Kỹ sư Mỹ chết bí ẩn tại Singapore

Cái chết của Shane Todd được cho là một vụ thủ tiêu ám sát dàn cảnh thành một vụ tự tử hồi tháng 6.2012: Todd được phát hiện chết trong tư thế treo cổ trong căn hộ mà anh thuê để ở trong quá trình làm việc tại đảo quốc sư tử.

Những mâu thuẫn ở hiện trường

Thứ sáu, 22.6.2012 là ngày làm việc cuối cùng của Todd tại IME. Từ ngày này đến tận Chủ nhật, bạn gái của Todd là Shirley Sarmiento rất mong tin nhưng không thấy anh trả lời các tin nhắn của cô. Ngày 24.6.2012, Sarmiento quyết định đến căn hộ của bạn trai. Thấy cửa không khóa, cô bước vào và phát hiện Todd chết trong tư thế treo cổ. Cách đó khoảng 1,5m là một chiếc ghế. Sau đó, Sarmiento đã liên lạc với gia đình của Todd tại Mỹ để thông báo về cái chết của anh.

Shane Todd trong thời gian sống và làm việc tại Singapore

Theo kết quả khám nghiệm tử thi chính thức của cảnh sát Singapore, Todd đã khoan lỗ vào tường nhà vệ sinh, đóng bánh xe ròng rọc vào, luồn một sợi dây vải màu đen qua rồi quấn quanh các vị trí cố định nhiều lần. Sau đó, anh đứng trên ghế, luồn dây vào cổ và nhảy xuống… Nhưng thân nhân, bạn bè, đồng nghiệp và dư luận không đồng tình với kết luận của cảnh sát rằng Todd tự sát.

Khi gia đình Todd đến căn hộ của anh, họ nhận thấy hiện trường: không có cái lỗ nào trên vách tường bằng đá hoa cương trong phòng tắm cũng như đinh vít. Vị trí nhà vệ sinh cũng không đúng như báo cáo của cảnh sát. Hơn nữa, cũng không có dấu hiệu của cuộc điều tra nào tại hiện trường vì ở đó không có những dải băng niêm phong.

Theo nhận định của gia đình anh, Todd đã đóng thùng đồ đạc cá nhân để trở về Mỹ và xếp quần áo ngay ngắn trên ghế trường kỷ. Anh đang cố bán các vật dụng trong nhà và ghi kèm giá bán. Trên bàn là vé máy bay về Mỹ nhưng máy tính xách tay và điện thoại di động của anh đã bị cảnh sát thu giữ.

Còn nhiều mâu thuẫn khác khiến gia đình, bạn bè và đồng nghiệp của Todd nghi cái chết của anh không phải là tự sát. Cảnh sát Singapore tìm được một số “thư tuyệt mệnh” mà họ nói là của Todd để lại, nhưng gia đình và bạn gái đã nói với báo Financial Times rằng những dòng chữ đó không phải của anh.

Trong một bức thư, Todd xin lỗi vì đã trở thành gánh nặng cho gia đình, nhưng người mẹ khẳng định anh chưa bao giờ như thế vì theo bà, anh luôn tuyệt vời ở mọi mặt. Trong một bức thư khác, Todd khen ngợi sự quản trị tại IME. Điều này khiến bạn gái của anh nghi ngờ vì Todd thường tâm sự anh ghét công việc của mình tại cơ quan này.

Các nhân viên IME được yêu cầu không nói chuyện với phóng viên về cái chết của Todd. Tuy nhiên, một đồng nghiệp đã tiếp xúc với gia đình anh và nói “sau khi thu thập tất cả thông tin đã có, tôi không tin đây là vụ tự sát. Thực sự là không ai tin. Tôi hy vọng FBI sẽ vào cuộc và mở rộng điều tra”.

Báo cáo giải phẫu tử thi của Todd do cảnh sát Singapore cung cấp nói anh chết vì ngạt do treo cổ. Tuy nhiên, gia đình anh lại tìm thấy những vết thâm tím ở trên tay và vết sưng trên trán của anh. Hai chi tiết này không được đề cập trong bản giám định pháp y.

Vì nghi ngờ nên họ đã nhờ nhà xác chụp ảnh tử thi của Todd trước khi chôn và gửi các bức ảnh này cho tiến sĩ Edward Adelstein, nhà nghiên cứu bệnh học tại một bệnh viện dành cho cựu binh ở bang Missouri (Mỹ). Ông Adelstein nói những vết thương của Todd không trùng khớp với giả thuyết tự sát. Ông cho rằng có vẻ anh đã đánh nhau với kẻ tấn công và chết vì bị bóp cổ. Nhận định của Adelstein đã bị một nhà nghiên cứu bệnh học phía Singapore bác bỏ.

Cha mẹ Todd - ông Rick và bà Mary

Todd đã bị thủ tiêu?

Todd có bằng cử nhân và thạc sĩ về điện ứng dụng của Đại học Florida vào năm 2003 và 2005. Sau đó, anh theo đuổi nghiên cứu tiến sĩ tại Đại học California ở Santa Barbara. Tại đây Todd nghiên cứu về công nghệ truyền dẫn dựa trên chất silicon.

