Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa kết luận điều tra, đề nghị truy tố với các bị can trong vụ "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí", xảy ra tại dự án Khu đô thị du lịch biển Phan Thiết (phường Phú Thuỷ, TP.Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận).
Cựu Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận Lê Tiến Phương là 1 trong các bị can bị Cơ quan Cảnh sát điều tra đề nghị truy tố trong vụ án.
Trong vụ án này, có một cuộc họp bàn mà 12 cán bộ, lãnh đạo đương chức tham gia để bàn việc liên quan đến phương án giá đất Khu đô thị du lịch biển Phan Thiết.
Khi điều tra vụ án, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố đến 7 người, những người còn lại thì Cơ quan điều tra đánh giá hành vi không cấu thành tội phạm, song cần kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định của Đảng, Chính quyền để đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa chung.
Đó là cuộc họp này diễn ra vào ngày 11/11/2015, do lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Thuận chủ trì.
Thành phần dự họp gồm 12 cá nhân: Hồ Lâm – Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, chủ trì; Xà Dương Thắng – Giám đốc Sở Xây dựng; Nguyễn Văn Hoa – Phó Giám đốc Sở Tài chính; Hồ Thị Út – Phó Phòng Quản lý Công sản Sở Tài chính (đi họp theo ông Hoa, không ký biên bản cuộc họp); Nguyễn Xuân Phong – Phó Cục trưởng Cục Thuế; Nguyễn Tấn Lê – Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải; Nguyễn Văn Quang – Trưởng phòng Tổng hợp Sở Kế hoạch và Đầu tư; Phan Đức Tuyên – Phó Phòng Tài nguyên Môi trường UBND TP.Phan Thiết; Hồ Như Hải – Phó Giám đốc Công ty Thẩm định giá Miền Nam; Nguyễn Thanh Cho – Chi Cục trưởng; Phạm Duy Cường – Phó Phòng Kinh tế đất và Lê Anh Huy – Chuyên viên Chi cục Quản lý đất đai.
Trước cuộc họp, thực hiện chỉ đạo của Lê Tiến Phương, ngày 6/11/2015 Hồ Lâm ký giấy mời gửi lãnh đạo các sở, ngành tham dự cuộc họp ngày 11/11/2015, do Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, tổ chức để bàn xử lý một số nội dung liên quan đến phương án giá đất Khu đô thị du lịch Phan Thiết theo chỉ đạo của UBND tỉnh về việc thực hiện Kết luận số 01-KL/TU ngày 02/11/2015 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Thuận.
Tại Kết luận số 01-KL/TU, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Bình Thuận yêu cầu UBND tỉnh cần lưu ý chỉ đạo các nội dung:
"Xác định rõ thời gian thực hiện dự án để tính toán số năm được chiết khấu theo phương pháp thặng dư cho đúng quy định của pháp luật, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, cộng đồng xã hội và nhà đầu tư; Tính toán tỷ lệ đất được bán hàng năm đảm bảo thực tế; cần tách riêng đất xây nhà cao tầng với các loại đất khác để tính giá; Xác định suất đầu tư kết cấu hạ tầng khu đô thị du lịch biển phù hợp với tình hình kinh tế xã hội địa phương".
Để có cơ sở chuẩn bị nội dung báo cáo tại cuộc họp ngày 11/11/2015, cùng ngày 6/11/2015, Lê Nam Hưng - Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý Đất đai ký công văn đề nghị Công ty CP Thông tin và Thẩm định giá Miền Nam nghiên cứu thực hiện các nội dung yêu cầu của UBND tỉnh Bình Thuận tại công văn ngày 4/11/2015.
Theo yêu cầu, Đinh Văn Tâm - Phó Giám đốc phụ trách Chi nhánh Công ty CP Thông tin và Thẩm định giá Miền Nam tại Bình Thuận chỉ đạo Hồ Như Hải, Thẩm định viên về giá thực hiện.
Tuy nhiên, Hồ Như Hải không thay đổi phương pháp, cách tính, không tách riêng đất quy hoạch nhà cao tầng với các loại đất khác để tính giá, vẫn giữ nguyên kết quả xác định giá đất tại dự án với giá 2.577.000 đồng/m2.
