Quảng Nam: Loại hạt và dầu dùng chế biến món ăn tiến vua

Ngoài công dụng trên, cây mè còn có giá trị kinh tế cao, nên xã Bình Đào (Thăng Bình - Quảng Nam) đang xây dựng sản phẩm làm từ cây mè thành sản phẩm OCOP cho địa phương.

Lưu giữ dòng sữa đen kỳ diệu từ Đất Mẹ

Ông Võ Tấn Sanh – Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Bình Đào (Thăng Bình - Quảng Nam) cho biết, cây mè và đặc biệt là cây mè đen là sản phẩm nông nghiệp truyền thống gắn với đời sống lao động, sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của người nông dân Việt Nam từ xưa đến nay. Đặc biệt cây mè đen là loại cây trồng chịu được nắng hạn khắc nghiệt của khí hậu miền Trung, vì thế cây mè cũng đã có mặt từ rất lâu trên mãnh đất Quảng Nam.

Sản phẩm “dầu mè đen nguyên chất Bình Đào” đang được địa phương xây dựng thành sản phẩm OCOP của tỉnh Quảng Nam, năm 2019.

Bên cạnh những loại gạo nếp đặc sản của xứ Đàng trong. Hạt mè, dầu mè cũng được người nông dân Bình Đào chế biến kết hợp trong các loại bánh để tiến vua hoặc trong các mùa Lễ Hội của làng (như xôi đường đen rắc mè, các loại bánh mè, kẹo mè, bánh tráng mè, mè rang muối…).

Trong những năm gần đây, do điều kiện biến đổi khí hậu, nắng hạn kéo dài. Những vùng trồng lúa chuyên canh trước đây bây giờ không còn phù hợp. Đòi hỏi phải có một loại cây trồng chịu được nắng hạn và cây mè đã trở thành cây trồng chủ lực, thích ứng cho bà con nông dân chuyển đổi cây trồng cạn trên những chân ruộng không chủ động nước tưới, sản xuất lúa kém hiệu quả;

Xã Bình Đạo, hiện nay có hơn 5ha trồng mè, với hơn 42 hộ tham gia.

Ông Sanh cho biết thêm, thời gian qua người tiêu dùng quan tâm đến các loại sản phẩm từ cây mè như hạt mè, dầu mè. Đặc biệt là sản phẩm “dầu mè đen nguyên chất Bình Đào” là một sản phẩm dinh dưỡng giàu Vitamin, các loại khoáng chất tốt cho sức khỏe người già, trẻ em, người ăn kiêng, người mắc bệnh nan y. Ngoài ra sản phẩm dầu mè đen còn dùng để chữa trị các bệnh về tim mạch, đường ruột, mụn nhọt, lở loét và các bệnh về răng miệng rất có hiệu quả. Đặc biệt dầu mè đen còn là thực phẩm dưỡng da, dưỡng tóc vô cùng công hiệu mà nhiều chị em phụ nữ thời nay đã chọn và tin dùng;

Xây dựng sản phẩm dầu mè đen thành sản phẩm OCOP  

Theo ông Sanh, để cho ra sản phẩm dầu mè chất lượng, hạt mè sau khi thu hoạch được phân loại, loại bỏ hoàn toàn tạp chất, hạt lép…, sau đó đưa vào quy trình ép áp lực cao. Khi thu được dầu mè từ máy ép sẽ chuyển ngay qua máy lọc ly tâm nhằm tách hoàn toàn những thành phần không hòa tan và một số thành phần hòa tan không mong muốn trong dầu, quá trình này lặp lại 2 lần. Kết thúc công đoạn sẽ thu được dầu mè đen nguyên chất có màu vàng đặc trưng.

Cây mè đen được Hợp tác xã Nông nghiệp Bình Đào (HTX NN Bình Đào) sản xuất theo hướng nông nghiệp an toàn, liên kết với các hộ dân sản xuất theo chuổi giá trị. Ngoài diện tích đã tích tụ ruộng đất của Hợp tác xã (HTX), HTX còn mở rộng liên kết với nông dân trong và ngoài xã chuyển đổi cây trồng cạn, chủ động mở rộng diện tích sản xuất vùng nguyên liệu cây mè.

Sản phẩm “dầu mè đen nguyên chất Bình Đào” được HTX NN Bình Đào đăng ký xây dựng sản phẩm OCOP tỉnh Quảng Nam năm 2019.

Hiện nay, HTX NN Bình Đào đang liên kết với 42 hộ trồng mè, với diện tích hơn 5ha, trung bình mỗi năm HTX bán ra thị trường khoảng 500-700 lít dầu mè đen nguyên chất Bình Đào, với giá bán 350 nghìn đồng/lít.

Nhiều sản phẩm được chế biến từ cây mè như: bánh khoai mè, bánh tráng mè, kẹo mè, muối mè… Đặc biêt, sản phẩm “dầu mè đen nguyên chất Bình Đào” đã trở thành sản phẩm đặc trưng của địa phương. Ngoài ra, HTX còn kết hợp với du lịch trải nghiệm, tăng giá trị cho sản phẩm nông nghiệp, nâng cao được thu nhập cho người nông dân, góp phần thúc đẩy sản xuất, phát triển kinh tế HTX.

Sản phẩm “dầu mè đen nguyên chất Bình Đào”đã tham gia rất nhiều hội chợ triển lãm, giới thiệu sản phẩm.

Thông qua Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) HTX NN Bình Đào đang xây dựng vị thế cho cây mè đen trở thành sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của người nông dân xã Bình Đào. Để du khách gần xa trong hành trình du lịch về với vùng đất Di sản Quảng Nam sẽ biết đến nhiều hơn sản phẩm dầu mè đen nguyên chất Bình Đào.

“Những người nông dân Bình Đào thân thiện mến khách và đặc biệt là những loại sản phẩm nổi tiếng từ cây mè đen sẽ là món quà đồng quê vô cùng ý nghĩa mà du khách mua về để biếu tặng cho gia đình, bạn bè, người thân sau một chuyến đi xa. Đó còn là những ân tình  sâu lắng, lưu luyến của người nông dân quê tôi gởi gắm trong từng giọt “dầu mè đen nguyên chất Bình Đào” với thông điệp quà tặng của cuộc sống: “Dòng sữa đen kỳ diệu từ Đất Mẹ”, hiện HTX đang xây dựng sản phẩm “dầu mè đen nguyên chất Bình Đào” thành sản phẩm OCOP của tỉnh Quảng Nam, năm 2019”, ông Sanh nói.