Đề xuất ưu đãi giá của DAP số 2-Vinachem đi ngược quy luật thị trường

Một góc dự án DAP số 2-Vinachem.

Khoảng thời gian gần 3 tháng tính từ thời điểm 11 trong tổng số 12 dự án thua lỗ nghìn tỷ ngành Công Thương trước đây đã được bàn giao về Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Chủ tịch Nguyễn Hoàng Anh và các cán bộ của Uỷ ban đã có nhiều hoạt động nhằm tháo gỡ khó khăn cho các dự án nêu trên.

Chủ tịch Nguyễn Hoàng Anh phê bình đề xuất của DAP số 2-Vinachem

Mới đây, đoàn công tác của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Ủy ban) do Chủ tịch Nguyễn Hoàng Anh dẫn đầu đã có buổi làm việc tại Công ty cổ phần DAP số 2-Vinachem (Lào Cai) và thăm dây chuyền sản xuất của Công ty cổ phần DAP số 2–Vinachem, một trong số 12 dự án thua lỗ nghìn tỷ ngành Công Thương trước đây.

Tại buổi làm việc, ông Nguyễn Văn Đông, Tổng giám đốc Công ty cổ phần DAP số 2-Vinachem đã báo cáo về tình hình quản lý đầu tư Dự án Nhà máy DAP số 2, sản xuất, kinh doanh và tiến độ xử lý các tồn tại của công ty.

Dự án DAP số 2-Vinachem được xây dựng tại Khu công nghiệp Tằng Loỏng (huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai) nhằm nâng sản lượng phân bón DAP sản xuất trong nước lên 660.000 tấn/năm, đáp ứng cơ bản nhu cầu thị trường về phân bón DAP, góp phần đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên có sẵn của Việt Nam.

Dự án do Nhà thầu liên danh TTCL-MES-TVC-CECO làm tổng thầu EPC. Chủ đầu tư thành lập ban quản lý dự án để triển khai thực hiện dự án và thuê đơn vị tư vấn là: Liên danh nhà thầu Technip - MW quản dự án gói tổng thầu EPC1 và Công ty TNHH Bureau Veritas Việt Nam kiểm tra chất lượng thiết bị, kiểm định chất lượng công trình và cấp chứng nhận sự phù hợp chất lượng công trình.

Chủ tịch Nguyễn Hoàng Anh cùng đoàn công tác của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp thăm dây chuyền sản xuất của Công ty cổ phần DAP số 2 - Vinachem.

Theo ông Nguyễn Văn Đông, sản phẩm của Dự án DAP số 2 đã góp phần hạn chế nhập khẩu DAP, kiềm chế việc sốt giá phân bón DAP, sử dụng 100% nguồn quặng apatit trong nước làm tăng hiệu quả khai thác, chế biến sâu quặng apatit và sử dụng nguyên liệu là amoniac sản xuất trong nước, than của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam.

Bên cạnh đó, dự án cũng tạo việc làm cho gần 600 lao động tại Công ty; đồng thời góp phần thúc đẩy các đơn vị sản xuất trong Tập đoàn Hóa chất Việt Nam phát triển. Về hiệu quả đầu tư dự án, cơ bản đạt tiến độ, hạn chế phát sinh lãi vay vốn đầu tư trong xây dựng cơ bản.

Về kết quả sản xuất, kinh doanh từ năm 2015 - đến tháng 8/2019, ông Nguyễn Văn Đông cho biết, từ khi dự án đi vào vận hành thương mại đến nay, thị trường tiêu thụ sản phẩm luôn gặp khó khăn (giá bán giảm mạnh, có những thời điểm thấp hơn chi phí biến đổi, nhập khẩu DAP thường xuyên trên 900 nghìn tấn, đáp ứng hơn 80% nhu cầu sử dụng trong nước, nguồn cung vượt cầu và thời tiết, giá nông sản diễn biến thất thường…), có thời điểm dừng sản xuất để giảm tồn kho. Bên cạnh đó, nguyên nhân lỗ cũng xuất phát từ những yếu tố như: chi phí nguyên nhiên vật liệu đầu vào tăng hơn 25% so với tính toán; sản xuất thấp tải, quặng apatit có hàm lượng chất rắn tăng và công tác sửa chữa thiết bị chưa triệt để do tài chính khó khăn... nhiều thời điểm thiết bị vận hành chưa ổn định làm tăng định mức tiêu hao và chi phí chung. Cùng với đó, theo lãnh đạo Công ty cổ phần DAP số 2-Vinachem, thuế giá trị gia tăng đầu vào không được khấu trừ, phải hạch toán vào chi phí dẫn đến giảm hiệu quả sản xuất, kinh doanh.

Chủ tịch Nguyễn Hoàng Anh phát biểu tại buổi làm việc với Công ty cổ phần DAP số 2-Vinachem. (Ảnh: Hoàng Linh)

Phát biểu chỉ đạo, Chủ tịch Nguyễn Hoàng Anh cho rằng, những đề xuất của lãnh đạo Công ty cổ phần DAP số 2-Vinachem mới chỉ là những giải pháp mang tính giải quyết tình thế chứ chưa đi vào bản chất vấn đề. Chủ tịch cũng chỉ ra những thiếu sót của Công ty cổ phần DAP số 2-Vinachem mang tính thời điểm khi tính toán sai nhu cầu của thị trường, giá cả nguyên liệu, vật tư đầu vào.

