Những hình tròn bí ẩn trên hoang mạc châu Phi

Một nghiên cứu, được công bố trên tạp chí khoa học chuyên ngành PLoS ONE hôm 27.6, cho hay, những vòng tròn nhỏ trên đồng cỏ ở Namibia tồn tại trong thời gian trung bình 24 năm, trong khi những vòng tròn lớn có thể tồn tại tới 75 năm. Người dân địa phương gọi chúng là “hình tròn thần tiên”. Mặc dù vậy, nghiên cứu không chỉ ra nguyên nhân khiến những hình tròn xuất hiện, tồn tại và biến mất sau hàng thập kỷ.

Một "hình tròn thần tiên" trong sa mạc Namib ở phía tây nam Namibia. Ảnh: Livescience.

“Tôi không biết chắc chắn lý do khiến những vòng tròn hình thành. Hàng loạt giả thuyết được đưa ra, song những bằng chứng liên quan lại không đáng thuyết phục”, Walter Tschinkel, một nhà sinh học của Đại học Florida tại Mỹ, phát biểu.

Tschinkel bắt đầu quan tâm tới những hình tròn lạ sau một chuyến thám hiểm khu bảo tồn thiên nhiên Namib Rand trong sa mạc Namib ở phía tây nam Namibia. Trong quá trình thám hiểm, ông thấy vài chục nghìn khoảng đất trống hình tròn màu đỏ giữa đồng cỏ.

“Rất ít nhà khoa học nghiên cứu hình tròn thần tiên, một phần bởi chúng cách làng mạc tới 180 km. Ngoài ra những hình tròn nằm ở sa mạc hoang vu, nơi đà điểu, báo và nhiều động vật hoang dã khác sống”, Tschinkel nói với Livescience.

Vài chục nghìn khoảng đất hình tròn xuất hiện giữa đồng cỏ trong sa mạc Namib. Ảnh: Livescience.

Ban đầu Tschinkel tưởng mối tạo nên những hình tròn. Nhưng sau khi đào khoảng đất trong hình tròn ông không thấy dấu vết của tổ mối. Ông cũng đưa ra vài dự đoán khác, song không tìm được bằng chứng để chứng minh.

“Ngay cả thời gian tồn tại của những hình tròn cũng là điều bí ẩn đối với người dân địa phương”, Tschinkel nói.

Với sự giúp đỡ của nhân viên trong khu bảo tồn, hình ảnh vệ tinh và ảnh chụp từ máy bay, Tschinkel phát hiện ra rằng kích thước của những hình tròn hầu như không thay đổi từ khi chúng xuất hiện tới lúc biến mất.

Những hình tròn nhỏ nhất có đường kính khoảng 2 m, còn đường kính của những hình tròn lớn nhất có thể lên tới 12 m. Gió bào mòn những khoảng đất trống bên trong hình tròn khiến chúng lõm xuống một chút so với đất xung quanh. Cuối cùng cây cối vẫn mọc trên khoảng đất trống khiến hình tròn biến mất.

“Phần lớn hình tròn tồn tại từ 30 tới 60 năm”, Tschinkel nói.

Do chỉ vài người nghiên cứu những hình tròn thần tiên và không tổ chức nào tài trợ cho việc tìm hiểu chúng, Tschinkel nhận định chúng sẽ vẫn là hiện tượng bí ẩn trong tương lai.

“Tôi đoán bí mật về chúng sẽ không được giải mã trong tương lai gần, song chính vì thế mà chúng sẽ càng trở nên hấp dẫn hơn”, ông bình luận.