Đây là những thông tin được nêu ra trong Hội nghị tổng kết 3 năm thực hiện BHTN, do Bộ LĐTBXH tổ chức tại Hà Nội ngày 23.5.
Theo số liệu tổng kết của BHXH Việt Nam, sau 3 năm thực hiện, số người tham gia BHTN liên tục tăng nhanh qua các năm. Năm 2009 chỉ có 5,993 triệu người thì đến năm 2010 đã có 7,206 triệu người, năm 2011 là 7,931 triệu người. Đáng chú ý, chỉ trong 3 tháng đầu năm 2012, số người tham gia BHTN đã gần bằng tổng số tham gia đóng BHTN trong cả năm 2011 (đạt 7,9 triệu người).
Cũng xu hướng tăng là tỷ lệ thụ hưởng BHTN trong thời gian vừa qua đã tăng nhanh đột biến. Năm 2010 chỉ có 189.611 người đăng ký hưởng BHTN, năm 2011 là 333.305 người thì chỉ trong 4 tháng đầu năm 2012 đã lên tới 171.639 người, tăng 68% so với quý I/2011 và gần bằng cả năm 2010.
Tuy nhiên, nếu so với tổng số lao động thì số được “bảo vệ” bởi các loại hình bảo hiểm vẫn rất ít. Đơn cử như tại Thanh Hoá, nơi có gần 2 triệu người trong độ tuổi lao động, 4 tháng đầu năm nay mới giải quyết cho 424 lao động hưởng BHTN, số này đã tăng 80% so với cùng kỳ năm trước.
Theo ông Lê Đăng Thanh - Giám đốc Trung tâm Giới thiệu việc làm tỉnh Thanh Hoá: “Số lao động thất nghiệp là do tình hình kinh tế khó khăn, nhiều doanh nghiệp phải giải thể. Số khác thì thực hiện tinh giản lao động, thu hẹp sản xuất. Tuy nhiên, số người hưởng BHTN này cũng như muối bỏ bể so với tổng số lao động”.
Ông Nguyễn Thanh Hòa - Thứ trưởng Bộ LĐTBHX cũng nhận định: “Sự chuyển dịch của các khu công nghiệp về nông thôn khiến một bộ phận lớn công nhân ở các thành phố bỏ việc về quê. Dù có sử dụng BHTN thì vẫn chưa “phủ” tới số lao động này”.
Trong hội nghị, một số đại biểu đã đặt câu hỏi về vấn đề có hay không việc “đại gia” được hưởng trợ cấp BHTN lên tới 16 triệu đồng/tháng và doanh nghiệp bắt tay cùng người lao động trục lợi Quỹ BHTN? Trả lời cho câu hỏi này, ông Nguyễn Đại Đồng - Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ LĐTBXH) khẳng định, thông tin trên là hoàn toàn không đúng sự thật.
“Theo quy định của pháp luật hiện nay thì lao động có thể đóng BHTN mức tối đa là 16 triệu đồng/tháng (bằng 20 lần mức lương tối thiểu). Vì thế mức hưởng BHTN tối đa là 9.960.000/tháng, bằng 60% mức bình quân lương, tiền công tháng đóng BHTN của 6 tháng liền kề trước khi bị mất việc làm. Bởi vậy, không thể có chuyện lao động được nhận tới 16 triệu đồng/tháng từ BHTN”- ông Đồng giải thích.
Ông Đồng cũng khẳng định, việc gia tăng số người hưởng BHTN ở tốc độ rất nhanh nhưng vẫn trong tầm kiểm soát, chưa vượt quá tính toán của BHXH Việt Nam. Hiện nay, quỹ vẫn kết dư 14.638 tỷ đồng.
Tuy vậy, ông Đồng cũng thừa nhận một thực tế: “Việc thanh kiểm tra để phát hiện lao động thất nghiệp thật hay không vẫn rất khó. Hầu như chỉ trông chờ vào sự tự giác của lao động và doanh nghiệp. Việc lao động lợi dụng chính sách, khe hở pháp luật nhằm kiếm chác là điều không thể tránh khỏi”.
Minh Nguyệt