Phó Chủ tịch EC Schinas: Chuẩn bị nâng cấp quan hệ Việt Nam - EU lên đối tác chiến lược toàn diện

Việt Nam là đối tác đáng tin cậy

Việt Nam sẽ có thêm một đối tác chiến lược toàn diện khi EU đang làm việc với Việt Nam để chuẩn bị nâng cấp quan hệ hai bên - Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu (EC) Margaritis Schinas cho biết.

"Việt Nam là đối tác có vai trò đặc biệt với chúng tôi Việt Nam là đối tác chủ chốt và đáng tin cậy, là trụ cột cốt lõi trong khu vực" – ông Margaritis Schinas phát biểu trong cuộc gặp gỡ báo chí chiều 22/10.

"Quan hệ hợp tác hai bên là hình mẫu, Việt Nam là một câu chuyện thành công. Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất ở Đông Nam Á của EU, thương mại song phương tăng 40% 4 năm qua, chứng tỏ cam kết mạnh mẽ của cả hai phía" – ông nói.

Ông Schinas cho rằng quan hệ hai bên rất tốt đẹp, tuy nhiên vẫn còn khả năng nâng cấp tốt đẹp hơn và hiện giờ là lúc thúc đẩy hợp tác giữa hai bên.

"Vì vậy chuyến thăm của tôi là tiền trạm cho một bước mới, giai đoạn mới trong quan hệ hai bên, từ quan hệ dựa trên hiệp định thương mại tự do nâng cấp lên mức sâu rộng hơn là quan hệ hợp tác chiến lược toàn diện, mà chỉ một số quốc gia trên thế giới mới có".

Ông nhấn mạnh: EU đang đang lên kế hoạch cho chuyến thăm chính thức của Chủ tịch EC Ursula von de Layen trong năm 2025 và đó là thời điểm thích hợp để nâng cấp quan hệ. Đây là một năm quan trọng khi hai bên đánh dấu kỷ niệm 35 năm quan hệ song phương.

Trong thời gian ở Việt Nam, ông Schinas đã gặp các nhà lãnh đạo Việt Nam, lãnh đạo các bộ ngành, làm việc với các doanh nghiệp, tổ chức NGO tại Việt Nam. Qua các cuộc gặp, ông Schinas ghi nhận có rất nhiều đánh giá tích cực lạc quan với triển vọng nâng cấp quan hệ từ các quan chức chính phủ cả hai phía cũng như từ khu vực ngoài chính phủ.

Theo các con số thống kê, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) chính thức có hiệu lực năm 2020. Sau gần bốn năm thực hiện, trao đổi thương mại và đầu tư của EU vào Việt Nam đã tăng lên rõ rệt.

Về xuất khẩu, EU là thị trường có đóng góp lớn thứ hai vào tăng trưởng giá trị xuất khẩu của Việt Nam, vượt cả Trung Quốc và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Nhờ tận dụng những lợi thế của các mặt hàng xuất khẩu vào EU, Việt Nam khai thác được các ưu đãi trong EVFTA, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

Nguồn FDI của EU đã đem lại những tác động tích cực cho kinh tế Việt Nam, trong đó đã tạo ra hàng nghìn việc làm. EVFTA không chỉ có lợi ích về kinh tế mà còn giúp Việt Nam cải cách thể chế, thông qua thiết lập khung pháp lý công bằng và cơ chế lành mạnh để hai bên có thể đẩy mạnh hoạt động.

Triển vọng mới

"Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện là quan hệ hai bên cùng thắng" - Phó Chủ tịch EC nói. "Đây là tiến triển tốt vì hai bên đã có nhiều thành tựu trong việc thực hiện hiệp định thương mại tự do song phương. Đây là cơ hội vàng để nâng cấp quan hệ".

Có nhiều triển vọng to lớn nếu hai bên nâng cấp quan hệ - ông Schinas cho biết. Ông chỉ ra những cơ hội mới từ việc EU sẽ tiếp tục đầu tư vào hỗ trợ phát triển kinh tế Việt Nam, trước hết là vào các lĩnh vực tăng trưởng xanh. Diễn đàn về phát triển xanh tại TPHCM vừa diễn ra hôm 21/10 cho thấy các kinh nghiệm phong phú của EU trong phát triển xanh.

EU có công cụ Global Gateway (Cửa ngõ toàn cầu) – một cơ chế mà theo ông Schinas rất phù hợp với các nền kinh tế năng động như Việt Nam, cho phép huy động tài chính từ cả khu vực công và tư nhân để đầu tư cho phát triển kinh tế xanh.

EU cũng sẽ phối hợp với các thành viên EU triển khai một số sáng kiến trong các lĩnh vực như biến đổi khí hậu, giáo dục đào tạo, phát triển các kỹ năng, nghiên cứu… Đây là những lĩnh vực mới với 2 phía và cũng quan trọng với EU.

Thẻ vàng không phải là thẻ đỏ

Tuy nhiên Phó Chủ tịch EU cho rằng từ giờ đến lúc nâng cấp quan hệ, thời gian không còn nhiều. Ông hy vọng hai bên sẽ giải quyết "một số ít vấn đề tồn đọng", như các văn bản pháp lý liên quan các vấn đề xã hội, việc gia nhập các công ước quốc tế của Tổ chức Lao động Thế giới ILO để giải quyết việc làm thỏa đáng… "Chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng của VIệt Nam để giải quyết các vấn đề này" – ông nói.

Về vấn đề thẻ vàng thủy sản IUU với Việt Nam, ông Schinas cho biết, đây cũng là một vấn đề tồn đọng trong quan hệ mà hai phía đều mong muốn gỡ bỏ trong thời gian tới.

Nhưng ông cũng cho rằng đây là vấn đề hai bên có thể giải quyết được. "Giống như bóng đá, thẻ vàng không phải là thẻ đỏ, đó chỉ là một lời cảnh cáo, không phải quá trầm trọng và không phải là một chế tài xử phạt"- ông nói.

"Để giải quyết, được hai phía cần có những nỗ lực nhất định. Nhưng như tôi đã nói, thời gian còn lại rất ngắn, không còn nhiều thời gian và chúng ta có thể giải quyết vấn đề này".

Phó Chủ tịch EC đánh giá cao những gì Việt Nam đã làm được để gỡ thẻ vàng IUU: "Chúng ta đã thấy dấu hiệu cải thiện, bước đi tích cực trong thay đổi hệ thống pháp lý của Việt Nam, làm thế nào để thực thi và có chế tài hợp lý để giám sát việc thực thi. Cần có những nỗ lực để triển khai nhưng tôi nghĩ chúng ta đang đi đúng hướng".

Song hành lâu dài

Chỉ ra rằng chúng ta đang sống trong một thế giới khó khăn và không chắc chắn, từ cuộc chiến Nga – Ukraine, xung đột Trung Đông, sự đứt gãy chuỗi cung ứng, sự gián đoạn các tuyến đường biển…, ông Schinas cho rằng trong bối cảnh đó, EU nổi lên là lực lượng thiện chí, muốn đưa ra giải pháp với các vấn đề.

"Vì thế chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực duy trì hòa bình và an ninh toàn thế giới cũng như khu vực Biển Đông - khu vực có ý nghĩa với chúng tôi vì một khối lượng lớn thương mại của EU đi qua khu vực này"- ông Schinas nói

Ông bày tỏ quan ngại với sự gia tăng đối đầu và leo thang căng thẳng ở Biển Đông, cam kết sẽ tiếp tục hợp tác với bạn bè và cộng đồng quốc tế để bảo đảm hòa bình an ninh trong khu vực.

Trong cuộc gặp với ông Schinas một ngày trước, hôm 21/10, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã nhấn mạnh vai trò của EU trong các vấn đề an ninh khu vực, đặc biệt trong vấn đề Biển Đông. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn mong muốn EU và các nước thành viên duy trì tiếng nói ủng hộ thúc đẩy giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS, nhằm duy trì an ninh, tự do hàng hải và hàng không, thúc đẩy hòa bình, ổn định và hợp tác trong khu vực.

Phát biểu với các nhà báo chiều nay, Phó Chủ tịch khẳng định, trong bối cảnh thế giới khó khăn và bất ổn, EU mong muốn sẽ là một đối tác song hành hợp tác với Việt Nam về lâu dài.