Sau khi có bằng tiến sĩ năm 2010, anh nhận lời làm việc cho IME (thuộc Viện Khoa học công nghệ và nghiên cứu Singapore) trong thời hạn 18 tháng. Trong thời gian này, anh tham gia dự án tình nghi là sự hợp tác giữa IME và Huawei Technology. Tập đoàn viễn thông này gần đây bị nhiều chính phủ xem là mối đe dọa về an ninh.

Khi đến căn hộ của Todd, gia đình anh còn phát hiện một ổ cứng gắn ngoài mà cảnh sát Singapore đã sơ suất bỏ qua. Đây là chiếc ổ cứng mà Todd dùng để sao lưu dữ liệu công việc tại IME. Sau khi khôi phục theo yêu cầu của gia đình Todd, các chuyên gia tại Mỹ đã phát hiện hai bất ngờ lớn. Thứ nhất, các tập tin đã bị truy cập 2 lần không lâu sau khi Todd chết.

Thứ hai, ổ cứng này chứa bản thảo dự án hợp tác giữa IME và Huawei về việc phát triển một thiết bị khuếch đại ứng dụng, một vật liệu dùng trong các bán dẫn có tên là gallium nitride (GaN). Khi xem dữ liệu trong ổ cứng của Todd, ông Colin Humphreys - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu về GaN của Đại học Cambridge - nói dữ liệu đó liên quan đến một bán dẫn di động chứa electron cao được làm từ GaN và dự án có nhiều ứng dụng trong lĩnh vực dân sự và quân sự.

Nhiều tháng trước khi chết, Todd đã nói với gia đình rằng mạng sống của anh đang bị đe dọa và anh đang bị yêu cầu làm điều gì đó phương hại đến an ninh quốc gia của Mỹ. Cha mẹ Todd kể lại anh từng tâm sự với ông bà vào tháng 2.2012 rằng “con nghĩ họ yêu cầu con làm hại đến an ninh của Mỹ. Con thấy mình như sắp phản bội tổ quốc”.

Chưa hết, Todd còn yêu cầu bố mẹ liên lạc với Đại sứ quán Mỹ một khi anh không trả lời một trong những cuộc điện thoại hằng tuần của gia đình. Và rồi Todd chết sau khi quyết định bỏ việc ở IME để về Mỹ.

Sau khi Todd chết, IME đã phát một thông báo nói Todd cũng như IME không hề liên quan đến một dự án nghiên cứu mật nào. Trong khi đó, Scott Sykes, Phó chủ tịch kiêm giám đốc phụ trách quan hệ truyền thông quốc tế của Huawei nói tập đoàn của họ không sản xuất thiết bị hoặc dùng công nghệ quân sự, và nghiên cứu cùng hoạt động bán hàng của họ chỉ liên quan đến lĩnh vực dân sự và viễn thông thương mại. Ngoài ra, Sykes cho biết IME từng tiếp xúc với Huawei nhưng tập đoàn đã từ chối và không hợp tác với IME về lĩnh vực nghiên cứu GaN.

Vấn đề ngoại giao song phương

Cục Điều tra liên bang Mỹ FBI đã đề nghị hỗ trợ các cơ quan chính quyền Singapore trong quá trình điều tra cái chết của Shane Todd nhưng đã bị từ chối. Song hôm 28.2.2013, cảnh sát Singapore đã yêu cầu sự giúp đỡ từ FBI ở 2 điểm quan trọng trong vụ án: Một là chiếc ổ cứng gắn ngoài chứa một số tập tin có liên quan đến khả năng hợp tác giữa Huawei và IME, hai là các hồ sơ y tế của Todd khi anh tham khảo ý kiến với một nhà tâm thần học vào năm 2012.

Hôm 12.3, trước báo giới quốc tế, Ngoại trưởng Shamugan của Singapore nói cảnh sát sẵn lòng chia sẻ các chứng cứ đã thu thập được và FBI có thể xem các tài liệu này. Ông cũng cho biết IME đang được kiểm toán nghiêm ngặt, nhằm đảm bảo không có sai phạm nào trong hoạt động chuyển giao công nghệ.

Nhân vật được xem là có công lớn để vụ án đầy khuất tất không bị chìm vào quên lãng là thượng nghị sĩ Max Baucus. Với cái chết của Todd, thượng nghị sĩ Max Baucus, đại diện cho bang Montana (quê của Todd) đã lên tiếng thúc ép Mỹ phải can thiệp nhiều hơn để làm sáng tỏ vụ án. Ông cũng là Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện Mỹ, chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động ngoại thương. Dư luận Mỹ cũng đã lên tiếng đề nghị Nhà Trắng vào cuộc.

Tuần qua, Ngoại trưởng Shanmugam và Đại sứ Singapore tại Mỹ là ông Ashok Kumar Mirpuri đã đến văn phòng riêng của ông Baucus và sau đó tổ chức cuộc họp báo về vụ án của Todd. Đây cũng là vấn đề được đưa ra thảo luận trong cuộc họp giữa ông Shanmugan với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry.