Thừa trăm triệu tấn phân, chất thải mà vẫn dùng hóa chất bón ruộng

Đã có 2.487 sản phẩm phân bón hữu cơ

Tính đến tháng 6/2019, số lượng phân bón hữu cơ được công nhận lưu hành ở Việt Nam là 2.487 sản phẩm, tăng lên 3,5 lần so thời điểm tháng 12/2017, tăng nhanh hơn so với số lượng phân bón vô cơ được công nhận ở cùng thời điểm.

Cả nước có 265 nhà máy sản xuất phân bón hữu cơ, chiếm 31,6% trong 838 nhà máy sản xuất phân bón và tăng gần 1,47 lần so với số lượng 180 nhà máy năm 2017. Sản xuất phân bón hữu cơ tại nông hộ cũng phát triển nhanh chóng trong thời gian gần đây.

Một số doanh nghiệp lớn như Tập đoàn Quế Lâm, Tập đoàn Lộc Trời, Tổng công ty Sông Gianh... đã hợp tác với nhiều địa phương trên cả nước để đầu tư sản xuất nông nghiệp hữu cơ, trong đó chuyển giao cho các hộ nông dân quy trình tái sử dụng phụ phẩm trong sản xuất và sinh hoạt hàng ngày làm phân bón hữu cơ tại chỗ.

Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường phát biểu tại hội nghị thúc đẩy sản xuất và nâng cao chất lượng phân bón hữu cơ.

Do vậy, công suất của các nhà máy và sản lượng phân bón hữu cơ sản xuất ra đã tăng lên rõ rệt, chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2019 đạt 1,19 triệu tấn, cao hơn  0,12 tấn so với tổng sản lượng sản xuất cả năm 2017. Mặc dù vậy, số lượng và sản phẩm phân bón hữu cơ, vẫn còn khiêm tốn so với phân bón vô cơ (11,6 % so với 86,9%).

Theo ông Hoàng Trung - Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NNPTNT), mỗi năm nước ta có khoảng 200 triệu tấn chất thải hữu cơ từ chăn nuôi, trồng trọt, nuôi trồng thủy sản.. có thể khai thác làm nguyên liệu sản xuất phân bón hữu cơ. Chưa kể công nghiệp chế biến nông sản, rác thải sinh hoạt, nguồn than bùn cũng vô cùng phong phú.

"Tiềm năng về nguyên liệu để phát triển phân bón hữu cơ trong nước là rất lớn, cần có giải pháp khai thác triệt để, hiệu quả để sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ" - ông Trung nói.

Tuy công suất sản xuất cũng như sản lượng phân bón hữu cơ tăng mạnh trong những năm gần đây nhưng hàng năm chúng ta vẫn phải nhập khẩu một số lượng phân bón lớn. Năm 2017 là năm có khối lượng phân bón hữu cơ nhập khẩu lớn nhất trong 3 năm gần đây với 220.000 tấn, tăng hpn 2 lần so với năm 2016; năm 2018, con số nhập khẩu là 216.000 tấn; 6 tháng đầu năm 2019, Việt Nam nhập khẩu 107.000 tấn, trong đó, khối lượng nhập khẩu từ Nhật Bản, Hà Lan, Bỉ, Australia, Trung Quốc chiếm 91%.

Hỗ trợ tối đa phát triển phân bón hữu cơ

Tuy đạt được kết quả vô cùng tích cực trong thời gian ngắn, song theo Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường, số lượng và sản phẩm phân bón hữu cơ nhìn chung vẫn còn khiêm tốn so với phân bón vô cơ (11,6% so với 86,9%).

Sản lượng phân bón hữu cơ ngày càng tăng. Ảnh: I.T

Do đó, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, tương lai nền nông nghiệp Việt Nam sẽ từng bước chuyển đổi theo hướng chất lượng, giá trị gia tăng cao theo chuỗi bền vững, từng bước hạn chế chạy theo số lượng và xuất khẩu thô nên vai trò của ngành nông nghiệp hữu cơ, vai trò của phân bón hữu cơ và thuốc bảo vệ sinh học đóng vai trò then chốt với nền nông nghiệp Việt Nam trong tương lai.

Theo ông Hoàng Trung, công tác quản lý nhà nước về phân bón ngày càng được củng cố với hành lang pháp lý tương đối đầy đủ, chính sách nhà nước về phát triển phân bón hữu cơ đã được cụ thể hóa tại Điều 4 Luật Trồng trọt năm 2018 (bắt đầu có hiệu lực từ 01/02/2020), các tiêu chuẩn (TCVN), quy chuẩn (QCVN) để kiểm soát chất lượng phân hữu cơ đang được hoàn thiện về số lượng và chất lượng như TCVN về phân bón hữu cơ, hữu cơ sinh học và vi sinh vật, quy chuẩn quốc gia về chất lượng phân bón, kiểm soát các phòng thử nghiệm, khảo nghiệm phân bón...

Tuy nhiên, hiện chưa có hành lang pháp lý cho việc công nhận phòng thử nghiệm kiểm chứng, thiếu các kết quả nghiên cứu về hiệu suất sử dụng phân bón, thất thoát dinh dưỡng...đã ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả quản lý.

Để thúc đẩy sản xuất, sử dụng và nâng cao chất lượng phân bón hữu cơ, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường yêu cầu cần hoàn thiện cơ chế chính sách theo hướng ưu tiên, hỗ trợ tối đa cho phát triển phân bón hữu cơ, như: ưu tiên kinh phí khoa học, khuyến nông để thực hiện đề tài nghiên cứu, dự án khuyến nông về phân bón hữu cơ; khuyến khích, vận động các doanh nghiệp thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ phân bón hữu cơ, đặc biệt các doanh nghiệp sản xuất phân bón vô cơ chuyển dần sang sản xuất phân bón hữu cơ...

Nghiên cứu, chuyển giao các sản phẩm phân bón hữu cơ mới đáp ứng được các tiêu chí hiệu quả cao, tác dụng nhanh, thân thiện với môi trường, cải tạo và bảo vệ tài nguyên đất. Đặc biệt ưu tiên các đề tài/dự án nghiên cứu giải pháp, công nghệ làm tăng hiệu suất sử dụng của phân bón hữu cơ; chuyển giao việc sản xuất phân bón hữu cơ từ các phụ phẩm nông nghiệp, công nghiệp chế biến, rác thải sinh hoạt ở quy mô nông hộ.

Đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra, tuân thủ các quy định về quản lý phân bón trong tất cả các khâu từ khảo nghiệm, sản xuất, kinh doanh và sử dụng phân bón. Đồng thời,tăng cường sự phối hợp, tổ chức triển khai quyết liệt và hiệu quả giữa các cơ quan, lực lượng chức năng từ trung ương tới địa phương trong công tác thanh tra, kiểm tra, điều tra, giám sát việc chấp hành quy định pháp luật trong sản xuất, kinh doanh phân bón, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật các hành vi vi phạm.