Iran tiếp sức bí mật cho Nga, Mỹ bật chế độ cảnh giác

Reuters ngày 10/8 dẫn nguồn tin tình báo cho biết, các đại diện Bộ Quốc phòng Nga được cho là đã ký hợp đồng vào ngày 13/12 tại Tehran với các quan chức Iran về hệ thống Fath-360 và một hệ thống tên lửa đạn đạo khác do Tổ chức Công nghiệp Hàng không vũ trụ Iran (AIO) sản xuất, gọi là Ababil. 

Các quan chức tình báo nói rằng nhân viên quân sự Nga đã đến Iran để học cách vận hành hệ thống phòng thủ Fath-360, có tầm bắn tối đa 120 km và đầu đạn nặng 150 kg. "Bước tiếp theo có thể" sau đào tạo sẽ là việc giao tên lửa thực tế đến Nga.

Moscow sở hữu các tên lửa đạn đạo của riêng mình, nhưng việc cung cấp Fath-360 có thể cho phép Nga sử dụng nhiều tên lửa của mình cho các mục tiêu xa hơn ngoài tuyến đầu, đồng thời sử dụng đầu đạn của Iran cho các mục tiêu gần hơn, theo một chuyên gia quân sự.

Một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ cho biết, Mỹ và các đồng minh NATO cùng các đối tác G7 "đã sẵn sàng đưa ra phản ứng nhanh chóng và nghiêm khắc nếu Iran tiếp tục thực hiện các chuyển giao như vậy".

"Điều này sẽ thể hiện sự leo thang nghiêm trọng trong hỗ trợ của Iran đối với cuộc chiến  của Nga chống lại Ukraine" - phát ngôn viên cho biết. "Nhà Trắng đã nhiều lần cảnh báo về sự gia tăng quan hệ đối tác an ninh giữa Nga và Iran kể từ khi Nga bắt đầu cuộc chiến Ukraine".

Bộ Quốc phòng Nga không phản hồi yêu cầu bình luận. Phái đoàn thường trực của Iran tại Liên Hợp Quốc ở New York cho biết trong một tuyên bố rằng Iran đã thiết lập một quan hệ đối tác chiến lược lâu dài với Nga trong nhiều lĩnh vực, bao gồm hợp tác quân sự. Tuyên bố cho biết thêm: "Tuy nhiên, từ góc độ đạo đức, Iran tránh chuyển giao bất kỳ vũ khí nào, bao gồm cả tên lửa, có thể được sử dụng trong cuộc xung đột với Ukraine cho đến khi nó kết thúc".

Nhà Trắng từ chối xác nhận rằng Iran đang đào tạo quân nhân Nga về Fath-360 hoặc rằng Iran đang chuẩn bị chuyển giao vũ khí cho Nga để sử dụng chống lại Ukraine. Các nguồn tin tình báo không cung cấp khung thời gian cụ thể cho việc giao hàng dự kiến của tên lửa Fath-360 đến Nga nhưng cho biết việc này sẽ sớm xảy ra. Họ cũng không cung cấp thông tin về tình trạng của hợp đồng Ababil.

Một nguồn tin tình báo từ một cơ quan châu Âu khác cho biết họ cũng nhận được thông tin rằng Nga đã cử lính sang Iran để huấn luyện sử dụng hệ thống tên lửa đạn đạo của Iran, mà không cung cấp thêm chi tiết. Đào tạo như vậy là thực hành chuẩn cho vũ khí của Iran cung cấp cho Nga, theo nguồn tin thứ ba, người cũng từ chối nêu tên vì tính nhạy cảm của thông tin.

Một quan chức cấp cao giấu tên của Iran cho biết Iran đã bán tên lửa và máy bay không người lái cho Nga nhưng chưa cung cấp tên lửa Fath-360. Không có lệnh cấm pháp lý nào đối với Tehran trong việc bán những vũ khí như vậy cho Nga, nguồn tin cho biết thêm. 

"Iran và Nga tham gia vào việc mua bán các linh kiện và thiết bị quân sự lẫn nhau. Cách mỗi quốc gia sử dụng thiết bị này hoàn toàn là quyết định của họ" - quan chức này nói, đồng thời thêm rằng Iran không bán vũ khí cho Nga để sử dụng trong cuộc chiến ở Ukraine.

Cho đến nay, sự hỗ trợ quân sự của Iran cho Moscow chủ yếu giới hạn ở các máy bay không người lái tấn công Shahed, những thiết bị mang một phần nhỏ của số lượng thuốc nổ và dễ bị bắn hạ hơn vì chúng chậm hơn so với tên lửa đạn đạo.

Thông tấn xã bán chính thức Tasnim của Iran cho biết vào tháng 7/2023 rằng hệ thống đã được Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) của nước này thử nghiệm thành công. 

"Việc giao số lượng lớn tên lửa đạn đạo tầm ngắn từ Iran đến Nga sẽ cho phép gia tăng thêm áp lực lên các hệ thống phòng thủ tên lửa Ukraine đã bị căng thẳng nghiêm trọng," Justin Bronk, Nghiên cứu viên Cao cấp về Quyền lực Không quân tại Viện Dịch vụ Vũ trang Hoàng gia (RUSI) có trụ sở tại London, cho biết.

"Như là các mối đe dọa tên lửa, chúng chỉ có thể bị đánh chặn một cách đáng tin cậy bởi các hệ thống cấp cao của Ukraine," ông nói, đề cập đến các hệ thống phòng không tinh vi nhất của Ukraine như Patriot do Mỹ chế tạo và hệ thống SAMP/T của châu Âu.