Vì sao không tăng lãi tiền gửi ngoại tệ cho người dân?

Sáng 11/11, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực ngân hàng. Thống đốc Nguyễn Thị Hồng chịu trách nhiệm trả lời chính về 3 nhóm vấn đề gồm: Điều hành chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới nhiều biến động; Công tác quản lý nhà nước về thị trường vàng, thị trường ngoại hối; Công tác hỗ trợ vay vốn và miễn, giảm lãi suất cho người dân, doanh nghiệp để phục hồi sản xuất, kinh doanh sau dịch Covid-19 và thiên tai.

Lý do không tăng lãi tiền gửi ngoại tệ cho người dân

Tại phiên chất vấn, Đại biểu Phạm Quang Hòa (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp) cho rằng, hiện nay lượng kiều hối về nước rất nhiều, chỉ riêng năm 2023 là 16 tỷ USD. Tuy nhiên, người dân gửi kiều hối vào ngân hàng lãi suất 0%, trong khi đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vay vốn nước ngoài bằng ngoại tệ phải trả lãi. "Sao không vay của dân để có lợi cho dân, dù lãi suất vay thấp hơn?", ông Hòa đặt câu hỏi.

Liên quan đến thị trường ngoại hối, Đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn ĐBQH TP.HCM) cho hay, hiện tại Việt Nam đối mặt với áp lực tỷ giá lớn, điều này gây áp lực lên giá cả mặt hàng nhập khẩu, làm tăng giá thành. Ông đề nghị Thống đốc cho biết, NHNN có giải pháp gì để ổn định thị trường ngoại hối, đặc biệt về tỷ giá.

Về quản lý giao dịch ngoại hối, Đại biểu Phúc Bình NIÊ KDĂM (Đoàn ĐBQH tỉnh Đăk Lăk) chất vấn, pháp luật hiện hành có nhiều quy định về hoạt động ngoại hối. Tuy nhiên, với thực tế phát triển của công nghệ thông tin hiện nay, nhất là việc giao dịch thực hiện qua không gian mạng đã phát sinh nhiều hiện tượng lừa đảo, thường được gọi là Forex.

"Xin Thống đốc cho biết thực trạng quản lý về kinh doanh ngoại hối hiện nay và biện pháp để có thể quản lý xử lý các hoạt động kinh doanh ngoại hối không được cấp phép, hoạt động trái phép?.", đại biểu đặt câu hỏi.

Trả lời câu hỏi của Đại biểu Phạm Quang Hoà, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay, trước đây thị trường ngoại hối và tỷ giá của Việt Nam thường xuyên biến động và có những giai đoạn nền kinh tế có thặng dư ngoại tệ, nhưng mỗi khu vực lại găm giữ và không bán ngoại tệ. Người có thì không bán, người chưa có nhu cầu đã mua. Cho nên thị trường ngoại hối và tỷ giá của Việt Nam trải qua biến động gây bất ổn kinh tế vĩ mô.

Từ năm 2016, NHNN đã áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp, thứ nhất kiên định điều hành theo mục tiêu kiếm soát lạm phát để giữ giá trị của VND; thứ hai, thực hiện giải pháp kết hợp chính sách giải pháp để nắm giữ VND hấp dẫn hơn, có lợi hơn.

Theo đó, lãi suất của đô la Mỹ được đưa về 0% và thực hiện các giải pháp để ổn định tỷ giá, hạn chế tình trạng doanh nghiệp mua trước khi có nhu cầu về ngoại tệ. Đặc biệt, điều hành tỷ giá trên cơ sở tỷ giá trung tâm theo biến động lên – xuống.

Những chính sách này đã giúp được hạn chế tâm lý găm giữ ngoại tệ, giảm tình trạng đô la hóa trong nền kinh tế. Từ đó dự trữ ngoại hối nhà nước mới gia tăng, có lúc lên được hàng trăm tỷ đô la Mỹ (từ cuối 2015 chì có khoảng 30 tỷ đô la Mỹ). Giải pháp này ổn định, tốt và có hiệu quả cho ổn định kinh tế vĩ mô.

"Nếu tăng lãi suất tiền gửi, có nghĩa người nắm giữ ngoại tệ vừa được lợi từ biến động tỷ giá vì hiện nay đồng USD đang tăng giá, và được lãi suất tiền gửi có thể gây tâm lý chuyển dịch từ VND sang ngoại tệ, thị trường có nguy cơ rủi ro trở lại", Thống đốc NHNN lý giải.

Việc ổn định thị trường ngoại hối và tỷ giá trong nước cũng rất khó khăn

Về câu hỏi của Đại biểu Trần Anh Tuấn, bà Nguyễn Thị Hồng cho biết bản chất vay nợ nước ngoài xuất phát do nền kinh tế Việt Nam đang thiếu vốn. Để phát triển kinh tế - xã hội cũng như các nước phải huy động nguồn lực nước ngoài thông qua các kênh trực tiếp, gián tiếp tuy nhiên phải đảm bảo các cân đối vĩ mô.

Diễn biến trên thị trường tiền tệ quốc tế rất phức tạp. Trước đây mặt bằng lãi suất tăng lên nhưng hiện nay FED cũng như một số ngân hàng trung ương trên thế giới đang trong chu kỳ nới lỏng chính sách tiền tệ. Đồng tiền như USD cũng có biến động phức tạp, hiện nay cũng đang biến động ở mức cao. NHNN cũng nhận thấy đây là tác động rất mạnh đến thị trường ngoại hối trong nước, đối với việc ổn định thị trường ngoại hối và tỷ giá trong nước cũng rất khó khăn.

Quan điểm của NHNN cũng bám sát mục tiêu theo luật định, góp phần kiểm soát lạm phát, góp phần ổn định cho đồng Việt Nam và điều hành tỷ giá vàng ngoại hối theo hướng phù hợp với diễn biến linh hoạt của thị trường, hiện nay cho phép được giao động biên độ cộng trừ 5%.

Về câu hỏi đối với giao dịch ngoại hối qua sàn Forex, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, theo quy định, khi người dân và doanh nghiệp có giao dịch cần ngoại tệ sẽ giao dịch với các tổ chức tín dụng. NHNN cũng chưa cấp phép cho sàn giao dịch nào. Để kiểm soát thực trạng Đại biểu đã nêu, đòi hỏi cơ quan quản lý phải tăng cường để phát hiện các tổ chức, cá nhân thành lập sàn khi không được cấp phép giao dịch, cũng như phòng chống tội phạm.