Dân Việt

Trái cây Việt tăng cạnh tranh, thâm nhập thị trường khó chiều

Uyển Nhi 14/01/2020 14:30 GMT+7
2019 là một năm không dễ dàng với xuất khẩu (XK) rau quả Việt. Tuy nhiên, giữa bộn bề khó khăn đó vẫn có những điểm sáng khi trái cây Việt Nam thâm nhập được vào hàng loạt các thị trường “khó tính”.

Chinh phục đỉnh cao mới

Cụ thể, giữa tháng 12/2019, Bộ Nông, lâm, ngư nghiệp Nhật Bản (MAFF) đã có thư gửi Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NNPTNT) thông báo chính thức mở cửa cho quả vải thiều Việt Nam. Theo đó, quả vải thiều tươi Việt Nam chính thức được phép XK trực tiếp sang Nhật Bản kèm theo quy định về kiểm dịch thực vật nhập khẩu của phía Nhật Bản. Quy định này bắt đầu có hiệu lực kể từ ngày 15/12/2019.

img

Vải thiều sẽ chính thức được sang Nhật từ năm 2020.  Ảnh: T.L

Giá trị XK rau quả năm 2019 ước đạt 3,74 tỷ USD, giảm 1,9% so với năm 2018. Trung Quốc đứng vị trí thứ nhất về thị trường XK rau quả của Việt Nam với hơn 65% thị phần.

 Đây là kết quả của hơn 5 năm nỗ lực đàm phán giữa Cục Bảo vệ thực vật và MAFF cùng nhiều thí nghiệm nghiêm ngặt được thực hiện để đảm bảo diệt trừ triệt để các đối tượng kiểm dịch thực vật của Nhật Bản có khả năng đi theo quả vải thiều của Việt Nam.

Trước đó, vào tháng 8/2019, sau một thời gian dài đàm phán, Bộ Nông nghiệp và Nguồn nước Australia cũng đã cho phép quả nhãn tươi của Việt Nam được chính thức XK vào nước này. Nhãn là trái cây thứ 4 được phép xuất vào thị trường Australia sau khi vượt qua nhiều quy chuẩn kiểm tra chất lượng.

Cùng thời điểm, Chile cũng cho phép xoài Việt Nam được XK vào Chile. Quay trở lại dịp đầu năm 2019, vào tháng 2/2019, xoài Việt Nam cũng chính thức được phép XK vào Mỹ sau hành trình 10 năm nỗ lực đàm phán, sau vải, nhãn, chôm chôm, vú sữa, thanh long. Mỹ trở thành thị trường XK thứ 40 của quả xoài Việt.

Tuy vậy, XK trái cây sang thị trường lớn nhất là Trung Quốc lại sụt giảm đáng kể. 11 tháng năm 2019, XK rau quả sang Trung Quốc đạt 2,24 tỷ USD, giảm 13,2% so với cùng kỳ năm 2018.

Sự sụt giảm trong XK rau quả năm 2019 là kết quả phải chấp nhận bởi Trung Quốc đã siết chặt tiểu ngạch, chỉ nhập khẩu hàng chính ngạch. Nhiều mặt hàng rau quả lợi thế của Việt Nam chưa được cấp phép XK chính ngạch sang Trung Quốc nên phải thúc đẩy tiêu thụ nội địa hoặc gia tăng chế biến.

Nâng chất lượng để tăng cạnh tranh

Chia sẻ về thông tin vải thiều được phép XK sang Nhật Bản, ông Lê Sơn Hà - Trưởng phòng Kiểm dịch thực vật (Cục Bảo vệ thực vật) chia sẻ: Nếu các thị trường như Mỹ, Australia chỉ đòi hỏi chiếu xạ khi XK vải thiều thì Nhật Bản lại yêu cầu xử lý bằng khử trùng xông hơi. Việt Nam mất hơn 2 năm thực hiện thí nghiệm khử trùng xông hơi để diệt trừ triệt để các đối tượng kiểm dịch thực vật có thể đi theo quả vải. Cuối cùng, chuyên gia Nhật sang kiểm tra trực tiếp và đã chấp thuận.

“Đây là đột phá mới, lần đầu tiên chúng ta làm được khử trùng xông hơi và đã được thị trường Nhật chấp nhận. Thành công này không chỉ riêng với quả vải, mà là tiền đề để những trái cây khác có thể XK được vào Nhật Bản, thậm chí cả Hàn Quốc, bởi hai nước này chỉ chấp nhận khử trùng xông hơi chứ không chấp nhận chiếu xạ” - ông Hà phân tích.

Theo ông Hà, những loại quả có tiềm năng XK lớn của Việt Nam đến nay đã thâm nhập hầu hết các thị trường “khó tính” bậc nhất thế giới. Hiện, lượng trái cây xuất sang thị trường “khó tính” chiếm khoảng hơn 30%, trong đó có những thị trường tăng trưởng rất tốt như Mỹ, Hàn Quốc, Australia, Canada... Tuy nhiên, hiện nay cũng đã xuất hiện những đối tác cạnh tranh với Việt Nam như Campuchia đã XK được xoài vào Hàn Quốc; Trung Quốc đã mở rộng diện tích trồng thanh long...

“Nếu ngành trái cây Việt không thay đổi thì đến lúc nào đó sẽ gặp khó khăn. Ngoài yếu tố chất lượng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm đòi hỏi người nông dân phải sản xuất hàng hóa ở quy mô lớn để đáp ứng được những đơn hàng lớn của nhà NK. Đây vẫn là bài toán khó với ngành hàng trái cây Việt Nam” - ông Hà nhấn mạnh.

Đối với thị trường Trung Quốc, đây vẫn là thị trường rất quan trọng với trái cây Việt và phải nỗ lực để đáp ứng yêu cầu thị trường. Hàng Việt sang Trung Quốc mới chủ yếu dừng ở tỉnh Nam Ninh, Quảng Tây chứ chưa vào sâu. Một trong những yếu tố tăng tính cạnh tranh cho trái cây Việt nói riêng và nông sản Việt nói chung khi XK là phải kéo giảm chi phí logistics. Muốn vậy, giải pháp đặt ra là phải thành lập hạ tầng logistics ở khu vực biên giới, có những kho lạnh để chứa, bảo quản, kéo dài thời gian.