Thuê người... ở tù thay

Người ta tin hoạt động lừa gạt này đã thẩm thấu vào cấp tòa cao nhất ở Trung Quốc, và khi người ta có nhiều tiền hoặc có tầm ảnh hưởng, chuyện phạm tội của họ đã có người khác “gánh” thay.


Tù phạm “dự bị”

Hồi tháng 7.2012, một tài xế xe khách không mua bảo hiểm ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc (TQ) có tên gọi là Lý đã cán chết một người và làm bị thương một người khác. Trong lúc chờ công an đến lập biên bản, Lý năn nỉ một hành khách nhận tội thay anh ta và ra hầu tòa, đổi lại Lý “tặng” số tiền 15.400 bảng (150.000 tệ).

Khi tòa thu thập các chứng cứ, những điều khuất tất bắt đầu xuất hiện: chỉ sau vài câu hỏi, người hành khách khai thật câu chuyện, Lý phải hầu tòa và bị kết án chỉ 1 năm 2 tháng tù. Năm 2009 xảy ra vụ liên quan một cán bộ ở tỉnh An Huy: Ding Shuming là thẩm phán một quận lái xe ở tốc độ cao đã tông chết một người khách bộ hành và hai người khác bị thương. Ding thu xếp để tài xế Zhong Ming tự nhận là người gây tai nạn với công an giao thông, nhưng hai ngày thì Ding cảm thấy hối hận, nhận tội và kết quả là thụ án 3 năm tù.

Trong một vụ khác, chủ một công ty vì đã phá dỡ trái phép một ngôi nhà, đã thuê một người nghèo sống chật vật trên đống đổ nát ở tù thay ông ta, với mức thù lao 25 bảng/ngày. Hoặc giám đốc một bệnh viện gây tai nạn giao thông chết người, đã thuê cha của một nhân viên cấp dưới “thú tội” và ở tù thay ông ta. Một tổng giám đốc đang thụ án tù vì tội dàn xếp “diễn viên đóng thế” ở tù thay cho hai lãnh đạo của ông ta. Hoặc ông nọ lái xe con không có bằng lái đã tông chết một người đi xe gắn máy, đã nhờ một người ở tù thay với giá 8.000 bảng.


Cũng vào tháng 5.2009, “thiếu gia” Hu Bin 20 tuổi khi cùng nhóm bạn đua xe hơi trên các đường phố Hàng Châu, đã húc vào một khách bộ hành (một kỹ sư viễn thông 25 tuổi) khiến nạn nhân bị văng ra xa. Dân TQ phẫn nộ khi xem thấy ảnh của khách qua đường chụp cho thấy Hu cùng nhóm bạn nhà giàu nghênh ngang hút thuốc lá, cười đùa khi chờ công an đến hiện trường. Hành vi vô cảm của “bọn công tử” dẫn đến việc công an bị tố cáo “bao che bọn giàu”.

Ban đầu chính quyền địa phương thừa nhận họ cho rằng xe của Hu chạy không quá tốc độ, khác với biên bản của công an. Sự phẫn nộ càng tăng cao khi sau này người ta biết Hu thuê một tù phạm thay “cậu” thụ án tù 3 năm với mức thù lao tương đương 5.000 bảng. Đó là bản án quá nhẹ tại một đất nước mà một tài xế xe tải say rượu gây tai nạn chết người dễ bị lĩnh án tử hình.

“Thần thế” không ở tù

"Ding zui" là chữ dùng để chỉ những “tù phạm dự bị” này. Thực chất thì rất khó xác minh việc sử dụng ding zui đối với các “tai to mặt lớn”, cho dù nó cho thấy tầm ảnh hưởng của “người có thần có thế”. Một lý do khiến ding zui vẫn tồn tại là sự cách biệt tài sản quá lớn giữa nhà giàu và nhà nghèo, điều cho phép các bậc trọc phú có “cửa lách” án tù.


Hiện đa phần tài nguyên TQ đang trong tầm kiểm soát của một “nhóm lợi ích” siêu giàu, gồm các “cậu ấm cô chiêu” tức là con cháu các cụ cả”. Họ lớn lên cùng nhau, chơi thân với nhau và nhờ tên tuổi của “ông bà khốt” mà họ làm giàu nhanh và nếu cần thiết thì có được sự bao che khỏi những cáo buộc hình sự.

