Phó TTg Vương Đình Huệ: Rà soát đất tại các công ty nông, lâm trường

Chậm đổi mới, sắp xếp công ty nông lâm nghiệp 

Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, sau khi rà soát, sắp xếp 246 công ty nông, lâm nghiệp, diện tích đất giữ lại là 1.868.538ha tại 45 tỉnh, thành phố; các công ty nông, lâm nghiệp dự kiến bàn giao về địa phương để quản lý, sử dụng là 463.088ha.

Dự kiến, với diện tích đất các công ty nông, lâm nghiệp giữ lại sẽ có hình thức sử dụng như sau: Diện tích đất đang sử dụng theo hình thức giao đất (Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất) là 1.007.386ha; diện tích đang sử dụng theo hình thức thuê đất (Nhà nước cho thuê đất trả tiền hằng năm) là 706.575ha; diện tích đang sử dụng nhưng chưa lập hồ sơ giao đất, thuê đất hoặc công nhận quyền sử dụng đất là 154.576ha…

Các đại biểu dự tọa đàm. Ảnh: Nguyễn Quỳnh

Đánh giá công tác quản lý, sử dụng đất nông, lâm nghiệp, đại diện các tập đoàn, tổng công ty nông, lâm nghiệp, lãnh đạo các địa phương đã nêu ra ý kiến về những bất cập trong quản lý sử dụng đất đai tại các doanh nghiệp. Nhiều địa phương chậm phê duyệt phương án sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận sử dụng đất..., gây ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của các công ty.

Việc xử lý đất đai giao khoán đảm bảo quyền lợi cho người dân, doanh nghiệp nhiều nơi còn chưa tốt, tiềm ẩn tranh chấp đất đai, khiếu kiện đông người kéo dài; vướng mắc về tiền thuế tài nguyên do thay đổi chính sách về đất đai.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, một số địa phương, đơn vị thực hiện việc sắp xếp các công ty nông, lâm nghiệp rất chậm. Đặc biệt là đối với sắp xếp theo mô hình thành lập công ty TNHH hai thành viên trở lên (Bà Rịa-Vũng Tàu, Tuyên Quang, Hòa Bình, Bình Thuận, Bắc Giang, Tổng công ty Cà phê Việt Nam) và giải thể (Yên Bái, Quảng Ngãi, Tổng công ty Cà phê Việt Nam...).

Đối với diện tích đất rừng phòng hộ, đặc dụng, rừng sản xuất là rừng tự nhiên còn có vướng mắc về tiền thuê và thuế tài nguyên do thay đổi chính sách về đất đai. Việc chậm phê duyệt phương án sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của các công ty nhất là đảm bảo quyền thế chấp, tiếp cận vốn tín dụng không thực hiện được... Một số nơi chưa giải quyết dứt điểm tình trạng cho thuê, liên doanh liên kết; sử dụng đất không đúng đối tượng, mục đích còn tiếp diễn.

Vấn đề giải quyết đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ, dân cư mới đến các địa phương gắn với sắp xếp các công ty nông, lâm nghiệp đạt hiệu quả thấp do hầu hết hầu hết diện tích đất các công ty nông lâm nghiệp đã khoán ổn định lâu dài theo Nghị định 01/CP, Nghị định 135/2005/NĐ - CP và diện tích bàn giao về địa phương chưa được thực hiện rất lớn.

Việc xử lý đất giao khoán đảm bảo quyền lợi của người dân, doanh nghiệp nhiều nơi còn chưa tốt nên tiềm ẩn tranh chấp, khiếu kiện đông người và kéo dài. Một số địa phương ở khu vực Tây Nguyên xuất hiện nhân tố phức tạp hơn về yêu cầu giải quyết mối quan hệ đất đai của các hộ đang nhận khoán mới đến với người dân tại chỗ.

Rà soát, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông, lâm nghiệp

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu đề nghị cần có quyết sách đột phá trong công tác quản lý và sử dụng đất đai, trong đó tập trung ổn định người sử dụng đất tại chỗ có đất sản xuất, bảo vệ đất đai và tăng cường công tác quản lý đất đai có nguồn gốc từ nông, lâm trường.

Đặc biệt rà soát đánh giá hiệu quả của các mô hình quản lý sử dụng đất của các công ty nông, lâm nghiệp để có phương án xử lý đảm bảo cân đối giữ mô hình quản trị doanh nghiệp, mô hình sản xuất, nguồn lực lao động với diện tích đất giữ lại, mang lại nguồn thu cho ngân sách tương xứng. Sớm thực hiện việc bàn giao mốc giới, ranh giới sử dụng đất, giao đất cho người dân tại địa phương thiếu đất nhằm giảm thiểu tình trạng tái lấn chiếm, tranh chấp đất đai.

Đại diện Tập đoàn Cao su Việt Nam cho biết, theo quy định hiện hành của luật đất đai, mức hỗ trợ đền bù đất phải trả lại địa phương mà tập đoàn nhận được rất thấp, không thể bảo đảm năng lực sản xuất như trước đó. Đề nghị các địa phương có chính sách đền bù để bảo đảm công ty khi mất đất vẫn bảo đảm được năng lực sản xuất.

Trong khi đó, đại diện Tổng Công ty Cà phê Việt Nam đề nghị, điều chỉnh bổ sung chính sách pháp luật hiện hành và ban hành với các chính sách về đất đai đặc biệt là chính sách về thuế đất đối với doanh nghiệp nông nghiệp, chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số để hạn chế khiếu kiện làm phức tạp thêm tình hình.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu chỉ đạo tại tọa đàm. Ảnh: Trần Vương

Phát biểu tại buổi tọa đàm, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đánh giá cao ý kiến của các địa phương, đơn vị, bộ, ngành, chuyên gia, tuy nhiên cũng còn nhiều vấn đề cần phải lưu ý. Trong đó, diện tích đất các công ty nông, lâm nghiệp còn nắm giữ vẫn quá lớn so với nhu cầu thực tế và năng lực quản lý, do đó cần tiếp tục rà soát.

Đồng thời, rà soát đất đã giao nhưng không thu tiền sử dụng đất; rà soát thuế sử dụng đất nông nghiệp tại các công ty nông, lâm nghiệp; rà soát chính sách cổ phần hóa…

Mặt khác, chỉ đạo các công ty nông, lâm nghiệp trong quản lý và bảo vệ đất rừng tiếp tục phê duyệt phương án sử dụng đất đối với các công ty còn lại; hoàn thành hồ sơ giao đất, thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; rà soát, hoàn thành căn bản cắm mốc ranh giới, cấp bản đồ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; rà soát, xác định diện tích đất rừng đã giao cho các công ty nhưng không có năng lực quản lý.

“Đối với đất đã xác định là lấn chiếm, phải thu hồi theo quy định của pháp luật”, Phó Thủ tướng nêu rõ.

Ngoài ra, theo Phó Thủ tướng, cần quan tâm thu hút đầu tư đối với lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, dịch vụ; bố trí đất cho đồng bào dân tộc thiểu số và di cư; cập nhật phương án quỹ đất giao đồng bào dân tộc thiểu số; thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các tổ chức có biểu hiện vi phạm trong thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai có nguồn gốc nông, lâm trường tại địa phương.