Nghệ sĩ Nhân dân là Đại tá từng nhiều lần vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Nghệ sĩ Nhân dân mang quân hàm Đại tá 

Nghệ sĩ Nhân dân Quốc Trị tên đầy đủ là Nguyễn Quốc Trị, sinh năm 1957 tại Hà Nội. Ông bén duyên với nghiệp diễn từ sớm, được đồng nghiệp, bạn bè nhận xét là rất có tiềm năng. Ở độ tuổi 20, nam nghệ sĩ sinh năm 1957 tích cực tham gia các hoạt động nghệ thuật, vừa đóng phim vừa tham gia các vở diễn. Cũng nhờ vậy, tên tuổi của ông ngày càng nổi tiếng và được đông đảo khán giả nhớ đến.

NSND Quốc Trị từng chia sẻ với truyền thông rằng, vì thích nghề diễn viên nên ngày trẻ ông đã từ chối cơ hội đi nước ngoài.

"Bố tôi là công an nên hồi đó có tiêu chuẩn con cái được đi nước ngoài học tập. Đó là năm 1973, tôi có giấy gọi đi học nước ngoài nhưng vì chị gái tôi đã học ở Nga và tôi lại thích nghề diễn viên nên đã quyết định ở lại Việt Nam. Cho đến tận lúc này, tôi nghĩ, số phận đã chọn nghề cho mình nên tôi thấy an yên với những thứ mình đang có… Tôi không hối hận vì mình đã từ chối đi học ở trời Tây…

Sự nghiệp của NSND Quốc Trị gắn liền với Đoàn kịch nói Quân đội hay Đoàn văn công Quân đội (nay là Nhà hát Kịch nói Quân đội). Từ năm 16 tuổi, nam nghệ sĩ đã công tác Nhà hát cho đến khi nghỉ hưu vào năm 2018. 

Năm 2004, kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 50 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Nhà hát Kịch nói Quân đội xây dựng vở kịch Thông điệp từ Điện Biên (Kịch bản: Nhà văn Nguyễn Khắc Phục). NSND Quốc Trị được giao vào vai Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp, người chỉ huy cao nhất trong Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Kỷ niệm 110 năm ngày sinh Đại tướng Võ Nguyên Giáp, trong chương trình Nhà hát truyền hình trên kênh VTV1, Đài Truyền hình Việt Nam, vở kịch Nhiệm vụ hoàn thành (Kịch bản: Nhà văn Xuân Đức; đạo diễn: NSND Lê Hùng) do Nhà hát Kịch Quân đội dàn dựng, một lần nữa NSND Quốc Trị tiếp tục được NSND, đạo diễn Lê Hùng “chọn mặt, gửi vàng” vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Sự nghiêm túc, cách hóa thân khéo léo, thể hiện vị tướng trong lòng dân chân thực, sống động, thuyết phục, từ chất giọng miền Trung đặc trưng tới điệu bộ, dáng đi, nét mặt... NSND Quốc Trị góp phần tạo nên thành công vở kịch, giúp hình ảnh Đại tướng mãi mãi khắc sâu trong lòng dân.

Đầu năm 2024, NSND Quốc Trị lại lăn lộn ở Tây Bắc cùng đoàn làm phim Thông điệp từ Điện Biên (Phim tài liệu lịch sử hợp tác giữa Đài Tiếng nói Việt Nam và Bộ Công an nhân kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ 7/5/1954-7/5/2024). NSND Quốc Trị lại có vinh dự tiếp tục vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp, phim kịp thời hoàn thành đúng vào dịp cả nước hướng đến kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ. Đây là món quà có ý nghĩa hết sức to lớn dâng lên Đại tướng Tổng Tư lệnh và các anh hùng liệt sĩ Điện Biên Phủ.

Trong sự nghiệp của mình, ông đạt được nhiều giải thưởng, thành tựu xuất sắc như: Huy chương Vàng hội diễn chuyên nghiệp toàn quân với vai biệt động K'Ho trong vở Thành phố lặng gió (năm 1984), huy chương Bạc cho vở Mười đóa phong lan (năm 1990), Giải Bông Sen cho nam diễn viên chính xuất sắc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 12 cho vai diễn Bường trong phim điện ảnh Những người thợ xẻ (năm 1999), giải người nước ngoài đầu tiên đoạt Cúp của Hãng phim truyền hình KBS (năm 2008).

