Syria: Phiến quân HTS tràn vào thủ đô Damascus, chính quyền của ông Assad có nguy cơ sụp đổ

Các nhóm thánh chiến ở Syria đã tiến đến vùng ngoại ô thủ đô Damascus như một phần của cuộc tấn công đang diễn ra nhanh chóng và tràn vào một số thành phố lớn nhất của Syria - các hãng tin phương tây trích lời các nhà lãnh đạo phe đối lập và một chỉ huy Hồi giáo.

Phủ tổng thống Syria đã bác bỏ tin đồn rằng Tổng thống Bashar Assad đã rời Damascus, đồng thời nói thêm rằng các báo cáo sai sự thật về việc ông rời khỏi thủ đô Syria đã được các phương tiện truyền thông nước ngoài lan truyền nhằm mục đích "gây hiểu lầm và ảnh hưởng" đến người dân nước này.

Với việc các chiến binh thánh chiến Hayat Tahrir-al-Sham (HTS) và các lực lượng chống chính phủ khác di chuyển về phía nam từ các tỉnh Aleppo và Idlib trong tuần qua, Quân đội Syria đã nhiều lần rút lui khỏi các thành trì quan trọng - bao gồm Aleppo, Hama và một số thị trấn phía bắc Homs - trong nỗ lực tái lập các tuyến phòng thủ và ngăn chặn những kẻ khủng bố đang tiến lên.

Các phần tử thánh chiến dường như đã phá vỡ các tuyến này và tiến đến ngoại ô Damascus vào thứ Bảy 7/12, đánh dấu lần đầu tiên kể từ năm 2015, các chiến binh thánh chiến xâm phạm thủ đô.

Giữa đà tiến công nhanh như chớp của HTS, văn phòng Tổng thống Syria đã thông báo vào thứ Bảy rằng "một số phương tiện truyền thông nước ngoài đang lan truyền tin đồn và tin tức sai sự thật về việc Tổng thống Bashar al-Assad rời Damascus hoặc có chuyến thăm nhanh đến một quốc gia này hay quốc gia khác".

"Phủ Tổng thống Cộng hòa Ả Rập Syria phủ nhận mọi tin đồn này và chỉ ra mục tiêu trắng trợn của họ, đồng thời khẳng định rằng chúng không phải là tin đồn mới, mà đúng hơn là các kênh truyền thông này trước đây đã từng theo mô hình này để cố gắng đánh lừa và gây ảnh hưởng đến nhà nước và xã hội Syria trong suốt những năm qua của cuộc chiến" - tuyên bố tiếp tục.

Tổng thống Assad vẫn đang thực hiện "nhiệm vụ quốc gia và hiến pháp của mình từ thủ đô Damascus", tuyên bố kết luận.

Trong một báo cáo có nguồn tin ẩn danh vào thứ Sáu, The Telegraph tuyên bố rằng gia đình ông Assad đã chạy trốn sang Nga và "không rõ" liệu bản thân tổng thống có ở lại Syria hay không. Nhiều kênh truyền thông phương Tây tuyên bố rằng Ai Cập và Jordan đang thúc giục ông Assad chạy trốn khỏi đất nước và thành lập một chính phủ lưu vong.

HTS do một cựu chỉ huy Al-Qaeda và trước đây được gọi là Jabhat al-Nusra lãnh đạo, là một trong số nhiều phe phái thánh chiến chống lại chính phủ Assad trong Nội chiến Syria.

Nga đã can thiệp vào cuộc xung đột vào năm 2015, giúp Tổng thống Assad giành lại phần lớn đất nước từ Jabhat al-Nusra, Nhà nước Hồi giáo (IS, trước đây là ISIS) và hàng chục nhóm thánh chiến vũ trang do Mỹ hỗ trợ mà Washington gọi là "phiến quân ôn hòa". Mỹ đã trực tiếp can thiệp chống lại IS, nhưng đã trang bị vũ khí và tài trợ cho các lực lượng chống Assad khác trong suốt cuộc xung đột kéo dài hàng thập kỷ.

