Nếu oanh kích quân Syria: Mỹ sẽ bị trả đũa thế nào?
Trần Trí (Thế giới & Hội nhập)
07/09/2013 19:10 GMT+7
Tổng thống Mỹ Barack Obama quyết đánh Syria, nhưng ông muốn có sự ủng hộ của Quốc hội Mỹ từ ngày 9.9 tới. Các chuyên gia đã cảnh báo về những cuộc trả đũa của Syria và đồng minh của họ.
Trong trường hợp tên lửa Tomahawk từ chiến hạm Mỹ giáng xuống Syria, nó có thể làm bùng nổ một phản ứng dây chuyền liên quan Syria và các đồng minh của họ như tổ chức vũ trang Hezbollah và Iran, mà Mỹ và Israel có thể bị đòn trả đũa. Nhưng cũng có thể Syria sẽ thôi không sử dụng vũ khí hóa học (VKHH) để tàn sát phe nổi dậy và dân thường - như cáo buộc của Mỹ và Pháp - và không có cuộc trả đũa nào.
“Môn khoa học không chính xác”
Các chuyên gia nói: đánh giá về hiệu quả một cuộc oanh kích Syria là một “môn khoa học không chính xác”, và khi tiến hành một chiến dịch quân sự, luôn có những yếu tố mà người ta không thể lường trước được. Đây là các kịch bản mà Mỹ có thể đối mặt trong các tuần tới:
1. Syria sẽ ráng trả đũa: Damascus đã có lời dọa cứng rắn hướng tới Mỹ và các đồng minh, nhất là Israel về cuộc trả đũa nếu Mỹ can thiệp vào cuộc nội chiến Syria. Hãng tin FARS của Iran dẫn lời một sĩ quan Syria: “Nếu Damascus bị tấn công, Tel Aviv sẽ rơi vào tầm ngắm, và một cuộc chiến rầm rộ đánh Syria sẽ thật sự là giấy phép tấn công Israel. Nếu Syria bị tấn công, Israel sẽ bị thiêu cháy và một cuộc chiến như vậy sẽ vạ lây qua các láng giềng của Syria”.
Nhưng các chuyên gia Mỹ nói quân đội của Tổng thống (TT) Bashar al-Assad không có khả năng mở cuộc tấn công tầm cỡ khác vào thời điểm này, do lính của ông đang phải chiến đấu với phe nổi dậy. Theo nhà phân tích Anthony Cordesman của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), bất kỳ cuộc trả đũa nào của ông sẽ ở tầm nhỏ và mang tính biểu tượng, nhằm tạo “tin sốt dẻo” và thu hút sự ủng hộ hơn là gây tổn thất cho Mỹ và Israel.
2. Iran sẽ đánh Israel: những ngày qua, lãnh đạo Iran cảnh cáo Mỹ nên đứng ngoài cuộc chiến Syria và dọa sẽ trả đũa Israel nếu có một cuộc can thiệp quân sự nào. Hãng tin FARS nói Iran sẽ “san bằng nơi (Israel) có quan hệ với an ninh quốc gia Mỹ”. Nhưng Cordesman nói nếu Iran đánh Israel, Mỹ sẽ không cần bảo vệ đồng minh vì Israel đủ sức tự vệ. Và nếu Iran không đánh Israel hoặc Jordan, họ sẽ có thể cùng Nga dồn thêm sự ủng hộ cho ông Assad bằng cách gửi thêm quân tình nguyện, vận động các tay súng ở Iraq và Lebanon qua, gửi thêm vũ khí và sử dụng sức ép ngoại giao. Các tổ chức Hồi giáo cực đoan có thể trả đũa: Cordesman nói từ sự khuyến khích của Iran, có thể Hezbollah sẽ tấn công chống Mỹ cùng các đồng minh của Mỹ.
3. Mỹ có thể bị Syria cáo buộc gây tội ác chiến tranh: Cordesman nói đó là một chiến lược của TT Assad để trả đũa Mỹ: “Điều gì sẽ xảy ra sau cuộc oanh kích? Syria có thể dùng bất kỳ tổn thất nào - thật hay giả - để tố cáo Mỹ là tội phạm chiến tranh ở Liên Hiệp Quốc.
Ai ép được ông Putin?
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov khẳng định Nga chưa hoàn toàn được thuyết phục việc quân của TT Assad đã sử dụng VKHH. Ông đề nghị Mỹ nên cung cấp tất cả các chứng cứ, và cảnh báo một chiến dịch quân sự của phương Tây sẽ nhấn chìm nỗ lực Nga-Mỹ tổ chức cuộc thương lượng hòa bình ở Geneve. Trung Quốc nêu “đặc biệt quan ngại” về viễn cảnh “hành động quân sự đơn phương chống lại Syria”.
