Theo quy hoạch, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng được xây mới với mục tiêu kết nối với cảng biển quốc tế Hải Phòng, kết nối liên vận với Trung Quốc nhằm triển khai sáng kiến "Vành đai và Con đường" và Kế hoạch hợp tác kết nối trong khuôn khổ "Hai hành lang, Một vành đai", đáp ứng nhu cầu vận tải với chất lượng cao, nhanh chóng, thuận tiện và an toàn, giảm phát thải.
Để tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng sớm được thực hiện, Ban quản lý dự án đường sắt đặt mục tiêu hoàn thành lập, thẩm định nội bộ báo cáo nghiên cứu tiền khả thi vào tháng 1/2025.
Cùng đó, trình Chính phủ, Hội đồng thẩm định Nhà nước thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi vào tháng 2 - 3/2025; trình Bộ Chính trị, Ban chấp hành Trung ương Đề án chủ trương đầu tư vào tháng 3-4/2024; trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV (tháng 5/2025).
Ban quản lý dự án đường sắt cho biết, trong trường hợp được cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư, đơn vi tư vấn sẽ tiến hành lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án từ tháng 5/2025, hoàn thành Báo cáo nghiên cứu khả thi trong tháng 5/2026.
Đồng thời, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư trong tháng 9/2026; hoàn thành các thủ tục, ký kết Hiệp định vay ngay sau khi dự án được phê duyệt tháng 11/2026; tổ chức đấu thầu xây lắp, chuẩn bị các thủ tục để khởi công dự án (vào tháng 7/2027).
Vào tháng 8 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch vốn năm 2024 để chuẩn bị đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.
Tư vấn trong nước đã phối hợp tư vấn Trung Quốc hoàn thành Báo cáo đầu kỳ bước Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi; đang tiếp tục triển khai lập báo cáo giữa kỳ dự kiến hoàn thành trong tháng 11/2024, phấn đấu hoàn thành Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi trong tháng 12/2024.
Ban quản lý dự án đường sắt đã làm việc với 9/9 địa phương để xin ý kiến về hướng tuyến, vị trí, quy mô nhà ga. Đến nay, các địa phương đã cơ bản thống nhất với hướng tuyến, quy mô, vị trí nhà ga do Tư vấn đề xuất.
Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng có điểm đầu tại vị trí nối ray với đường sắt Trung Quốc thuộc TP. Lào Cai, tỉnh Lào Cai; điểm cuối tại cảng Lạch Huyện, TP. Hải Phòng.
Chiều dài tuyến khoảng 417 km (trong đó chính tuyến dài khoảng 396,67 km, 2 nhánh kết nối với cảng Nam Đồ Sơn và cảng Đình Vũ dài khoảng 20,33 km). Tuyến đi qua địa phận (9 tỉnh/thành phố): Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.
Dự án có mục tiêu dựng mới tuyến đường sắt cấp I theo TCVN 8893:2020, khổ tiêu chuẩn 1435mm, điện khí hóa, vận tải chung hành khách và hàng hóa.