Kiểm tra thủy sản XK: Nafiqad nói cần, doanh nghiệp nói không

Lấy mẫu trở thành gánh nặng?

Trong khi các DNXK thủy sản muốn giảm việc lấy mẫu kiểm tra lô hàng nhằm giảm chi phí giá thành, thì Nafiqad lại cho rằng, cần phải tăng cường hoạt động này do ngày càng nhiều nước cảnh báo vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) đối với thủy sản Việt Nam (VN).

Kiểm soát chất lượng thủy sản ngay tại cơ sở nuôi trồng sẽ giúp đảm bảo chất lượng XK.

Ông Nguyễn Hữu Dũng- Phó Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản VN (Vasep) cho rằng: “Việc Nafiqad lấy mẫu kiểm tra các lô hàng thủy sản XK hiện đang trở thành gánh nặng cho DN, làm giảm sức cạnh tranh của hàng thủy sản trên thị trường thế giới. Bởi nhiều tiêu chuẩn kiểm tra thị trường nhập khẩu không yêu cầu, nhưng trong nước vẫn áp dụng, gây rất nhiều khó khăn cho DN. Theo ông Dũng, Nafiqad nên áp dụng các tỷ lệ lấy mẫu kiểm tra cho từng DN theo năng lực và mức độ vi phạm của các DN này trong quá khứ.

Ông Dũng cũng dẫn chứng: “Với tỷ lệ lấy mẫu 1:3, 1:5 hay 1:10, thực tế là do Nafiqadd tự do áp đặt, không có lợi cho DN, cần chuyển sang thực hiện kiểm tra, kiểm nghiệm theo mức độ vi phạm của DN thì thỏa đáng hơn”. Ông Phan Thanh Chiến- Tổng Giám đốc Công ty Havico (Bà Rịa - Vũng Tàu) cho hay: “Năm 2011, chúng tôi phải tốn gần 1,2 tỷ đồng cho hoạt động kiểm tra mẫu. Tuy nhiên, kết quả kiểm tra của Nafiqad chỉ có giá trị trên mẫu đã kiểm nghiệm, chứ không có giá trị đối với cả lô hàng”.

Trong khi đó, theo ông Trần Văn Lĩnh - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thương mại thủy sản Thuận Phước (Đà Nẵng), việc kiểm tra các lô hàng thủy sản trong nước hiện nay được thực hiện dựa theo các tiêu chuẩn nước ngoài nhằm đảm bảo VSATTP, đồng thời, tạo ra hàng rào kỹ thuật. Nhưng nếu lấy hàng rào kỹ thuật này để quản lý chất lượng hàng hóa trong nước sẽ rất khó cho DN. “Chúng ta có thể sử dụng tiêu chuẩn của các nước, chứ không thể sử dụng luật của họ để giám sát hàng hóa trong nước”- ông Lĩnh nói.

Sẽ tiếp tục siết chặt kiểm tra

Trả lời các thắc mắc của Vasep và các doanh nghiệp, ông Nguyễn Như Tiệp- Cục trưởng Nafiqad cho rằng, việc lấy mẫu kiểm tra của Nafiqad hiện nay là vô cùng cần thiết, nhằm bảo vệ lợi ích của tất cả các DN chế biến XK trong cả nước. “Tại sao năm nay, VN phải liên tiếp đón các đoàn thanh tra của Mỹ, Nhật Bản, châu Âu (EU)… đến thanh, kiểm tra vấn đề VSATTP thủy sản XK. Khi nào có nhiều cảnh báo, thì càng phải lấy mẫu nhiều mẫu để kiểm tra, khi cảnh báo ít số mẫu kiểm tra cũng sẽ được giảm dần” - ông Tiệp lý giải.

So sánh với các nước khác, ông Tiệp cho biết: “Như Singapore, họ còn kiểm tra từng lô hàng XK để đảm bảo uy tín cho DN, Indonesia chỉ cho xuất các lô hàng từ những cơ sở đủ điều kiện VSATTP do cơ quan thẩm quyền chứng nhận.

Trước đó, Vasep đã từng có công văn gửi Bộ NNPTNT về vấn đề trên. Theo lý giải của Vasep, chính sách kiểm soát VSATTP thủy sản XK đang gây thiệt hại về thời gian và vật chất cho các DN, ảnh hưởng tới việc tăng cường XK. Cụ thể, chi phí kiểm nghiệm lô hàng thành phẩm trước khi XK tăng trung bình từ 1,5 – 2 lần so với trước đó. Việc lấy mẫu kiểm nghiệm cùng với các biện pháp thủ tục kiểm soát trước khi XK đã khiến đa phần các lô hàng XK của VN phải chờ từ 7 – 10 ngày, làm giảm năng lực và lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp VN. Vasep cũng cho rằng, phần lớn các cảnh báo xuất phát từ nguyên nhân lây nhiễm hóa chất, kháng sinh cấm có nguồn gốc từ khâu nuôi trồng, nhưng DN lại phải gánh chịu hậu quả.

Trước bức xúc của DN, ông Tiệp cho biết: “Nếu các DN đồng ý, Nafiqad sẽ xây dựng chương trình cấp chứng nhận điều kiện XK. Theo đó, một số thị trường như EU, Thụy Sĩ, Na Uy, Trung Quốc, Hàn Quốc sẽ được đưa vào danh mục thị trường cần cấp chứng nhận khi DN tham gia XK. Chương trình này hoàn toàn tách biệt so với hoạt động kiểm tra lô hàng thủy sản nhằm đảm bảo vấn đề VSATTP”.

Thuận Hải