Tiết lộ chấn động trước khi Taliban chiếm quyền kiểm soát thủ đô Kabul

Lãnh đạo Taliban Abdul Ghani Baradar, từng đề nghị Mỹ kiểm soát Kabul.

Đầu tháng 8, tình báo Mỹ dự đoán thủ đô Kabul, Afghanistan sẽ bị cô lập sau một tháng và phải mất 90 ngày để Taliban kiểm soát hoàn toàn Kabul.

Nhưng tình báo Mỹ đã không ngờ rằng Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani và quân đội chính phủ đã đầu hàng nhanh chóng, không có bất cứ một cuộc giao tranh nào ở Kabul.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken là người hối thúc ông Ghani đàm phán với Taliban, nhằm chuyển giao quyền lực trong yên bình. Nhưng ông Ghani đã bí mật rời đất nước tới quốc gia thứ ba, không hề thông báo với Mỹ.

Hôm 15.8, khi các tay súng Taliban vây chặt thủ đô Kabul từ mọi hướng còn ông Ghani thì biến mất, các tướng Mỹ có cuộc gặp bí mật với lãnh đạo Taliban ở Doha, Qatar.

Đại diện phía quân đội Mỹ là tướng Kenneth F. McKenzie, tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm, còn đại diện bên phía Taliban là phó thủ lĩnh Abdul Ghani Baradar.

“Chúng tôi có vấn đề. Chúng tôi cho các ông hai lựa chọn”, Baradar nói, theo tiết lộ trên tờ Washington Post. “Một là các ông (quân đội Mỹ) chịu trách nhiệm kiểm soát Kabul. Hai là các ông phải để chúng tôi làm điều đó”.

Vài giờ sau, Taliban dễ dàng tiến vào Kabul, chiếm phủ tổng thống, tuyên bố nắm quyền kiểm soát thành phố. “Mỹ đã trao Kabul cho Taliban, dù chính tổ chức này đề xuất Mỹ kiểm soát thủ đô Afghanistan”, nguồn tin nói trên tờ Washington Post.

Quyết định của các tướng Mỹ được thúc đẩy từ quan điểm rút hoàn toàn binh sĩ Mỹ khỏi Afghanistan mà Tổng thống Joe Biden đặt ra vào ngày 31.8. Sự sụp đổ của chính phủ Afghanistan thân Mỹ không khiến ông Biden thay đổi.

Theo thảo luận giữa Taliban và Mỹ, quân đội Mỹ kiểm soát sân bay và không phận Kabul cho đến thời hạn chót ngày 31.8, để sơ tán công dân nước ngoài, nhân viên ngoại giao và người tị nạn Afghanistan. Phía Mỹ sẽ không can thiệp vào việc Taliban kiểm soát Kabul.

Tuần trước, trả lời về thỏa thuận hòa bình được coi là mở đường để Taliban tiến vào thủ đô Kabul, ông Trump nói: “Tôi sẽ dội bom Taliban nếu họ vi phạm thỏa thuận. Họ lẽ ra không được kiểm soát Kabul”.

Sau hai tuần diễn ra chiến dịch sơ tán, khoảng 122.000 công dân Mỹ và người tị nạn Afghanistan đã rời Kabul.

Chiến dịch bắt đầu với cảnh tượng người tị nạn đu bám máy bay vận tải quân sự C-17 dẫn đến nhiều người chết và kết thúc bằng loạt vụ tấn công khủng bố, bao gồm vụ đánh bom khủng bố khiến ít nhất 183 người thiệt mạng, bao gồm 13 lính Mỹ.