt, tạo nên vị chua ngọt vừa miệng. Một số nơi còn thêm đậu phộng rang giã nhỏ, tạo độ béo bùi, hấp dẫn.
Gỏi cuốn hoa mua không chỉ là một món ăn đơn thuần, mà còn là một phần của văn hóa ẩm thực vùng U Minh Hạ. Mỗi khi có dịp lễ, tết, hay những buổi sum họp gia đình, người dân nơi đây lại cùng nhau chế biến và thưởng thức món ăn này. Điều đó không chỉ thể hiện tình yêu với ẩm thực, mà còn là cách để gắn kết tình cảm gia đình, cộng đồng.
Với những ai đã từng đặt chân đến U Minh Hạ, thưởng thức gỏi cuốn hoa mua là một trải nghiệm khó quên. Món ăn này không chỉ làm say lòng du khách bởi hương vị đặc biệt, mà còn bởi sự hiếu khách, tình cảm nồng hậu của người dân địa phương. Trong những chuyến đi thăm rừng U Minh, những buổi chiều thảnh thơi bên dòng kênh xanh mát, việc ngồi lại cùng nhau, nhâm nhi những cuốn gỏi hoa mua, nghe kể chuyện về đời sống nơi đây, quả là một trải nghiệm tuyệt vời.
Gỏi cuốn hoa mua – món ăn đặc sản của vùng U Minh Hạ không chỉ đơn thuần là một món ăn ngon mà còn chứa đựng trong đó tình cảm, văn hóa và hương vị của vùng đất này. Từ những bông hoa mua tím mơ màng, qua bàn tay khéo léo của người dân, món gỏi cuốn đã trở thành một phần không thể thiếu trong bức tranh ẩm thực phong phú của Việt Nam. Mỗi khi có dịp thưởng thức món ăn này, chúng ta không chỉ cảm nhận được hương vị tuyệt vời mà còn như đang đắm mình vào câu chuyện đầy cảm xúc của vùng đất U Minh Hạ.
Cây mua còn có tên là mua bà, dã mẫu đơn, sơn thạch lựu, địa như... Tên khoa học là Melastoma candidum D. Don; thuộc họ Mua (Melastomaceae).
Cây mua cao khoảng 1m, thân, cành và lá có lông nhám màu nâu, mọc dày sần sùi; lá mọc đối, phiến lá hình bầu dục, mặt trên ráp, mặt dưới nhiều lông mềm; có 5-7 gân nổi rõ, mép nguyên. Hoa to có phấn, màu hồng tím, thường mọc 2-3 đóa ở đầu cành. Quả hình trứng, có lông. Để làm thuốc, thu hái toàn bộ cây dùng riêng hoặc phối hợp với những vị thuốc khác dưới dạng thuốc sắc.
Toàn bộ cây mua đều có thể sử dụng làm thuốc.
Theo Đông y: Thân, cành và lá mua: Có vị chua, chát; tính mát. Có tác dụng hoạt huyết tiêu thũng (làm tan máu ứ, hóa tích trệ, tiêu sưng); trừ phong thấp; thanh nhiệt giải độc, cầm máu, trị tiêu chảy và đi lỵ.
Quả của cây hoa mua: Có vị nhạt, tính bình; dùng chữa tử cung xuất huyết, phụ nữ thiếu sữa.
Rễ quả hoa mua: Có vị chát, tính bình. Có tác dụng kiện Tỳ chỉ tả, chỉ huyết hóa ứ. Dùng chữa chứng tiêu hóa kém, đau dạ dày, tả lỵ, tiện huyết, nục huyết, kinh nguyệt quá nhiều, phong thấp, chấn thương tụ máu đau nhức, ...
Đặc biệt, có nhiều bài thuốc từ cây mua trong phòng chữa bệnh.