Một sĩ quan công an giấu tên ở miền trung TQ nói: “Mỹ có luật của Mỹ nhưng TQ có luật của nhân dân. Nếu ai đó có quyền lực, họ có thể làm điều đó, bỏ chút tiền để được tự do”. Người này còn nói thuê người ở tù thay không là chuyện phổ biến nhưng cũng không phải hiếm, và cho biết nhiều “giang hồ cộm cán” đều có đàn em ở tù thay, và bọn chúng chăm sóc tốt cho người thân của đàn em ấy, kẻ được hưởng khoản tiền thưởng cho thời gian ở tù hộ.

Đôi lúc, người thân “đỡ” cho nhau, đặc biệt trong các vụ tai nạn giao thông, với công an có thể xác định xe liên quan nhưng không biết ai là người cầm lái. Ví dụ đứa con trai một tài xế say rượu nọ “thú tội” để giấu chuyện cha anh ta có độ cồn trong máu cao nên húc chết một cụ già. Viên sĩ quan công an nói trong các vụ tài xế say, không có bằng lái thường xảy ra chuyện người chịu ở tù thay: Người đó có mua bảo hiểm, bằng lái hoặc ít ra là người tỉnh táo, sẽ thay tài xế nhận tội.

Đã có chuyện con gái nuôi nhận tội thay ông bố nuôi gây tai nạn chết người, hoặc vì nhân chứng đã lấy biển số xe trong một vụ lái xe say rượu gây tai nạn, phó giám đốc một sở lâm nghiệp “nhờ” vợ đến đồn công an nhận tội thay. Nhưng khi có ảnh hoặc video ghi lại hiện trường và phổ biến trên mạng, thì phải cần “diễn viên đóng thế”.

Viên sĩ quan nói: “Những vụ thành công là những vụ mà người ta chẳng biết kẻ chịu tội thay là ai. Bạn phải có chiêu trò thì mới lách được”. Ngay cả nhà giàu hoặc người quyền thế cũng không thể che giấu một vụ phạm pháp - ví dụ một tai nạn giao thông kinh hoàng - gây phẫn nộ.

Lý do khác là tính bí mật và nạn tiêu cực trong hệ thống tư pháp. Khi xử án Bạc Hy Lai về tội lạm quyền, tham nhũng, các dư dân mạng đã yêu cầu phải được xem hình ảnh ông ta đang ở tù thật hay không. Vì trước đó, khi bà vợ của ông ta là Cốc Khai Lai hầu tòa vì tội đầu độc doanh nhân Neil Heywood người Anh, dân TQ khẳng định người đứng trước vành móng ngựa không phải là người vợ gầy gò, má hóp, xương xẩu của Bạc. Ngược lại là một phụ nữ má phúng phính trong khi việc ăn uống ở các trại giam TQ nổi tiếng là không thể giúp tù nhân mập được. Các chuyên gia dùng phần mềm nhận diện khuôn mặt đã nhấn mạnh: Người phụ nữ ở tòa không phải Cốc. Người TQ xì xầm: “Lại là một vụ ding zui”.

Cốc còn bị cho là người tình của Heywood, đã bị tuyên án tử hình treo (sau này có thể được chuyển thành tù chung thân). Bạc bị tuyên án chung thân với tội danh nhận hối lộ, tham ô và lạm quyền. Ngoài ra, tòa còn ra lệnh tịch thu toàn bộ tài sản cá nhân, gồm căn biệt thự ở Cannes (Pháp), và tước quyền chính trị suốt đời của Bạc.

Bạc từng là một cán bộ cấp cao của Đảng Cộng sản TQ cho đến năm 2012 thì bị cách chức bí thư. Bạc thụ án tại Tần Thành (phía bắc Bắc Kinh), một nhà tù hạng sang dành riêng cho các lãnh đạo cấp cao. Các cán bộ này thường sau đó được trả tự do với lý do vì tính nhân đạo, xét chuyện họ tuổi cao sức yếu.