Ngày 9/11/2015, Đinh Văn Tâm thừa lệnh Tổng Giám đốc SIVC ký văn bản số 147/CNBTh, gửi Chi cục Quản lý đất đai, trong đó giữ nguyên phương pháp, cách tính và số liệu về giá trị quyền sử dụng đất tại dự án với giá 2.577.000 đồng/m2 trái quy định pháp luật.
Sau khi nhận được văn bản của Công ty SIVC, Lê Anh Huy, Phạm Duy Cường, Lê Nam Hưng, Nguyễn Thanh Cho thấy đơn vị tư vấn giải trình không đúng, chưa làm rõ được các yêu cầu tại Kết luận số 01-KL/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Công văn số 3995/UBND-ĐTQH của UBND tỉnh, vẫn tính chung đất xây dựng nhà cao tầng với đất biệt thự, liền kế mà không thực hiện việc tính riêng đất xây nhà cao tầng với các loại đất khác để tính giá, vẫn giữ nguyên cách tính phương án giá đất với giá 2.577.000 đồng/m2.
Nguyễn Thanh Cho báo cáo, xin ý kiến, được Hồ Lâm chỉ đạo Nguyễn Thanh Cho chuẩn bị tài liệu cuộc họp để xin ý kiến các sở, ngành theo hướng thống nhất với giải trình của đơn vị tư vấn.
Ngày 11/11/2015, Hồ Lâm chủ trì cuộc họp. Tại cuộc họp, Sở Tài nguyên và Môi trường đưa ra dự thảo tờ trình về phương án giá đất, trong đó giữ nguyên phương án giá đất theo giá 2.577.000 đồng/m2 (không tách riêng đất xây nhà cao tầng với các loại đất khác để tính giá), trái quy định pháp luật và chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Thuận.
Tuy nhiên, các thành viên dự họp đều cơ bản thống nhất với nội dung tờ trình của Sở Tài nguyên và Môi trường, chỉ đề nghị điều chỉnh, bổ sung một số nội dung nhưng không đề cập đến việc cần tách riêng đất xây nhà cao tầng với các loại đất khác để tính giá.
Kết luận điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an thể hiện, trong số 12 cá nhân tham dự cuộc họp, Cơ quan điều tra đã khởi tố 7 bị can, gồm: Hồ Lâm, Xà Dương Thắng, Nguyễn Xuân Phong (vai trò thành viên Hội đồng thẩm định), Hồ Như Hải, Thẩm định viên về giá (vai trò đơn vị tư vấn) và 3 cá nhân tại Chi cục Quản lý đất đai Sở Tài nguyên và Môi trường là Nguyễn Thanh Cho, Phạm Duy Cường, Lê Anh Huy, chuyên viên (vai trò đơn vị xây dựng phương án giá đất).
Cơ quan điều tra đánh giá, đây là các cá nhân có vai trò chính, tham gia trực tiếp, xuyên suốt quá trình xây dựng, thẩm định phương án giá đất trái quy định pháp luật, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng đến tài sản Nhà nước.
Đối với các cá nhân còn lại, gồm ông Nguyễn Văn Hoa, ông Nguyễn Tấn Lê, ông Nguyễn Văn Quang, ông Phan Đức Tuyên có vi phạm khi cùng ký biên bản cuộc họp ngày 11/11/2015, cơ bản thống nhất với nội dung Tờ trình của Sở Tài nguyên và Môi trường, chỉ đề nghị điều chỉnh, bổ sung một số nội dung nhưng không đề cập đến việc cần tách riêng đất xây nhà cao tầng với các loại đất khác để tính giá.
Tuy nhiên, Cơ quan điều tra đánh giá các cá nhân này không phải thành viên Hội đồng thẩm định giá, không được phân công tham gia việc xây dựng, thẩm định phương án giá đất, được lãnh đạo đơn vị phân công tham gia một số cuộc họp đơn lẻ theo đề nghị của Sở Tài nguyên và Môi trường; chỉ được phát tài liệu tại cuộc họp và có ý kiến đồng thuận với phương án giá do Sở Tài nguyên và Môi trường xây dựng trước khi trình Hội đồng thẩm định giá đất.
Kết quả điều tra không có căn cứ xác định các cá nhân này biết việc xây dựng, thẩm định phương án giá đất đối với dự án Khu đô thị du lịch biển Phan Thiết trái quy định pháp luật và có động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác.