Ông Assad đã thề sẽ "tiêu diệt" những kẻ thánh chiến hiện đang hoành hành ở miền trung Syria và trừng phạt "những kẻ tài trợ và ủng hộ" chúng. Các máy bay chiến đấu của Nga và Syria đã thực hiện các cuộc không kích gần như liên tục vào các vị trí của HTS kể từ khi cuộc tấn công khủng bố bắt đầu vào tuần trước, được cho là đã giết chết hàng chục chiến binh ở phía bắc Homs vào thứ Bảy, theo Cơ quan Thông tấn Ả Rập Syria, nơi tuyên bố rằng 2.500 chiến binh thánh chiến đã bị tiêu diệt kể từ đầu tháng 12.

Quân chính phủ từ bỏ thành phố quan trọng

Lực lượng chính phủ Syria đã từ bỏ thành phố quan trọng Homs vào thứ Bảy sau chưa đầy một ngày giao tranh, khiến quyền lực 24 năm của Tổng thống Bashar al-Assad trở nên mong manh khi quân nổi dậy cũng đang tiến về thủ đô Damascus.

Kể từ khi quân nổi dậy tràn vào Aleppo một tuần trước, hàng phòng thủ của chính phủ đã sụp đổ với tốc độ chóng mặt khi quân nổi dậy chiếm giữ một loạt các thành phố lớn và thổi bùng lại cuộc nổi loạn ở những nơi mà từ lâu đã có vẻ như đã chết.

Sự sụp đổ của Homs và mối đe dọa đối với thủ đô hiện đang gây ra mối nguy hiểm hiện hữu ngay lập tức đối với chính quyền Assad đã nắm quyền ở Syria trong năm thập kỷ và ảnh hưởng liên tục của Iran, nước hậu thuẫn chính cho ông Assad trong khu vực.

Thủ lĩnh phiến quân quyền lực nhất, Abu Mohammed al-Golani, tuyên bố rằng quân nổi dậy đang trên bờ vực chiếm toàn bộ đất nước.

Các quan chức nước ngoài giấu tên nói với Reuters rằng chính phủ của ông  Assad có thể đang bên bờ vực sụp đổ. Một quan chức Mỹ đưa ra khung thời gian tiềm năng là từ 5 đến 10 ngày trong khi một quan chức khác cho biết ông Assad có thể bị lật đổ trong tuần tới. 

Chiếm Homs, một ngã tư quan trọng giữa thủ đô và Địa Trung Hải, về cơ bản đã cắt đứt Damascus khỏi thành trì ven biển của giáo phái thiểu số Alawite của ông Assad, và khỏi căn cứ không quân và hải quân của Nga.

Quân đội Syria và các chỉ huy an ninh đã rời Homs vào thứ Bảy bằng trực thăng đến bờ biển trong khi một đoàn xe quân sự lớn rút lui bằng đường bộ, một sĩ quan quân đội cấp cao cho biết. Phiến quân cho biết họ đang tiến vào trung tâm thành phố.

8 quốc gia, bao gồm Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, đã ra tuyên bố chung kêu gọi giải pháp chính trị và bảo vệ dân thường ở Syria. Sau một cuộc họp tại Doha, các bộ trưởng ngoại giao cảnh báo rằng cuộc khủng hoảng ở Syria đe dọa đến cả an ninh khu vực và quốc tế.

Washington "không có ý định tác động đến kết quả của cuộc chiến", dù là ủng hộ phe Hồi giáo hay Assad, tờ New York Times viết, trích lời các trợ lý của Tổng thống Mỹ Joe Biden. Các cơ quan tình báo Mỹ cũng đang theo dõi các địa điểm được cho là lưu trữ vũ khí hóa học ở Syria, tìm kiếm dấu hiệu cho thấy lực lượng Assad đang chuẩn bị sử dụng chúng để chống lại các chiến binh thánh chiến, tờ báo cho biết thêm.

Các chiến binh thánh chiến đã tiến vào thành phố Al-Qusayr ở vùng nông thôn Homs trên biên giới với Lebanon, Al Jazeera viết, trích dẫn các nhóm Hồi giáo. Chính phủ Assad đã gửi quân tăng viện tới đây.