Người Dao Tiền thờ thần chuột

Người Dao Tiền có tập tục thờ chuột

Người Dao ở đây kể rằng, ngày mới lập bản, ngoài trồng trọt, mọi người phải đi săn bắn để kiếm sống. Những lúc giáp hạt vào mùa khô (thời điểm cuối năm) dân bản vào rừng, đi săn gặp con gì thì bắn con đó. Thú rừng dần cạn kiệt, chỉ còn loài chuột là nhiều và dễ bắt. Thịt chuột trở thành thực phẩm cứu đói cho dân bản những lúc khó khăn.

Để ghi nhớ sự "hy sinh" vì con người của chuột, dân bản đã tôn con chuột thành "thần" và tổ chức tế lễ thờ cúng chuột. Nghi lễ này cũng nhằm tưởng nhớ đến tổ tiên khai bản lập bản. Sau này bà con khi cúng "ma làng, ma sông, ma suối" đều dùng thịt chuột để tế lễ.

Già Lò Văn Phỳ (85 tuổi) dẫn chúng tôi lên miếu thờ cúng chuột của bà con trong bản nằm ở lưng chừng một ngọn đồi cao. Gọi là miếu nhưng chỉ rộng chừng 2m2, xây bằng đá lợp prô xi măng.

Già giới thiệu: Hàng năm, người Dao Tiền có 3 ngày lễ lớn: Lễ cầu mùa vào Rằm tháng 5, Lễ ăn cơm mới sau vụ thu hoạch vào tháng 9 và Tết Nguyên đán. Trong những ngày ấy, lễ vật cúng tế ngoài thịt gà, thịt lợn không thể thiếu món thịt chuột. Nhà nào không có thì đi mua. Đặc biệt là vào ngày lễ miếu thần chuột đầu năm mới, sau khi các nhà đã nộp đủ lễ, mỗi hộ cử ra 1 người đàn ông đến trước miếu. Người chủ làng là chủ lễ sẽ cầu thần linh phù hộ cho làng xóm bình yên, người dân mạnh khoẻ, làm ăn năm mới phát đạt hơn năm cũ. Sau khi lễ xong thì hạ thịt chuột xuống, cả làng cùng ăn uống vui vẻ. Đó cũng là ngày vui nhất của làng.

Già Phỳ cho hay, miếu thờ phải làm ở chỗ cao ráo, thoáng mát, ít người qua lại, phải quét dọn thường xuyên, không được chặt cây cối quanh miếu để "ma làng" có chỗ nghỉ ngơi yên tĩnh, không bị quấy nhiễu. Chủ lễ được làng bầu ra phải là người có uy tín, hiền lành, không tham ô, không chửi mắng vợ con, không cãi nhau với hàng xóm.

Những năm gần đây, cuộc sống đồng bào Dao Tiền ngày càng được nâng lên, nhưng người dân vẫn duy trì việc đi săn chuột và thờ cúng thần chuột. Họ cầu mong không bị chuột phá hoại mùa màng và cuộc sống được hạnh phúc, ấm no.

Văn Trương