Thổ dân Amazon tử vong vì Covid-19 với tốc độ báo động

Thổ dân Brazil chỉ còn biết cách ly hoàn toàn với thế giới bên ngoài để hi vọng virus không lây lan.

Tỉ lệ tử vong của cộng đồng thổ dân Brazil ước tính gấp đôi so với mức trung bình toàn quốc, theo Hiệp hội người Bản xứ Brazil (APIB). APIB có trách nhiệm thống kê số ca nhiễm và tử vong vì Covid-19 trong cộng đồng 900.000 thổ dân.

APIB đã ghi nhận hơn 980 trường hợp thổ dân nhiễm Covid-19 và 125 ca tử vong. Tỉ lệ tử vong vì Covid-19 lên tới 12,6%, gấp đôi mức trung bình ở Brazil là 6,4%.

Những thổ dân rời nơi sinh sống hẻo lánh, đến các ngôi làng, thành phố Brazil nằm trong nhóm người có nguy cơ nhiễm virus cao nhất. Trong khi đó, những người sống ở vùng sâu vùng xa có thể không có các thiết bị vệ sinh và tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản.

Hồi tháng 4, một thiếu niên 15 tuổi người bộ lạc nguyên thủy Yanomami, đến từ một ngôi làng hẻo lánh, là một trong những thổ dân đầu tiên tử vong vì Covid-19.

“Hàng năm trời cộng đồng thổ dân Brazil không được hỗ trợ, cung cấp dịch vụ y tế. Kết quả là dịch bệnh Covid-19 càng làm tình hình trở nên trầm trọng hơn”, Dinaman Tuxa, giám đốc APIB, thành viên bộ lạc Tuxa sống ở phía đông bắc Brazil, nói. “Cộng đồng của chúng tôi sống ở nơi không có bệnh viện, không có hệ thống đường sá”.

Để đến được trạm xá gần nhất, người Tuxa phải mất tới 4 giờ 30 phút di chuyển. Cách duy nhất bảo vệ bộ lạc Tuxa với khoảng 1.200 người hiện nay là cách ly hoàn toàn.

“Giữa đại dịch, chúng tôi không còn lựa chọn nào khác là phải cách ly hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Mọi người không được ra ngoài và không ai được tiếp cận nơi chúng tôi sống”.

Bộ lạc Tuxa có thể cảm thấy may mắn vì chưa ghi nhận bất cứ ca nhiễm Covid-19 nào. Nhưng điều mà Dinaman lo ngại là không biết bộ lạc có thể duy trì tình trạng này trong bao lâu.

Ước tính có hơn 60 bộ lạc ở Brazil có người nhiễm Covid-19. Đa số ở vùng Amazon, nơi muốn đến bệnh viện chỉ có cách dùng thuyền hoặc trực thăng.

Theo thống kê, khoảng cách trung bình từ nơi bộ lạc thiểu số sinh sống đến bệnh viện gần nhất lên tới 315km. 10% số bộ lạc sống ở nơi cách bệnh viện từ 700-1.079km.

“Thổ dân không hề có sự chuẩn bị cho đại dịch. Một khi nhiễm bệnh, hành trình đến bệnh viện của họ rất khó khăn”, Joenia Wapichana, thổ dân đầu tiên có ghế trong quốc hội Brazil, nói. “Còn nếu đến được bệnh viện, đập vào mắt họ là tình trạng quá tải, thiếu giường bệnh, thiếu sự chăm sóc”.

Tính đến nay, đa số ca thổ dân tử vong vì Covid-19 được ghi nhận ở vùng Amazon. Đây cũng là một trong những vùng có tốc độ lây nhiễm Covid-19 cao nhất.

“Các bộ lạc nguyên thủy Amazon không hề có kháng thể ngăn ngừa virus đến từ thế giới bên ngoài”, Sebastião Salgado, một nhà hoạt động Brazil nói. “Viruss xâm nhập vào nơi cộng đồng thổ dân sinh sống sẽ trở thành một cuộc tàn sát vô hình”.

Quốc hội Brazil hồi tuần trước thông qua kế hoạch khẩn cấp cứu giúp cộng đồng thổ dân, bao gồm xây các bệnh viện dã chiến, cung cấp vật tư y tế, lương thực, nước uống nơi các bộ lạc sinh sống.

Nhưng kế hoạch này vẫn cần chính phủ Brazil và Tổng thống Bolsonaro phê chuẩn. Ông Bolsonaro nổi tiếng là người có mối quan hệ không tốt đẹp với các thổ dân.

“Chúng tôi lo sợ rằng thổ dân là những người cuối cùng có thể được điều trị Covid-19. Đến nay vẫn chưa có một bệnh viện dã chiến nào phục vụ họ. Chính phủ thậm chí còn xây bệnh viện sai vị trí”, Wapichana nói.