Vì vậy, căn cứ vai trò, chức năng, nhiệm vụ, động cơ, mục đích, Cơ quan điều tra nhận định hành vi của ông Nguyễn Văn Hoa, ông Nguyễn Tấn Lê, ông Nguyễn Văn Quang và ông Phan Đức Tuyên không cấu thành tội phạm, không có dấu hiệu đồng phạm với các bị can trong vụ án; song cần kiến nghị Cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định của Đảng, Chính quyền để đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa chung.
Năm 1993, Công ty Regent International OverSeas Corp (Hồng Kông) được Chính phủ đồng ý cho đầu tư dự án Ocean Dunes Golf Club (sân golf Phan Thiết), với quy mô 62ha; thuê đất thời hạn 50 năm.
Tháng 9/2013, Chủ tịch Công ty Regent International OverSeas Corp ký với ông Nguyễn Văn Đông - Chủ tịch Công ty CP Rạng Đông hợp đồng chuyển nhượng 100% vốn sở hữu, quyền lợi, nghĩa vụ tại Công ty TNHH MTV Golf và Câu lạc bộ golf Phan Thiết cho Công ty cổ phần Rạng Đông, trị giá 2,5 triệu USD. Từ đây, Công ty Rạng Đông được tiếp tục thực hiện dự án, sau đó nộp hồ sơ đề nghị điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư.
Tháng 11 cùng năm, ông Lê Tiến Phương lúc đó là Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận cấp giấy chứng nhận, cho Công ty Rạng Đông kế thừa toàn bộ nghĩa vụ, quyền và lợi ích của chủ đầu tư cũ.
Có giấy phép, Công ty Rạng Đông đề nghị chính quyền tỉnh Bình Thuận "xin chuyển đổi đất sân golf sang đất ở đô thị tại dự án Ocean Dunes Golf Club".
Tháng 3/2014, Lê Tiến Phương ký công văn báo cáo Thường vụ Tỉnh ủy, đề nghị xem xét cho chủ trương về chuyển đổi mục đích sử dụng đất của sân golf Phan Thiết sang đất ở đô thị, theo đề nghị của Công ty Rạng Đông..
Nhận công văn, ông Huỳnh Văn Tí, thời điểm đó là Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận đã chủ trì họp Ban Thường vụ, thống nhất: "Đồng ý để UBND tỉnh báo cáo và đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng toàn bộ diện tích 62ha đất sân golf sang xây dựng khu đô thị tại dự án Ocean Dunes Golf Club của Công ty cổ phần Rạng Đông".
Hồ sơ sau đó được gửi lên Trung ương nhưng lại có đơn thư phản đối, một số bài báo với ý kiến khác nhau về việc điều chỉnh dự án sân golf Phan Thiết. UBND tỉnh Bình Thuận phải báo cáo lại và trình bày, đã phân tích kỹ, cân nhắc thấu đáo, đánh giá mọi mặt và đi đến thống nhất cao để chuyển đổi đất sân golf sang đất đô thị.
Thủ tướng Chính phủ sau đó chấp thuận đưa sân golf Phan Thiết ra khỏi quy hoạch sân golf Việt Nam để đầu tư xây dựng khu đô thị.
Chính quyền Bình Thuận sau đó điều chỉnh dự án từ đất thể dục, thể thao (sân golf) thành đất ở, giao Công ty Rạng Đông lập quy hoạch xây dựng với cơ cấu: Đất giao thông chiếm tỷ lệ trên 30%; Đất công trình công cộng (nhà khu phố, nhà trẻ, mẫu giáo) chiếm tỷ lệ khoảng 0,4%, Đất công viên cây xanh công cộng tỷ lệ trên 8%; Đất ở kết hợp thương mại dịch vụ tỷ lệ không quá 60%.
Quá trình thực hiện dự án, các bị can để xảy ra 2 sai phạm. Đầu tiên, hành vi phê duyệt giá với hơn 10ha đất ở quy hoạch nhà cao tầng tại dự án trái quy định, gây thiệt hại hơn 154 tỷ đồng. Việc định giá với hơn 25ha nhà thấp tầng cũng trái pháp luật, gây thêm thiệt hại 154 tỷ đồng. Cơ quan điều tra xác định các bị can trong vụ gây thiệt hại tổng cộng hơn 308 tỷ đồng.