Nghệ sĩ Quốc Trị từng chia sẻ, nhiều người hỏi ông tại sao không chọn những vai sung sướng như đại gia hay giám đốc để làm? Ông cho hay, khuôn mặt mình không hợp để đóng vai "giàu", nhưng nếu bắt buộc phải diễn thì những vai diễn ấy cũng không thể... làm khó được ông.

"Đóng vai phản diện khó hơn bởi phải căm ghét, phải va chạm và khi đóng người xấu mà bị khán giả ghét thì diễn viên đã thành công", nam nghệ sĩ tâm sự.

Không những vậy, NSND Quốc Trị còn là một sĩ quan cao cấp của Quân đội nhân dân Việt Nam, mang hàm Đại tá. Ông cũng là nghệ sĩ đầu tiên của Nhà hát Kịch nói Quân đội được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vào năm 2012.

Hơn 50 năm làm nghệ thuật, NSND Quốc Trị đã đảm nhận rất nhiều vai diễn, với đủ mọi tính cách khác nhau. Dẫu vậy, ông không bao giờ phân biệt vai chính hay vai phụ mà luôn cố gắng làm tốt nhất có thể để bộc lộ rõ nét cá tính của nhân vật. Cũng bởi vậy, các vai diễn mà NSND Quốc Trị đảm nhận luôn để lại nhiều dấu ấn khó phai với đông đảo khán giả.

Một trong những vai diễn ấn tượng nhất thời gian gần đây của NSND Quốc Trị chính là vai ông Công trong phim Dưới bóng cây hạnh phúc. Bằng khả năng diễn xuất linh hoạt và tài tình, nam nghệ sĩ đã thể hiện rõ sự hà khắc, quá quắt của nhân vật này. Cũng từ đây, ông được nhiều khán giả đặt biệt danh là "bố chồng khó tính" của màn ảnh Việt.

Bên cạnh nghề diễn viên, ông còn tham gia sản xuất phim với vai trò phó đạo diễn ở một số phim lấy bối cảnh chiến tranh như: Đêm Bến Tre, Tiếng cồng định mệnh... 

Cuộc sống của NSND Quốc Trị ở tuổi U70

Chặng đường làm nghệ thuật của NSND Quốc Trị được ông miêu tả là êm đềm và ít vất vả hơn cuộc sống đời thường. “Gia đình tôi là cán bộ quân đội đông con nên đã quen với gian khổ từ khi còn nhỏ. Tôi xem đó là cách để nạp thêm năng lượng, vốn sống để những vai diễn thuận lợi hơn. Điều đó khiến tôi không thể bỏ nghề, không thể đứt gánh giữa đường", nam nghệ sĩ từng bộc bạch.

Về chuyện tình cảm, NSND Quốc Trị cũng từng trải qua không ít thăng trầm. Người vợ đầu tiên của ông là nghệ sĩ Lan Hương. Hai người có với nhau 1 người con gái, tuy nhiên nhiều năm sau, cả hai quyết định chia tay trong êm đẹp. Khoảng 10 năm sau đó, NSND Quốc Trị tái hôn với người vợ thứ 2 nhưng cũng không gắn bó được lâu vì bà mắc bệnh nan y rồi qua đời. 

Năm 2019, NSND Quốc Trị gặp nghệ sĩ Phương Minh trong một chuyến công tác ở Quảng Bình. Vì cùng cảnh ngộ nên hai người đều cảm nhận được sự đồng điệu trong tâm hồn. Con gái NSND Quốc Trị cũng rất ủng hộ việc bố có người bạn tri kỷ, gắn bó trong cuộc sống.

Nam nghệ sĩ cho hay, ông không phải là người đào hoa, ông là người chân thật nhưng số phận đã sắp đặt như vậy nên đành phải theo. Khi sống với bất cứ người vợ nào, ông cũng hết lòng vun vén, nhưng không có duyên thì đành chịu.

Hiện tại, NSND Quốc Trị đang sống trong một căn nhà nhỏ trên phố Trần Vỹ, Hà Nội. Bên cạnh việc đóng phim và tham gia hoạt động nghệ thuật, những lúc rảnh rỗi, NSND Quốc Trị thường đi thăm cháu, câu cá hoặc tán gẫu với bạn bè. Cuộc sống ở tuổi U70 của nam nghệ sĩ dường như êm đềm và viên mãn hơn sau những biến cố trong quá khứ.