Sau ký Nghị định thư, khi nào dừa tươi của Việt Nam sẽ được chính thức xuất khẩu sang Trung Quốc?

Các đơn vị vi phạm quy định sẽ bị loại ngay

Chia sẻ với các đại biểu tại hội nghị "Phổ biến quy định xuất khẩu dừa tươi sang thị trường Trung Quốc sáng 6/9, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Hoàng Trung cho biết, dừa là cây trồng có thế mạnh và đang mang lại thu nhập cho người dân tại nhiều tỉnh, thành của Việt Nam.

Hiện, Việt Nam có 15 tỉnh trồng nhiều dừa với diện tích khoảng 200.000ha dừa, sản lượng đạt 2 triệu tấn. Trong năm 2023, dừa tươi của Việt Nam xuất khẩu sang 15 nước trên thế giới với sản lượng 30.000 tấn, 320.000 tấn các sản phẩm chế biến từ dừa. Vừa qua, Bộ NNPTNT và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký nghị định thư cho phép dừa tươi xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Đây vừa là cơ hội để mở rộng thị trường dừa của Việt Nam và là căn cứ pháp lý để chúng ta tổ chức, liên kết lại sản xuất cây trồng này bài bản, hiệu quả hơn.

Theo Thứ trưởng Bộ NNPTNT, hiện Trung Quốc là thị trường rất quan trọng của dừa, hàng năm nước bạn tiêu thụ 4 tỷ quả dừa, trong đó có khoảng 2,6 tỷ quả tươi... Trong khi nhu cầu lớn nhưng năng lực sản xuất của Trung Quốc còn hạn chế, đây chính là cơ hội cho quả dừa của chúng ta.

Thứ trưởng Hoàng Trung cho biết thêm, sắp tới đoàn công tác của Trung Quốc sẽ kiểm tra công tác chuẩn bị các MSVT, CSĐG dừa tươi của Việt Nam để phục vụ xuất khẩu dừa tươi sang nước bạn. 

Để chuẩn bị đón đoàn kiểm tra của nước bạn, Thứ trưởng Bộ NNPTNT yêu cầu 15 tỉnh, thành đang trồng nhiều dừa cần phải nắm bắt, nghiên cứu kỹ lưỡng và chuẩn bị các vấn đề, tài liệu liên quan theo quy định theo nghị định thư đã được ký kết giữa Bộ và Tổng cục Hải quan Trung Quốc để tiếp đón, cung cấp thông tin liên quan cho đoàn nhanh chóng và thuận lợi.

"Để tiếp đón đoàn kiểm tra của Trung Quốc được chu đáo, các địa phương phải làm nghiêm việc kiểm tra, rà soát lại các MSVT, CSĐG. Tránh trường hợp như các lần kiểm tra trước đây, các địa phương báo cáo đã sẵn sàng nhưng khi đoàn của Trung ương về kiểm tra vẫn phát hiện vi phạm, lần này chúng ta phải chuẩn bị kỹ hơn, không để chủ quan xảy ra sai sót khi đoàn kiểm tra đến kiểm tra", Thứ trưởng Hoàng Trung nói và khẳng định: Trong lần kiểm tra này, địa phương, đơn vị nào để xảy ra vi phạm sẽ loại ngay, lần sau đoàn sẽ không kiểm tra và không cho các cơ sở ở nơi đó đăng ký xuất khẩu.

Dừa của Việt Nam sẽ được nhập khẩu qua tất cả các cửa khẩu của Trung Quốc

Trao đổi tại hội nghị, ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục BVTV cho biết, quá trình đàm phán nghị định thư cho quả dừa tươi từ 2016 và đàm phán lại từ 2023 sang 2024 thì Nghị định thư mới được ký kết. Đây là quá trình dài hơi và đầy nỗ lực của Bộ NNPTNT. Theo đó, các địa phương phải nỗ lực lớn hơn trong việc thực hiện các quy định trong nghị định thư mới có cơ hội xuất khẩu hiệu quả sản phẩm dừa tươi sang Trung Quốc.

Theo đó, Phó Cục trưởng Cục BVTV đề nghị các địa phương phải thực hiện nghiêm túc 9 điều trong nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với xuất khẩu dừa tươi từ Việt Nam sang Trung Quốc. 

Cụ thể, dừa tươi của Việt Nam được xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc bao gồm dừa tươi (cả quả có vỏ xanh và cuống ngắn（≦5cm); và dừa không có vỏ), phải tuân thủ các luật về kiểm dịch thực vật, quy định và tiêu chuẩn liên quan đến an toàn và vệ sinh thực phẩm của Trung Quốc, không bị nhiễm các loài đối tượng kiểm dịch thực vật mà phía Trung Quốc quan tâm (xem Phụ lục), cành, lá và đất.

Tất cả các vùng trồng và cơ sở đóng gói dừa xuất khẩu sang Trung Quốc phải được đăng ký với MARD và được cả Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) và Bộ Nông nghiệp và PTNT Việt Nam (MARD) phê duyệt. Trước khi xuất khẩu, MARD phải gửi cho GACC danh sách các vùng trồng và cơ sở đóng gói đã đăng ký để phê duyệt và danh sách này sẽ được cập nhật thường xuyên. GACC sẽ đăng tải danh sách này trên website.

Tất cả các vườn trồng đã đăng ký xuất khẩu sang Trung Quốc phải xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc, đồng thời áp dụng theo nguyên tắc Thực hành nông nghiệp tốt, áp dụng chương trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), thực hiện chương trình quản lý để giám sát vùng trồng đối với các loài đối tượng kiểm dịch thực vật mà Trung Quốc quan tâm.

