Dân Việt

Những "báu vật nhân văn sống" tạo danh thơm nức tiếng cho Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Khương Lực 24/11/2024 08:11 GMT+7
Ông Vương Quốc Tuấn - Ủy viên Dự khuyết Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh nhận định, trong 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh, các nghệ nhân - những “Báu vật nhân văn sống” đã thực hiện tốt sứ mệnh bảo tồn, truyền dạy, giới thiệu, quảng bá di sản văn hóa độc nhất vô nhị của quê hương Kinh Bắc.

Tối 23/11, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ tỉnh Bắc Ninh tổ chức Lễ kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, ông Vương Quốc Tuấn - Ủy viên Dự khuyết Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh nhấn mạnh trong suốt thời gian qua, tỉnh Bắc Ninh đã có nhiều chủ trương, chính sách bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa đại diện của nhân loại.

Những "báu vật nhân văn sống" tạo danh thơm nức tiếng cho Dân ca Quan họ Bắc Ninh- Ảnh 1.

Ông Vương Quốc Tuấn - Ủy viên Dự khuyết Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh phát biểu tại Lễ kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ảnh: V.G

Cùng với việc khôi phục lại không gian diễn xướng của các làng quan họ gốc, phát triển các làng quan họ thực hành, thành lập nhiều câu lạc bộ quan họ, tỉnh Bắc Ninh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách đãi ngộ, đặc biệt là với những nghệ nhân, nghệ sĩ dân ca quan họ Bắc Ninh.

Thống kê cho thấy, Bắc Ninh hiện có 44 làng quan họ gốc, 150 làng quan họ thực hành, gần 400 câu lạc bộ dân ca quan họ, với hàng chục nghìn thành viên ở các độ tuổi, trong dó có hơn 600 người có khả năng truyền dạy quan họ.

Trên phạm vi cả nước và ở nước ngoài đã có hàng trăm Câu lạc bộ Dân ca Quan họ Bắc Ninh được thành lập và duy trì hoạt động thường xuyên. Điều đó cho thấy, Dân ca Quan họ Bắc Ninh càng "Danh thơm nức tiếng" và có sự lan tỏa mạnh mẽ.

Những "báu vật nhân văn sống" tạo danh thơm nức tiếng cho Dân ca Quan họ Bắc Ninh- Ảnh 2.

Dân ca Quan họ Bắc Ninh là một hình thức sinh hoạt văn hóa tiêu biểu, thể hiện truyền thống và bản sắc văn hóa Kinh Bắc, phát triển đạt tới trình độ cao, hoàn chỉnh cả về phương diện âm nhạc, lời ca và hình thức trình diễn. Ảnh: V.G

Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Vương Quốc Tuấn nhận định, thành quả đạt được  sau 15 năm là sự kết tinh từ những chỉ đạo của Trung ương, sự lãnh đạo có hiệu quả của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự vào cuộc của các đoàn thể, cả hệ thống chính trị trong tỉnh, cộng đồng các làng quan họ; công tác tham vấn của cơ quan quản lý nhà nước, của những chuyên gia.

"Đặc biệt là vai trò to lớn của các nghệ nhân Dân ca Quan họ - những "Báu vật nhân văn sống" đã thực hiện tốt sứ mệnh bảo tồn, truyền dạy, giới thiệu, quảng bá di sản văn hóa độc nhất vô nhị của quê hương Kinh Bắc" - ông Tuấn nhấn mạnh.

Phát biểu tại buổi lễ, bà Nguyễn Thị Thanh - Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định, với những làn điệu trữ tình, đằm thắm và ngôn từ giàu chất thơ, Quan họ không chỉ là âm nhạc mà còn là cầu nối để con người gắn kết, chia sẻ tình yêu quê hương, đất nước. 

Từ chỗ là sinh hoạt thường nhật trong đời sống nhân dân, những làn điệu Quan họ mượt mà, đằm thắm với sức sống bền bỉ, lưu truyền qua nhiều thế hệ, từ lâu đã trở thành "đặc sản văn hóa" của vùng đất Kinh Bắc địa linh nhân kiệt, đồng thời cũng là niềm tự hào của nền văn hóa Việt Nam.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh biểu dương và chúc mừng những thành tựu mà Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Bắc Ninh đã đạt được trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung, trong đó có nhiệm vụ bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa đại diện của nhân loại - Dân ca quan họ Bắc Ninh.

Những "báu vật nhân văn sống" tạo danh thơm nức tiếng cho Dân ca Quan họ Bắc Ninh- Ảnh 4.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đã trao tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tỉnh Bắc Ninh, vì đã có nhiều thành tích trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể Dân ca Quan họ. Ảnh: V.G

Những "báu vật nhân văn sống" tạo danh thơm nức tiếng cho Dân ca Quan họ Bắc Ninh- Ảnh 5.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trao Bằng khen cho các tập thể có nhiều thành tích trong bảo tồn, phát huy giá trị di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh. Ảnh: V.G

Trước xu thế toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ truyền thông, sự xuất hiện của nhiều loại hình nghệ thuật đương đại, sự du nhập, giao thoa với nhiều nền văn hóa, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Dân ca Quan họ Bắc Ninh đặt trước nhiều khó khăn, thách thức. 

Vì thế, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị tỉnh Bắc Ninh tiếp tục dành sự quan tâm xứng đáng cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh; chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể hóa và tổ chức thực hiện tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, ban hành kịp thời các cơ chế, chính sách có liên quan, nhất là chính sách tôn vinh, đãi ngộ các nghệ nhân quan họ, nhất là những nghệ nhân tuổi cao sức yếu.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đã trao tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tỉnh Bắc Ninh, vì đã có nhiều thành tích trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể Dân ca Quan họ.

Nhiều tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh cũng đã được Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch khen thưởng.

Ngay sau phần lễ, các đại biểu được thưởng thức Chương trình nghệ thuật với chủ đề "Sum họp trúc mai". Chương trình kể cho khán giả một câu chuyện với đa dạng cung bậc cảm xúc về Dân ca Quan họ Bắc Ninh, mối kết giao thân tình giữa Dân ca Quan họ Bắc Ninh với các loại hình dân ca đặc trưng các vùng miền trong cả nước như Ví - Giặm, nghệ thuật Đờn ca tài tử.

Dân ca Quan họ Bắc Ninh là một hình thức sinh hoạt văn hóa tiêu biểu, thể hiện truyền thống và bản sắc văn hóa Kinh Bắc, phát triển đạt tới trình độ cao, hoàn chỉnh cả về phương diện âm nhạc, lời ca và hình thức trình diễn. Với những giá trị đặc sắc và độc đáo, ngày 30/9/2009, Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã vinh dự được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại.

Trong nhận thức chung, Quan họ thuộc loại hình hát đối đáp nam nữ giao duyên, thường được diễn xướng vào các dịp lễ hội (mùa xuân và mùa thu) và gặp gỡ bạn bè ở vùng Kinh Bắc xưa. Quan họ xưa thường được hát không có nhạc đệm, với các câu hát có thể là những lời thơ hay ca dao có sẵn song trong quá trình hát đối đáp, lời hát có thể được ứng tác theo khả năng ứng biến của cả hai bên.

Dân ca Quan họ Bấc Ninh được xem là loại hình nghệ thuật tổng hợp của lời ca, giọng điệu, lề lối, phong tục, lối chơi, môi trường diễn xướng,… Dân ca Quan họ không chỉ là một lối hát mà còn gắn với rất nhiều những phong tục, tập quán nên còn được gọi là chơi Quan họ.