Bà Nguyễn Thị Mai Thanh thắng kiện nhà thầu Trung Quốc bằng cách nào?

TAND TP Hà Nội vừa có quyết định về việc hủy hoàn toàn phán quyết trọng tài ngày 10/4/2019 của Hội đồng Trọng tài buộc Công ty Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh (VSH) phải bồi thường số tiền hơn 2.163 tỉ đồng cho tổ hợp nhà thầu gồm Viện thiết kế Hydro China Huadong và Công ty TNHH Cục Đường sắt số 18 Trung Quốc.

Đây là vụ lùm xùm kiện tụng liên quan đến đến vấn đề thi công tại Nhà máy thủy điện Thượng Kon Tum (TKT) và cũng là vụ việc được nhiều nhà đầu tư quan tâm bởi tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của VSH. Nguyên nhân là nhà thầu Trung Quốc không thực hiện đúng tiến độ thi công như đã cam kết, buộc Công ty Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh phải đình chỉ hợp đồng và tịch thu khoản bảo lãnh.

VSH từng đối mặt "nguy cơ" khi bị phán quyết phải bồi thường tới 2.163 tỷ đồng cho nhà thầu Trung Quốc

Thắng kiện nhà thầu Trung Quốc

Nói về dự Thuỷ điện Thượng Kon Tum, đây là một trong những dự án lớn trọng điểm của quốc gia, do VSH làm chủ đầu tư với tổng mức đầu tư phê duyệt ban đầu là 7.408 tỉ đồng. Dự án được khởi công vào năm 2009, thiết kế xây dựng trên sông Đắk Nghé (nhánh chính thượng nguồn sông Sê San) với quy mô công suất lắp máy 220 MW, sản lượng điện hàng năm dự kiến đạt 1,094 tỷ kW.

Trong số các nhà thầu thi công dự án này có tổ hợp nhà thầu Trung Quốc, gồm Viện Thiết kế Hoa Đông thuộc Tập đoàn thủy điện Trung Quốc và Công ty TNHH Cục Đường sắt số 18.

 Năm 2010, VSH và tổ hợp nhà thầu Trung Quốc ký hợp đồng xây dựng hạng mục Tuyến năng lượng của dự án Thủy điện Thượng Kon tum. Phía nhà thầu sau đó đã dừng công việc vì cho rằng chủ đầu tư không thực hiện nghĩa vụ thanh toán. Ngược lại, phía VSH cho rằng nhà thầu vi phạm nghiêm trọng hợp đồng do chậm trễ thi công.

Đến ngày 23/8/2014, tổ hợp nhà thầu Trung Quốc đã gửi đơn kiện VSH lên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), đề nghị phân xử các nội dung liên quan đến việc chấm dứt hợp đồng. VSH cũng đã có hồ sơ tự bảo vệ và đơn gửi VIAC đề nghị phân xử về việc nhà thầu Trung Quốc vi phạm hợp đồng.

Trong phán quyết ngày 10/4/2019, VIAC đã tuyên buộc VSH phải thanh toán và bồi thường cho tổ hợp nhà thầu Trung Quốc số tiền 2.163 tỉ đồng.

Ngày 2/5/2019, VSH đã nộp hồ sơ đến tòa án thẩm quyền Việt Nam yêu cầu hủy phán quyết của Hội đồng trọng tài buộc VSH phải bồi thường cho Tổ hợp nhà thầu Hoa Đông với tổng giá trị 2.163 tỉ đồng.

Bà Nguyễn Thị Mai Thanh

Trong khoảng thời gian VSH vướng vào kiện tụng, SCIC đã thoái hết vốn tại Công ty Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh cho Công ty cổ phần Cơ điện lạnh (REE) của bà Nguyễn Thị Mai Thanh.

