Nông sản "khóc" do virus Corona: Tức tốc tìm, mở rộng thị trường

Giá nông sản giảm sâu

Với diễn biến phức tạp, khó lường của bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona, trong những ngày gần đây và những động thái của Chính phủ Trung Quốc trong việc hạn chế giao dịch hàng hóa để tránh tình trạng tập trung đông người tạo điều kiện cho dịch bệnh có cơ sở lây lan trên diện rộng, dự báo sẽ có những tác động tiêu cực đến thương mại nông lâm thủy sản hai nước.

Đối với mặt hàng trái cây chủ lực, nhất là thanh long, dưa hấu chiếm tỷ trọng lớn phục vụ thị trường Trung Quốc trong dịp cao điểm Tết Nguyên đán và lễ sau tết, qua rà soát, từ nay đến hết rằm tháng Giêng, tại tỉnh Long An lượng thu hoạch thanh long khoảng 21.600 tấn. Đợt tiếp theo từ ngày 8-28/2 sẽ thu hoạch khoảng 54.000 tấn thanh long. Đầu tháng 3, tại Tiền Giang thu hoạch khoảng 10.000 tấn...

Xe chở thanh long xuất sang Trung Quốc đang bị tắc ở cửa khẩu Lạng Sơn.   Ảnh: K.L

Đối với xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc năm 2019 vẫn có mức độ tăng trưởng khá (tăng 22% so với 2018), đặc biệt là tháng 12/2019 đã tăng 36,2% so với tháng 11/2019, trong đó một số sản phẩm có mức tăng trưởng mạnh như: Tôm tăng 17%, cá tra tăng 61,5%; mực và bạch tuộc tăng 16,1%.

Nhìn lại quý I/2019, xuất khẩu tôm, cá tra Việt Nam sang Trung Quốc đều giảm (tôm giảm 15%, cá tra giảm gần 2%) khiến tổng giá trị xuất khẩu thủy sản sang thị trường này giảm 5% so với 2018, chỉ đạt 239 triệu USD. Nhiều nhà nhập khẩu Trung Quốc đã thông báo cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tạm dừng việc giao hàng cho đến hết ngày 9/2/2020 hoặc cho đến khi có thông tin bình thường hóa các hoạt động giao thương trở lại từ Chính phủ Trung Quốc.

Cùng với đó, việc tạm dừng đường bay, khó khăn trong giao thông giữa hai nước sẽ gây ảnh hưởng lớn đối với hoạt động giao dịch, trao đổi của doanh nghiệp hai nước, đặc biệt đối với các hoạt động vận chuyển hàng hóa nông sản bằng đường hàng không, đường thủy, đường bộ.

Tại hội nghị, ông Nguyễn Công Trưởng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn thông tin, từ mùng 1 tết, Trung Quốc đóng 9 cặp chợ biên giới từ 31/1 đến 8/2, nếu dịch còn tiếp diễn phức tạp sẽ đóng cửa kéo dài nên xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc gặp khó. Hiện vẫn còn 333 xe chở nông sản đang chờ thông quan, trong đó có 190 xe thanh long với trên 5.300 tấn.

“Chúng tôi khuyến cáo doanh nghiệp, hiệp hội hạn chế đưa xe hàng lên Lạng Sơn thời điểm này, tìm giải pháp tiêu thụ khác để trong nội địa, bởi có đưa lên cũng nằm chờ, tốn chi phí. Chúng tôi cũng đã chỉ đạo, các bến bãi chỉ thu phí ban đầu, còn những ngày còn lại không được phép thu bởi bà con đang rất vất vả, giá thanh long trước tết 35.000 đồng/kg, nay chỉ còn 3.000 – 4.000 đồng/kg, dưa hấu còn 1.000 đồng/kg” – ông Trưởng nói.

2 kịch bản ứng phó

Để hạn chế ảnh hưởng từ dịch viêm phổi do virus Corona chủng mới, Bộ NNPTNT chủ động có những giải pháp triển khai trong ngắn hạn và dài hạn về tiêu thụ nông sản.