Theo Chủ tịch Nguyễn Hoàng Anh, những đề xuất về ưu đãi giá là đi ngược với quy luật của thị trường; trong tương lai, những hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp khác thuộc Ủy ban cũng cần tính toán tới yếu tố kể trên.

Vinachem và DAP số 2-Vinachem đang xoay xở ra sao?

Theo báo cáo tháng 9, ước thực hiện tháng 9 và lũy kế 9 tháng năm 2019 được Tập đoàn Hóa Chất Việt Nam (Vinachem) gửi Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Vinachem ước đạt tổng doanh thu 34.234 tỷ đồng, hoàn thành 69% kế hoạch cả năm (49.812 tỷ đồng).

Nhìn một cách tổng quan, trong khi nhóm doanh nghiệp cao su thuộc Vinachem như Cao su Miền Nam, Cao su Đà Nẵng ghi nhận tăng trưởng doanh thu trong 9 tháng năm nay khả quan thì doanh thu của các doanh nghiệp phân bón phần lớn lại thụt lùi so với cùng kỳ năm ngoái.

Một số doanh nghiệp trong diện yếu kém như Công ty Cổ phần DAP-Vinachem và Công ty Cổ phần DAP số 2-Vinachem cũng đều ghi nhận doanh thu giảm so với cùng kỳ năm ngoái, lần lượt giảm 29% và 33%. Riêng Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình ghi nhận tăng trưởng doanh thu lên đến 201%, đạt 1.978 tỷ đồng sau 9 tháng.

Trước tình hình không mấy cải thiện của các dự án thua lỗ nghìn tỷ, Vinachem đề nghị Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định các giải pháp đối với khoản vay của Ngân hàng Phát triển Việt Nam cho các dự án: Nhà máy Đạm Ninh Bình, Nhà máy Đạm Hà Bắc và DAP số 2 Lào Cai.

Cụ thể, kéo dài thời hạn vay của các Hợp đồng tín dụng thành 20 năm; ưu tiên thu nợ gốc trước, thu nợ lãi sau; không tính lãi quá hạn; cân đối trả nợ gốc, lãi theo dòng tiền thực tế và theo tỷ lệ số dư nợ vốn trung, dài hạn của các ngân hàng tài trợ vốn cho dự án; lãi vay chưa trả được cân đối trả nợ vào các năm sau.

Ngoài ra, điều chỉnh lãi suất tiền vay trong 5 năm từ 2019 đến 2023 ở mức 3%/năm. Từ năm 2024 trở đi, các khoản vay có lãi suất trên 8,55%/năm điều chỉnh về mức lãi suất tín dụng đầu tư của Nhà nước (tại thời điểm này là 8,55%/năm) và nợ lãi chưa trả được trả dần trong các năm tiếp theo.

Với khoản vay các ngân hàng thương mại, Vinachem đề nghị các ngân hàng Vietinbank, BIDV, Vietcombank cho phép các dự án: Nhà máy Đạm Ninh Bình, Nhà máy Đạm Hà Bắc và DAP số 2 Lào Cai được cơ cấu lại thời hạn trả nợ và không chuyển nhóm nợ; tiếp tục xem xét, giải quyết cho các đơn vị được hưởng chính sách hỗ trợ như giảm lãi suất tiền vay về mức lãi suất ưu đãi nhất, lãi suất thấp nhất.

Một vấn đề khác với DAP số 2-Vinachem và dự án đạm Ninh Bình, dự án mở rộng sản xuất đạm Hà Bắc là vướng mắc tranh chấp hợp đồng thiết kế, cung cấp thiết bị và thi công trong hợp đồng tổng thầu (EPC) chưa được giải quyết. Theo đó, Vinachem đã chuẩn bị hồ sơ pháp lý, khi được Chính phủ đồng ý sẽ khởi kiện tổng thầu ra tòa hoặc đưa ra Trung tâm Trọng tài quốc tế phân xử.

Về phía Chính phủ, tại buổi làm việc của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo của Chính phủ về xử lý tồn tại, yếu kém của 12 dự án, nhà máy ngành công thương với các bộ, ngành ngày 6/9, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh nếu hết năm 2019 nếu không đàm phán xong các vướng mắc về hợp đồng EPC, Chính phủ đồng ý theo đề nghị của từng đơn vị chuyển qua cơ chế tòa án hay trọng tài quốc tế phán xử.

“Tinh thần chung là ưu tiên hòa giải, thương lượng, chia sẻ lẫn nhau, hạn chế thấp nhất vấn đề khiếu kiện. Đồng thời, thống nhất quan điểm việc khởi kiện hay không là công việc của tập đoàn, tổng công ty”, Phó Thủ tướng nêu rõ.