Phản ứng bất ngờ của Trung Quốc với Canada sau khi công chúa Huawei bay về nước

Hai công dân Canada, Michael Kovrig (trái) and Michael Spavor (phải) được Trung Quốc trả tự do vài giờ sau khi công chúa Huawei lên đường về quê nhà.

Không lâu sau khi bà Mạnh Vãn Chu lên máy bay trở về quê nhà ở Thâm Quyến, Trung Quốc, Thủ tướng Canada Justin Trudeau nói hai công dân Michael Kovrig và Michael Spavor cũng đã lên máy bay khởi hành về Canada, dự kiến hạ cánh trong ngày 25.9.

“Hai người đàn ông này đã trải qua quãng thời gian khó khăn không thể tin nổi trong hơn 1.000 ngày. Họ đã thể hiện sức mạnh, sự kiên trì và truyền cảm hứng cho chúng ta”, ông Trudeau nói.

Trong tuyên bố chính thức, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói chính phủ Mỹ hoan nghênh việc Trung Quốc trả tự do cho hai công dân Canada, “sau hơn 2,5 năm bị giam giữ tùy tiện”.

Cựu nhân viên ngoại giao Kovrig và doanh nhân Spavor bị bắt giữ ở Trung Quốc cuối năm 2018, 9 ngày sau khi bà Mạnh Vãn Chu bị giữ lại ở Canada.

Trung Quốc từng nhiều lần khẳng định không coi việc hai công dân Canada bị giam giữ ở nước này là “ngoại giao con tin”. Nhưng các phiên xét xử đều diễn trong các thời điểm quan trọng.

Trung Quốc xử kín hai công dân Canada vào tháng 3.2021, một ngày trước cuộc gặp cấp cao đầu tiên giữa các quan chức Mỹ và Trung Quốc kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức.

Khi phiên tòa xét xử bà Mạnh Vãn Chu ở Canada bước vào giai đoạn cuối, tòa án Trung Quốc tuyên phạt Spavor 11 năm tù giam, để ngỏ khả năng trục xuất.

“Trung Quốc đã áp dụng phương thức ngoại giao con tin trong thời gian dài, đặc biệt dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình. Đó là cách để gây sức ép với chính phủ Canada để bà Mạnh Vãn Chu tự do”, Jean-Pierre Cabestan, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Baptist Hong Kong, nói.

Ông Trudeau không tiết lộ hai công dân Kovrig và Spavor được thả như thế nào, nhưng nhiều khả năng cả hai bị nhà chức trách Trung Quốc trục xuất.

Một ngày trước, Bộ Tư pháp Mỹ và bà Mạnh Vãn Chu đạt thỏa thuận hoãn truy tố cho đến cuối năm 2022. Sau thời gian này, các cáo buộc của Mỹ với công chúa Huawei sẽ bị hủy bỏ. Chuyến bay do chính phủ Trung Quốc sắp xếp, chở công chúa Huawei hạ cánh ở Thâm Quyến vào ngày 25.9.