Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường "mở màn" phiên chất vấn trong 3,5 tiếng

Báo cáo trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh nông nghiệp, nông dân, nông thôn luôn là vấn đề được Đảng, Nhà nước quan tâm, chỉ đạo bằng các quyết sách trong từng giai đoạn. Chỉ trong 3 năm đầu nhiệm kỳ, ông Cường cho biết khu vực nông nghiệp được thông qua 5 luật rất quan trọng.

Bên cạnh đó có 3 nội dung căn cơ được giám sát gồm: Xây dựng nông thôn mới, an toàn thực phẩm và tái cơ cấu nông nghiệp. Các nội dung này đều giám sát tối cao, tạo được những bước bứt phá và sự phát triển rất tích cực.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường. 

Ông Cường cho hay đây là lần thứ 2 ông trả lời chất vấn và trước đó từng tham gia trả lời ở Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cùng các thành viên Chính phủ báo cáo giải trình hàng năm.

“Việc tham gia trả lời mang lại tác động tích cực cho công tác quản lý của ngành nhìn rõ hơn hiện trạng, đặc biệt là tồn tại, bất cập để tham gia quản lý, tham mưu, phối hợp thực hiện tốt hơn”, ông Cường nhấn mạnh. Ông coi kỳ chất vấn này là cơ hội để lắng nghe, rà soát lại việc làm được cũng như những bất cập để tổ chức thực hiện tốt hơn.

Bộ trưởng Cường cũng nhấn mạnh, năm 2019 là năm thử thách đặc biệt cho ngành nông nghiệp, nhưng với sự đoàn kết, quyết tâm đạt kết quả, ngành sẽ cố gắng hạn chế thấp nhất tác hại dịch bệnh, thị trường có nhiều mục tiêu tích cực.

Báo cáo về kết quả xây dựng nông thôn mới (NTM), Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, đến tháng 10/ 2019, cả nước đã có 4.665 xã (52,4%) đã được công nhận đạt chuẩn, hoàn thành vượt mục tiêu 10 năm (2010-2020).

Tính chung trong 9 năm qua, cả nước đã huy động được 2,4 triệu tỷ đồng xây dựng NTM. Về nợ đọng cơ bản cho chương trình này, từ tổng số nợ xây dựng cơ bản trong các năm 2106 - 2017 trên 15.000 tỷ đồng; đến nay đã được giải quyết dứt điểm. "Đây là sự cố gắng rất lớn của các cấp, các ngành, địa phương trong đảm bảo chất lượng chương trình, tránh việc chạy đua theo thành tích về số xã NTM", Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nói.

Vấn đề tổ chức sản xuất gắn với thị trường tiêu thụ, mở cửa phát triển thị trường xuất khẩu nông lâm thủy sản, Bộ trưởng khẳng định đã tổ chức nhiều đoàn xúc tiến thương mại tại các thị trường có tiềm năm. Đặc biệt, trong 10 tháng đầu năm 2019, Bộ đã chỉ đạo nhiều giải pháp thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản sang thị trường Trung Quốc.

Với nhóm vấn đề công tác phòng, chống và kiểm soát dịch bệnh cho gia súc, gia cầm và hỗ trợ cho các hộ dân bị ảnh hưởng, vị tư lệnh của ngành nông nghiệp cho biết, ngành đã ngăn chặn, giảm thiệt hại ở mức thấp nhất do các dịch bệnh như cúm gia cầm, dịch tả lợn châu Phi...

Với bệnh dịch nghiêm trọng nhất là tả lợn châu Phi, Bộ trưởng cho biết, đến hết tháng 10/2019, số lợn buộc tiêu hủy giảm hơn 60% so với tháng 5/2019 là tháng cao điểm. Ngành chăn nuôi đã lưu giữ được khoảng 110.000 con lợn cụ kỵ ông bà, cơ bản bảo đảm cung cấp lợn giống tái đàn tại các địa phương.

Đại biểu Chau Chắc (đoàn An Giang)

Chất vấn Bộ trưởng Cường, đại biểu Chau Chắc (đoàn An Giang) nêu 2 câu hỏi: "Vấn đề giá lúa gạo và giá một số loại nông sản còn bấp bênh, chưa đem lại hiệu quả cao cho người sản xuất, đề nghị Bộ trưởng Bộ NN&PTNT nêu giải pháp đột phá, mang tính căn cơ cho vấn đề này? Thứ hai, về việc tăng giá trị và sức cạnh tranh của hạt gạo khi xuất khẩu, xây dựng thương hiệu cho hạt gạo Việt Nam thực hiện như thế nào, các giải pháp tăng thu nhập cho người trồng lúa, nhất là ở vùng ĐBSCL được Bộ NN&PTNT thực hiện ra sao?". 

Người đứng đầu ngành nông nghiệp Nguyễn Xuân Cường cho biết: Lúa gạo là ngành rất rủi ro, hiệu quả kinh tế không cao. Thế giới có 7 tỷ người nhưng chỉ có 3,5 tỷ người ăn gạo, và các cường quốc đều tập trung cạnh tranh vào chuỗi giá trị này. Điều này còn gây áp lực lớn hơn cho ngành lúa gạo, trong khi hiệu quả thấp.

Quốc hội đã ban hành Nghị quyết về việc sử dụng đất lúa, tuy nhiên sau đó chúng ta dần nới quy định này. Chủ trương lâu dài là giảm dần diện tích trồng lúa. Hiện nay chúng ta có 7,8 triệu ha đất canh tác. Chủ trương tới đây, chúng ta sẽ có những đề xuất với Quốc hội cho giảm nửa triệu héc ta đất canh tác, nghĩa là chủ động giảm từ 5-6 triệu tấn thóc, tương đương giảm 3-4 triệu tấn gạo, nhưng vẫn bảo đảm an ninh lương thực. Kể cả tính toán cho 20 năm nữa với diện tích này về cơ bản vẫn đảm bảo được sản lượng lương thực, để nhường bớt diện tích cho các loại cây trồng khác hiệu quả hơn - đó là về lâu dài.

Còn về trước mắt, theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, sẽ tập trung tái cơ cấu ngành theo hướng tập trung ưu tiên vào ưu tiên những nhóm giống lúa gạo chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu thị trường; thứ hai là theo hướng xây dựng các chuỗi giá trị ngành hàng. 

"Người đứng đầu Chính phủ cũng đã từng chỉ đạo lúa gạo hiện nay không chỉ để bán mà phải trở thành thực phẩm, dược phẩm. Cụ thể, hiện nay dầu cám gạo còn có giá trị cao hơn cả sản lượng hạt gạo tự nhiên", Bộ trưởng Cường nói và cho biết, thời gian tới Bộ ngành và địa phương kêu gọi các địa phương, doanh nghiệp vào tập trung vào chế biến sâu hơn nữa sản phẩm nông nghiệp.

Ngoài ra, ông Cường cũng cho biết rất mừng là tỉnh Quảng Trị đã có 600ha làm lúa gạo hữu cơ, trong đó có chiết xuất ra những sản phẩm tinh tuý nhất để nâng cao chuỗi giá trị hạt gạo.