Chuyện nhập khẩu những thứ mà trong nước có thể sản xuất được vốn dĩ không phải là chuyện lạ ở nước ta nhưng nhập khẩu muối thì lạ quá và cũng tội nghiệp diêm dân quá! Lạ là vì một đất nước có trên 3.000km bờ biển, nắng nóng quanh năm - điều kiện tốt để sản xuất muối mà lại nhập muối.
Một cái lạ nữa là, trong năm 2012 này, dự kiến diêm dân cả nước sẽ sản xuất được 1 triệu tấn muối, trong đó muối công nghiệp là 280.000 tấn, cộng với muối tồn kho năm 2011 chuyển qua nữa là khoảng trên dưới 1,5 triệu tấn, cung sẽ vượt cầu khoảng 70.000 tấn, thế mà lại nhập muối!
Diêm dân ở tất cả các đồng muối đều đắng miệng với giá muối rớt như chiếc xe tụt dốc không phanh từ 3 năm qua. Một số đồng muối như Sa Huỳnh (Quảng Ngãi), Đề Gi (Bình Định), 4 ký muối mới đổi được 1 que kem.
Lấy cớ muối sản xuất tại Việt Nam không đủ tiêu chuẩn để sử dụng trong sản xuất công nghiệp, một số doanh nghiệp đã nhập khẩu muối không nương tay nhưng lén lút bán bớt số muối công nghiệp ấy ra thị trường làm muối ăn để trốn thuế.
Vụ nhập 220.000 tấn muối của Tổng Công ty TNHH Hóa chất cơ bản Miền Nam với thuế ưu đãi, sau đó họ “bớt” ra đến 23.000 tấn để sản xuất muối ăn bán ra thị trường hồi tháng 10.2011 là một ví dụ. Số thuế mà doanh nghiệp này đã trốn được sau cú “phù phép” trên đây là 7 tỷ đồng, bằng tiền bán muối của hai cánh đồng muối cỡ vừa ở miền Trung hiện nay (12 ngàn tấn/vụ, giá 500.000đ/tấn).
Để tạo điều kiện cho diêm dân trong nước tiêu thụ được muối, Bộ NNPTNT thống nhất với đề xuất của Bộ Công Thương chỉ cấp hạn ngạch cho các doanh nghiệp trực tiếp sử dụng muối làm nguyên liệu sản xuất trên lĩnh vực y tế và hóa chất, đồng thời kiến nghị Bộ Công Thương chỉ đạo các đơn vị sản xuất hóa chất ưu tiên sử dụng muối trong nước, có biện pháp quản lý lượng muối nhập khẩu, không lưu thông trên thị trường và sử dụng cho mục đích khác, xử lý nghiêm các doanh nghiệp vi phạm. Câu này nghe đã quen tai từ nhiều năm nay nhưng diêm dân thì vẫn không tiêu thụ được muối dù giá đã rớt tận đáy (500 đồng/kg) mà muối thì vẫn cứ nhập về.
Hàng triệu diêm dân khắp trong Nam ngoài Bắc chưa biết giải bài toán tiêu thụ muối tồn kho từ nhiều năm qua của mình như thế nào thì tiếp tục nhận thông tin không mấy vui về chuyện tiếp tục nhập khẩu cả trăm ngàn tấn muối nữa. Hạt muối lại đắng thêm một năm nữa. Mùa khô lại về, những tấm lưng trần lại tiếp tục… trần lưng với muối. Bao giờ thì diêm dân mới hết đắng lòng với hạt muối đây?
Trần Đăng