Hằng năm sau khi thu hoạch xong mùa màng, khoảng tháng 10-11 âm lịch đến ngày rằm tháng Giêng, người Pà Thẻn ở huyện Quang Bình và Bắc Quang, tỉnh Hà Giang thường tổ chức Lễ hội nhảy lửa nhằm tạ ơn và cầu xin trời đất, thần linh phù hộ cho mùa màng tốt tươi, gia đình con cháu được khỏe mạnh. Mở đầu Lễ Nhảy lửa, thường diễn ra phần lễ nghi trong khoảng 30- 40 phút.
Than đỏ rực hồng trong lễ hội nhảy lửa. (Ảnh: TTĐT Hà Giang)
Thầy cúng sẽ ngồi trên chiếc ghế dài, thực hiện các bài ca nghi lễ với nội dung mở đường lên trời tìm “con ma” rồi gọi về nhập vào những người tham gia nhảy lửa. Trong thời gian đó, lửa được nổi lên ở giữa bãi nhảy lửa để thành than nóng cho những người nhảy lửa biểu diễn. Khi nghi lễ ban đầu kết thúc, những người tham gia bật dậy, nhảy lò cò và lao vào giữa đống lửa đỏ rực.
Và điều đặc biệt là họ vừa nhảy lửa vừa đưa tay bới tung đống than hồng rực, thỉnh thoảng còn bốc một viên than đỏ rực cho vào miệng nhai… Đây chính là nét văn hóa độc đáo của người Pà Thẻn Hà Giang nên trong lễ khai mạc Tuần du lịch di sản văn hóa các dân tộc tộc Hà Giang tuần qua, Lễ hội Nhảy lửa đã được tái hiện với sự tham gia của 100 người, trước sự chứng kiến của hàng nghìn du khách.
Thầy cúng làm lễ cho thần linh “nhập” vào các chàng trai tham gia nhảy lửa. Sau khi được làm lễ, các thanh niên nhảy bật lên bằng cả hai chân và lao vào giữa đống lửa cháy rừng rực mà không bị bỏng. Với đôi chân trần, họ đá tung cả đống than, nhảy múa trong đó mà như không biết nóng là gì. Họ có thể đưa tay vào bới đống lửa mà không hề e ngại. Theo tín ngưỡng của người Pà Thẻn, sức mạnh của thần linh sẽ che chở và bảo vệ họ không bị bỏng.