Theo đó, SCIC đã thoái 24% vốn tại VSH, REE của bà Nguyễn Thị Mai Thanh đã mua vào 19,2% và trở thành cổ đồng lớn của VSH tại thời điểm cuối năm 2016 và nâng tỷ lệ sở hữu lên trên 21% vào cuối tháng 9/2019. Đồng thời chịu trách nhiệm giải quyết luôn vụ kiện tụng tại Nhà máy thủy điện Thượng Kon Tum.

Khi đó bà Nguyễn Thị Mai Thanh cho biết: “Phía Trung Quốc có khả năng thắng kiện khá cao nhưng REE cũng quyết tâm không chịu thua vì đã tìm ra được các chứng cứ mới để lập luận nhà thầu này đã có những vi phạm pháp luật khi đầu tư tại Việt Nam”.

Hiện REE đã đầu tư vào nhiều công ty thủy điện, với tổng công suất thiết kế 1.034 MW, như TBC, TMP, ISH, SBH, VSH, CHP, BDH, SHP. Liên quan đến REE của nữ tướng quyền lực trên sàn chứng khoán Việt Nguyễn Thị Mai Thanh, Quỹ ngoại Platinum Victory Pte.Ltd đăng ký mua cổ phiếu REE nhiều lần, nhưng không thành công.

Mới đây, quỹ này chào mua công khai hơn 31 triệu cổ phiếu REE (10,11%). Giao dịch dự kiến thực hiện từ 31/10 đến 29/11/2019 theo phương thức thỏa thuận hoặc khớp lệnh trên sàn hoặc qua Trung tâm lưu ký chứng khoán. Nếu chào mua thành công, Quỹ sẽ nâng tỷ lệ sở hữu tại REE lên 35,01% (gần 109 triệu cổ phiếu).

Vướng kiện tụng, lợi nhuận VSH báo lỗ quý III/2019

Trong khoảng thời gian vướng vào kiện tụng, lợi nhuận sau thuế của VSH vẫn tăng trưởng từ mức 251 tỷ đổng năm 2015 lên 306 tỷ đồng năm 2018.

Trong 9 tháng năm 2019, lợi nhuận sau thuế doanh nghiệp thủy điện này đạt 107 tỷ đồng, giảm 62% so với cùng kỳ và chỉ đạt 57% kế hoạch đề ra đầu năm.

Riêng quý III/2019, Vĩnh Sơn - Sông Hinh bất ngờ báo lỗ hơn 3 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ lãi 18,6 tỷ đồng. Nguyên do theo Công ty là hạn hán kéo dài khiến tình hình thủy văn cuối năm 2018 và đầu năm 2019 không thuận lợi.

Do đó, sản lượng điện của cả hai nhà máy của Vĩnh Sơn - Sông Hinh chỉ đạt gần 66,3 triệu Kwh, giảm 58% so với cùng kỳ. Doanh thu không đủ bù chi phí khiến lợi nhuận sản xuất điện của Vĩnh Sơn – Sông Hinh âm hơn 6,9 tỷ đồng.

Ngày 23/12 tới đây, VSH sẽ tổ chức cuộc họp ĐHĐCĐ bất thường báo cáo tiến độ thực hiện dự án Thủy điện Thượng Kon Tum, cùng kết quả phát hành trái phiếu và kế hoạch huy động vốn cho dự án này.

Về việc phát hành trái phiếu của VSH, tính đến nay HĐQT Công ty đã thông qua việc ký kết hợp đồng phát hành 2 đợt trái phiếu với tổng giá trị 300 tỷ đồng cho cổ đông lớn là CTCP Cơ Điện Lạnh (HOSE: REE).

Các đợt phát hành trái phiếu này nằm trong kế hoạch huy động 700 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu cho dự án Thủy điện Thượng Kon Tum của VSH. Đây là các trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, được bảo đảm bằng tài sản và có kỳ hạn 7 năm.

Theo Nghị quyết HĐQT ngày 11/09/2019 của VSH, lượng trái phiếu 700 tỷ đồng nói trên sẽ được phát hành tối đa chia làm 3 đợt và cho đến nay thì 2 đợt đã được ký kết thực hiện.