Sơ kết vụ hè thu, vụ mùa phía Bắc: "Nóng chuyện" nông dân bỏ ruộng

Hàng nghìn ha ruộng bị bỏ hoang

Tại hội nghị sơ kết sản xuất vụ hè thu, vụ mùa năm 2019, triển khai kế hoạch sản xuất vụ đông xuân 2019-2020 khu vực các tỉnh phía Bắc, vừa được Bộ NNPTNT tổ chức tại Hà Nam, ông Trần Xuân Định - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, diện tích gieo cấy vụ hè thu năm 2019 tại các tỉnh Bắc Trung Bộ đạt 174.000ha, năng suất lúa bình quân đạt 44,9 tạ/ha. Cả diện tích và năng suất lúa đều giảm so với cùng kỳ 2018.

 Nông dân chăm sóc cây trồng vụ đông 2019 trên cánh đồng ở xã Quỳnh Hải, huyện Quỳnh Phụ (Thái Bình).  Ảnh: Hải Đăng

Bên cạnh đó, vụ mùa toàn miền Bắc gieo cấy đạt hơn 1 triệu ha, năng suất lúa ước đạt 50,7 tạ/ha, tăng 1,1 tạ/ha so với năm 2018. Tuy nhiên, theo thống kê, tất cả các vùng đều bị giảm diện tích gieo cấy, nguyên nhân do bị hạn hán, nông dân bỏ ruộng, một số diện tích đất lúa được chuyển sang trồng các loại cây khác.

"Đáng nói là vấn đề bỏ ruộng vẫn "nóng", hầu hết các địa phương đều có tình trạng nông dân bỏ ruộng không gieo cấy vụ mùa, diện tích bỏ lên đến hàng nghìn ha" - ông Định nói.

Cũng theo ông Định, năm 2019, các tỉnh phía Bắc chuyển đổi khoảng gần 24.000ha sang trồng ngô, lạc, cây dược liệu, rau màu các loại. Tính đến cuối tháng 9/2019, diện tích rau màu vụ hè thu, vụ mùa của toàn miền ước đạt gần 371.000ha, tăng trên 16.000ha so với cùng kỳ.

Ông Trương Minh Hiến - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Nam cho biết, vụ mùa 2019, tỉnh đã gieo trồng 30.999ha lúa, đạt 98% kế hoạch, năng suất ước đạt 57,4 tạ/ha, cao nhất từ trước đến nay. Có được kết quả đó là do Hà Nam bố trí hợp lý cơ cấu mùa vụ, cơ cấu cây trồng, thực hiện tốt công tác phòng, chống các loại sâu bệnh...

Qua hội nghị này, ông Hiến cũng mong muốn hợp tác với các tỉnh trong sản xuất và xúc tiến đầu tư vào sản xuất nông nghiệp. "Tỉnh sẽ luôn đồng hành và tạo những điều kiện tốt nhất để phát triển sản xuất nông nghiệp, góp phần hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ sản xuất và xây dựng nông thôn mới"- ông Hiến nhấn mạnh.

Đối với sản xuất vụ đông, ông Trần Xuân Định cho hay, ước tính đến 1/11, các tỉnh miền Bắc gieo trồng được  285.000ha, đạt 71,3% kế hoạch. Một số tỉnh có diện tích gieo trồng lớn như Thái Bình, Hà Nội khoảng 30.000ha; Hải Dương 26.000ha; Vĩnh Phúc gần 15.000ha... Nhiều tỉnh trong khu vực đã có cơ chế khuyến khích nông dân phát triển sản xuất vụ đông và xây dựng được các mô hình liên kết gắn với bao tiêu sản phẩm cho hiệu quả kinh tế cao.

Cần cơ chế hỗ trợ

Về vụ đông xuân tới đây, trong điều kiện thời tiết diễn biến phức tạp, Bộ NNPTNT định hướng rõ một số giải pháp cần tập trung thực hiện trong vụ đông xuân như hạn chế tối đa trà xuân sớm, mở rộng trà xuân muộn bằng các giống lúa ngắn ngày, năng suất cao, chất lượng tốt; mở rộng diện tích lúa lai, chọn các giống lúa chủ lực, nhóm giống ngắn ngày. Các địa phương cần đặc biệt lưu ý bố trí cơ cấu cây trồng hợp lý, chú ý khi bố trí gieo cấy những giống lúa mẫn cảm với nhiệt độ thấp như BC15.

“Cùng với đó, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa cần thực hiện trên cơ sở xác định các ngành hàng, sản phẩm chủ lực, gắn việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng với các giải pháp ứng dụng cơ giới hóa, liên kết tiêu thụ sản phẩm cho nông dân, lựa chọn các cây trồng phù hợp với mùa vụ, thị trường và khẳng định được tính hiệu quả” - ông Định nói. Theo khuyến cáo của Cục Trồng trọt, vụ đông xuân 2019 - 2020, các tỉnh cần chỉ đạo thời vụ gieo cấy, cơ cấu giống phù hợp với tình hình thời tiết và diễn biến thị trường.

"Từ nay đến cuối vụ đông, đề nghị các địa phương thực hiện tốt các vùng sản xuất rau an toàn, VietGAP; tìm kiếm thị trường tiêu thụ rau an toàn để xây dựng vùng sản xuất hàng hoá ổn định; tăng hiệu quả kinh tế cho vùng sản xuất rau an toàn và khuyến cáo mở rộng diện tích” - ông Định nhấn mạnh.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Lê Quốc Doanh cho rằng, các tỉnh cần đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ người dân sản xuất vụ đông. Do vụ mùa năm nay thu hoạch sớm nên các địa phương có điều kiện thuận lợi để sản xuất vụ đông sớm. Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là mực nước các hồ thủy lợi đang ở mức thấp. Ngành thủy lợi cần theo dõi sát sao, cung cấp đủ nước cho người dân sản xuất.

"Vụ xuân tới là vụ quan trọng nhất trong năm, nhưng vụ này lại phải đối mặt với nguy cơ hạn hán ở mức cao nên quan điểm chỉ đạo của Bộ là mở rộng diện tích xuân muộn, sử dụng các giống lúa ngắn ngày, chất lượng. Các địa phương cần thực hiện đồng bộ các giải pháp để thực hiện thắng lợi kế hoạch sản xuất vụ đông xuân 2019 - 2020" - ông Doanh nêu.