Phương án trước mắt, sau dịp nghỉ Tết Nguyên đán Canh Tý đến ngày 9/2, nếu dịch không được kiểm soát hiệu quả, lây lan trên diện rộng thì không loại trừ Chính phủ Trung Quốc sẽ tiếp tục phải áp dụng các biện pháp xử lý mạnh mẽ hơn. Cục Bảo vệ thực vật, Cục Thú y phối hợp các lực lượng chức năng tại biên giới tăng cường công tác kiểm dịch động thực vật, phòng chống H5N1, cấm nhập khẩu động vật hoang dã vào Việt Nam, tuân thủ các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 05 ngày 28/1/2020.

Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản và các cục chuyên ngành chủ động phối hợp với cơ quan Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại các nước trên thế giới triển khai toàn diện, xuyên suốt nhằm đạt hiệu quả cao nhất các chỉ đạo của lãnh đạo bộ về công tác xúc tiến, phát triển thị trường tại các địa bàn trọng điểm, tiềm năng và thị trường ngách ngay từ đầu năm 2020 để tạo  đột phá trong đa dạng hóa thị trường.

Cụ thể, đoàn công tác do lãnh đạo Bộ NNPTNT dẫn đầu cùng các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Dubai (UAE) từ 15/2 để mở rộng thị trường Trung Đông; đoàn do lãnh đạo Bộ dẫn đầu cùng các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nông sản của Việt Nam sang Mỹ từ 22/2; đoàn do Bộ trưởng dẫn đầu cùng các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Brazil trong tháng 3/2020; tổ chức các đoàn công tác mở rộng thị trường sang Nhật Bản (tháng 3/2020)…

Bám sát Đại sứ quán Việt Nam tại Bắc Kinh trao đổi, liên hệ với Tổng cục Hải quan Trung Quốc thu xếp các chuyến công tác của chuyên gia Trung Quốc sang Việt Nam trong quý I và quý II/2020 để tháo gỡ khó khăn. 

Về phương án dịch kéo dài nhiều tháng, Bộ NNPTNT phối hợp các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp, các đơn vị ngành công thương các địa phương đẩy mạnh tổ chức xúc tiến thương mại đưa hàng hóa nông sản vào tiêu thụ trong các hệ thống, chuỗi siêu thị lớn; ưu tiên thị trường nội địa; đẩy mạnh công tác bảo quản, chế biến.

Cùng với đó, tập trung chỉ đạo nghiên cứu điều chỉnh một số đối tượng cây trồng, vật nuôi cho phù hợp với nhu cầu của thị trường tiêu thụ và lợi thế so sánh của từng địa phương.

Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường: Ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế nông nghiệp Phải khẳng định dịch bệnh do virus Corona chủng mới có tác hại rất lớn trên 3 khía cạnh về kinh tế nông nghiệp. Một là, ảnh hưởng đến thương mại nông sản. Thị trường Trung Quốc chiếm tới 24% trong tổng lượng nông sản Việt Nam xuất khẩu đi các nước. Biểu hiện rõ nhất là trong tháng 1/2020, chúng ta đã giảm tới 14% giá trị xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc và kể từ sau tết đến nay, con đường thông thương đã bị ngăn chặn để đảm bảo xử lý dịch bệnh. Chúng tôi đánh giá thời gian tới ảnh hưởng thương mại rất rõ nét và rất lớn. Hai là ảnh hưởng đến đầu tư, các doanh nhân của hai nước đang trao đổi, giao lưu, bàn bạc làm ăn thì với các biện pháp để ngăn chặn dịch bệnh đã ảnh hưởng đến đi lại, giao dịch và đầu tư. Thứ ba, một số ký kết hợp đồng của chúng ta, ví dụ một số nông sản phía Trung Quốc đã chấp nhận đến giai đoạn đánh giá rủi ro cuối cùng để cấp phép, cho phép xuất khẩu chính ngạch, nhưng do hạn chế đi lại nên các đoàn công tác của bạn không sang được ta và các đoàn của ta không sang được bạn. P.V (ghi)