Các hoạt động giám sát và quản lý dịch hại phải được thực hiện theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật am hiểu về lĩnh vực kiểm dịch thực vật và cán bộ kỹ thuật phải được MARD hoặc đơn vị do MARD ủy quyền tập huấn.

Tất cả các vùng trồng phải lưu giữ hồ sơ giám sát và kiểm soát sinh vật gây hại, hồ sơ này sẽ được cung cấp cho GACC khi có yêu cầu. MARD hoặc cán bộ được MARD ủy quyền sẽ giám sát quy trình sơ chế, đóng gói, bảo quản và vận chuyển dừa xuất khẩu sang Trung Quốc.

Cũng theo ông Hiếu, trước khi xuất khẩu, cán bộ kiểm dịch thực vật tiến hành kiểm tra kiểm dịch thực vật, lấy mẫu 2%. Trong thời gian 02 năm đầu tiên, nếu không phát hiện vi phạm về kiểm dịch thực vật thì tỷ lệ lấy mẫu sẽ giảm xuống còn 1%. Dừa của Việt Nam sẽ được nhập khẩu qua tất cả các cửa khẩu của Trung Quốc được GACC cho phép nhập khẩu trái cây.

Đại diện Cục BVTV thông tin thêm, nếu trong lần kiểm tra tới đây của GACC đạt yêu cầu, các đơn vị CSĐG, MSVT đảm bảo đúng quy định trong nghị định thư thì khoảng sau 2 tuần sau đó, sản phẩm dừa tươi của Việt Nam sẽ được chính thức xuất khẩu sang Trung Quốc.

Bến Tre là tỉnh trồng dừa lớn của Việt Nam với diện tích lên đến 80.000ha và là địa phương được GACC kiểm tra nhiều MSVT, CSĐG nhất với 13/24 đơn vị được kiểm tra lần này.

Ông Võ Văn Nam - Chi Cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh Bến Tre cho biết, đến nay mọi công tác bố trí, sắp xếp tài liệu, MSVT, CSĐV của địa phương đã xong và sẵn sàng đón đoàn kiểm tra của Trung Quốc sang kiểm tra.

Theo ông Nam, hiện Bến Tre có 130 vùng trồng với 10.000ha dừa để xuất khẩu sang Trung Quốc. Tuy nhiên, nhiều vùng của tỉnh, người dân vẫn trồng nhỏ lẻ nên sắp tới tỉnh sẽ tổ chức lại sản xuất và tăng liên kết trong sản xuất áp dụng quy trình sản xuất đáp ứng các yêu cầu của nước xuất khẩu.

Bà Nguyễn Thị Kim Thanh - Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam cho biết, việc mở cửa được thị trường Trung Quốc cho quả dừa tươi là tín hiệu rất tốt không chỉ cho ngành dừa mà còn giúp người dân tăng thu nhập.

Bà Thanh cho biết thêm, vừa qua Hiệp hội Dừa Việt Nam đã đi kiểm tra và nhận thấy các tỉnh đã chuẩn bị tốt các công việc, tài liệu để đón đoàn kiểm tra của Trung Quốc. "Chúng tôi tin tưởng rằng, khi đoàn kiểm tra đến sẽ làm việc nhanh và thuận lợi, các đơn vị được kiểm tra sẽ đáp ứng đủ điều kiện để xuất khẩu", bà Thanh khẳng định.

Để ngành dừa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, bà Thanh kiến nghị, Bộ NNPTNT và các cơ quan liên quan sớm thành lập trung tâm nghiên cứu phát triển kinh tế dừa ĐBSCL để phục vụ công việc trồng, sẩn xuất, xuất khẩu bài bản, hiệu quả hơn.

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Hoàng Trung yêu cầu Cục BVTV tiếp tục hướng dẫn cung cấp kỹ thuật cho 10 tỉnh để phục vụ đoàn kiểm tra của Trung Quốc sang kiểm tra đạt hiệu quả.

Đồng thời, Cục BVTV tiếp tục làm việc với GACC để đề xuất nước bạn cấp CSĐG đối với các địa phương đã có MSVT. Bên cạnh đó, Cục BVTV cũng phải tăng cường kiểm tra kiểm soát các lô hàng khi xuất khẩu. Chỉ đạo hệ thống BVTV, khi thấy các lô hàng vi phạm phải cho tạm dừng ngay các lô hàng và thông báo cho các địa phương xử lý các đơn vị vi phạm.

Đối với doanh nghiệp tham gia xuất khẩu dừa tươi, Thứ trưởng Bộ NNPTNT yêu cầu phải thực hiện đúng quy định trong nghị định thư và phải thu mua từ các vùng trồng được cấp MSVT để xuất khẩu, tránh trường hợp mượn, thuê lại MSVT hay mua sản phẩm ở các vùng ngoài dẫn đến vi phạm bị đối tác phản hồi tiêu cực sẽ ảnh hưởng đến việc xuất khẩu chung của Việt Nam

"Chúng ta phải làm tốt hơn để đưa ngành dừa bứt phá, vừa giúp người trồng dừa nâng cao thu nhập, vừa giúp xuất khẩu sản phẩm dừa tăng cao đóng góp kim ngạch lớn cho kim ngạch xuất khẩu của chúng ta ngày càng đạt mục tiêu cao hơn", Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh.