Ở Quảng Ninh có vùng trồng chè ven biển duy nhất của Việt Nam, làm trà ngon cùng du lịch cộng đồng

Chuyển đổi hữu cơ ở vùng chè Hải Hà

Là nơi chuyển tiếp giữa vùng núi cao biên giới và miền biển phía Đông Bắc của tỉnh Quảng Ninh, huyện Hải Hà có nhiều điều kiện, khí hậu, thổ nhưỡng để canh tác cây chè. Do đó, chè Hải Hà có hương vị rất độc đáo - vị chát thanh của núi non, hòa quyện cùng chút mặn mòi từ biển cả. Vùng trồng chè tập trung ở các xã: Quảng Long, Quảng Thịnh, Quảng Thành, Quảng Chính và xã Quảng Sơn của huyện Hải Hà.

Từ những năm 1960, nơi đây đã hình thành nông trường chè Đường Hoa Cương với quy mô, sản lượng không ngừng mở rộng. Thời điểm đó, trà Đường Hoa được đánh giá thơm ngon không kém trà Tân Cương (Thái Nguyên) và còn được tuyển chọn phục vụ tại Hội nghị Paris vào năm 1973 cùng nhiều hội nghị quan trọng khác trong cả nước.

Tuy nhiên hiện nay giá trị cây chè Hải Hà vẫn thấp hơn so với nhiều vùng chè trong nước. Ngoài ra, do canh tác theo lối truyền thống trong thời gian dài, những nương chè nhanh chóng xuống cấp, chất lượng chè chưa đảm bảo.

Để giữ gìn và phát triển thương hiệu trà Đường Hoa, huyện Hải Hà đã xây dựng Đề án "Phát triển vùng chè tập trung chất lượng cao huyện Hải Hà, giai đoạn 2016-2020", triển khai chính tại địa bàn xã Quảng Long, vựa chè của huyện.

Nhằm tiếp tục nâng cao giá trị, chất lượng cây chè, Hải Hà tiếp tục triển khai dự án cơ cấu lại ngành chè giai đoạn 2022-2025. Trong đó, địa phương đã áp dụng cơ chế, chính sách theo Nghị quyết 194/2019/NQ-HĐND ngày 30/7/2019 của HĐND tỉnh Quảng Ninh để hỗ trợ các hộ trồng chè thực hiện đầu tư thâm canh chè theo VietGAP; hỗ trợ nâng cấp cải tạo nhà xưởng, dây chuyền chế biến; đánh giá cấp chứng nhận HACCP cho cơ sở chế biến; chuyển giao quy trình thâm canh và chế biến chè chất lượng cao, hỗ trợ phát triển giống chè mới Hương Bắc Sơn… Nhờ đó đã dần làm thay đổi diện mạo vùng chè Hải Hà, nâng cao giá trị cây chè trên địa bàn.

Đến nay, diện tích trồng chè của huyện Hải Hà là khoảng 800ha, sản lượng chè tươi bình quân hằng năm đạt 6300 tấn. Số lượng chè này chủ yếu cung cấp cho 7 cơ sở chế biến chính trong nước, xuất sang thị trường Trung Quốc và các nước Trung Đông. Hiện nay sản phẩm trà Đường Hoa của Hải Hà được xếp hạng 4 sao sản phẩm OCOP tỉnh Quảng Ninh.

Bà Phạm Thị Lợi (xã Quảng Long, huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh) cho biết, hiện nay người dân chủ yếu chăm bón chè bằng phân hữu cơ… Trà Đường Hoa hiện nay đã là sản phẩm OCOP 4 sao của tỉnh, nên bà con rất chú trọng đảm bảo chất lượng, quan tâm đến quy trình, kỹ thuật chăm sóc và sản xuất chè để đảm bảo chất lượng trà Đường Hoa

Ông Trần Xuân Thu - Chủ tịch UBND xã Quảng Long (huyện Hải Hà) cho hay: "Nhằm nâng cao năng suất, chất lượng cây chè, địa phương đã vận động người dân sử dụng các sản phẩm, chế phẩm sinh học thay thế cho các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học trước đây. Nhờ đó hiện nay, người dân cơ bản sử dụng các loại phân vi sinh, phân hữu cơ để chăm bón cho cây chè. Chúng tôi cũng vận động người dân triển khai thực hiện các mô hình sản xuất chè theo hướng VietGAP và theo hướng hữu cơ; chuyển giao quy trình công nghệ chế biến chè chất lượng cao; vận động người dân ứng dụng khoa học kỹ thuật vào quy trình sản xuất chè; chuyển đổi, đưa các giống chè mới chất lượng cao vào trồng…".

Phát huy tiềm năng du lịch đồi chè ở vùng chè Hải Hà

Vùng đất Hải Hà được thiên nhiên ban tặng với nhiều cảnh quan tươi đẹp như đảo Cái Chiên, hồ Trúc Bài Sơn, đặc biệt là những đồi chè Đường Hoa thuộc địa phận xã Quảng Long.

Do đó, địa phương này đã xây dựng Đề án phát triển du lịch và bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc trên địa bàn huyện Hải Hà đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, gắn với các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch trọng tâm huyện Hải Hà năm 2024. Đề án này đã xác định phát triển sản phẩm du lịch trên cơ sở tiềm năng thế mạnh và bản sắc văn hóa, giá trị tự nhiên của địa phương, trong đó có du lịch trải nghiệm tham quan đồi chè tại xã Quảng Long...

Do đó, cùng với hỗ trợ các hộ dân nâng cao sản lượng, chất lượng chè, huyện Hải Hà còn đã và đang chú trọng phát triển du lịch sinh thái trên những đồi chè tại xã Quảng Long. Việc quảng bá mô hình du lịch sinh thái được địa phương thực hiện trước hết là thông qua tổ chức lễ hội Trà Đường Hoa.

Từ năm 2018 đến năm 2023, xã Quảng Long đã thường niên tổ chức Ngày hội Văn hóa - Du lịch Trà Đường Hoa, nhằm quảng bá và tôn vinh những giá trị của thương hiệu trà Đường Hoa. Năm 2024, sự kiện này được huyện Hải Hà phát triển và nâng tầm quy mô trở thành Lễ hội Trà Đường Hoa với với nhiều nội dung đặc sắc. Qua đó đánh dấu một bước phát triển mới, đầy triển vọng trong việc quảng bá văn hóa trà và khai thác tiềm năng du lịch nông nghiệp của địa phương.

Theo ông Bùi Thanh Tuấn – Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Hải Hà, lễ hội Trà Đường Hoa lần đầu tiên được tổ chức với quy mô cấp huyện, là dịp để địa phương quảng bá, giới thiệu vùng chè huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh với thương hiệu Trà Đường Hoa. Đây cũng là dịp để động viên, khích lệ các hộ sản xuất kinh doanh chè tiếp tục gìn giữ, phát huy vùng chè của huyện Hải Hà; đồng thời quảng bá tiềm năng phát triển du lịch đồi chè huyện Hải Hà.

Còn ông Hồ Đức Quang - Chủ tịch UBND huyện Hải Hà cho biết, Hải Hà là vùng chè ven biển duy nhất của cả nước, nơi những đồi chè xanh mướt được nuôi dưỡng bởi khí hậu trong lành, kết hợp với hơi thở, nắng, gió của biển khơi.

Lễ hội Trà Đương Hoa không chỉ là dịp để tôn vinh nghề làm trà và quảng bá sản phẩm chè đặc trưng của Hải Hà, mà còn là cơ hội để phát triển du lịch nông nghiệp - một hướng đi chiến lược của huyện. Du khách khi đến với Hải Hà sẽ được trải nghiệm trực tiếp tại các đồi chè ven biển, tham quan quy trình sản xuất trà và hiểu thêm về văn hóa của địa phương. Đây chính là nền tảng quan trọng để quảng bá hình ảnh Hải Hà, không chỉ là một vùng đất của chè mà còn là điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích du lịch gắn với nông nghiệp, thiên nhiên.