Trong tuần này, Hội nghị thượng đỉnh G-20 sẽ diễn ra tại St Petersburg (Nga), nơi TT Nga Vladimir Putin sẽ đối diện nhiều thông tin tình báo của phương Tây, gồm chứng cứ mới của Pháp kết luận “quân chính phủ Syria đã sử dụng VKHH số lượng lớn cùng vũ khí quy ước làm hàng trăm dân thường chết” trong cuộc tấn công của họ ngày 21.8 ở vùng ngoại ô Damascus.
Hồ sơ tình báo giải mật 9 trang này của tình báo Pháp, công bố ngày 2.9 và gồm ảnh vệ tinh cho thấy các vụ tấn công từ khu vực do quân chính phủ Syria ở phía đông và phía tây Damascus và nhắm vào các khu vực do phe nổi dậy chiếm đóng. Báo cáo nêu quân của TT Assad sau đó đánh bom các khu vực để xóa chứng cứ: “Không như các đợt tấn công trước sử dụng ít VKHH và nhằm dọa người, vụ tấn công này mang tính chiến lược và chiếm lại đất. Vụ tấn công này chỉ có thể do chế độ Assad ra lệnh và thực hiện. Chúng tôi tin phe nổi dậy không có khả năng mở một cuộc tấn công tầm cỡ lớn bằng VKHH”.
Báo cáo còn nêu: các bác sĩ quân y Pháp đã xác nhận 47 đoạn phim video (quay nghiệp dư) vào buổi sáng vụ tấn công ấy - cho thấy tác động của VKHH lên người dân - là đúng sự thật. Tình báo Pháp nói ít nhất 281 người chết, trong khi các thông tin khác nói số người chết phải là 1.500 người. Báo cáo này cũng giống các tài liệu của tình báo Anh-Mỹ.
Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen cũng nhấn mạnh: “Cá nhân tôi tin rằng không chỉ xảy ra một vụ tấn công bằng VKHH, mà tôi còn tin chế độ Syria phải chịu trách nhiệm”. Ông nói một phản ứng sẽ là “thông điệp rất rõ ràng” về việc phản đối sử dụng VKH, nhưng bất kỳ hành động quân sự nào của phương Tây sẽ “rất nhanh, sắc bén và chính xác”.
“Coi chừng Mỹ mất uy tín”
Thủ tướng Pháp Jean-Marc Ayrault đã trình báo cáo tình báo này cho các nghị sĩ, trước khi Quốc hội Pháp tranh luận về cuộc khủng hoảng Syria vào ngày 4.9. Ông khẳng định TT Francois Hollande “tiếp tục nỗ lực lập liên quân càng sớm càng tốt” nhưng sẽ không có chuyện Pháp một mình đánh Syria. Hai chính phủ Mỹ-Pháp đang thúc đẩy một cuộc can thiệp quân sự vào cuộc nội chiến Syria nhưng vấp phải sự nghi ngờ của người dân, dù đã có hơn 110.000 người chết từ khi phe nổi dậy vùng lên chống chế độ Assad hồi tháng 3.2011. Pháp đã trở thành đồng minh chủ lực của Mỹ trong cuộc khủng hoảng này, sau khi Quốc hội Anh không chấp thuận kế hoạch tham gia của Chính phủ Thủ tướng David Cameron. Ngày 2-9, London nói họ không có kế hoạch tổ chức cuộc bỏ phiếu thứ hai.
TT Pháp có quyền ra lệnh cho quân đội vào cuộc mà không cần có sự chấp thuận của Quốc hội Pháp, nhưng vài nghị sĩ đòi ông Hollande phải đề nghị một cuộc bỏ phiếu chấp thuận, giống như TT Obama đang làm ở Mỹ. Vào thứ hai qua, ông Obama vẫn vận động các nghị sĩ ủng hộ quyết định đánh Syria của ông. Ngày 3.9, Ngoại trưởng John Kerry và Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel sẽ giải trình trước tiểu ban đối ngoại của Thượng viện. Vấn đề của ông Obama là liệu ông sẽ được “duyệt” cho đánh Syria? Thượng nghị sĩ John McCain cảnh báo: Quốc hội mà không cho phép hành động quân sự ở Syria thì sẽ là “một thảm họa” vì làm mất uy tín Mỹ và TT Mỹ.
Cùng ngày 2.9, trong cuộc trả lời phỏng vấn hiếm hoi cho các nhà báo phương Tây, TT Assad cảnh báo hành động quân sự của Mỹ và đồng minh sẽ khiến bùng nổ cuộc chiến rộng hơn ở Trung Đông: “Chúng ta không thể nói riêng về phản ứng của Syria, nhưng nên biết điều gì có thể xảy ra sau đợt oanh kích đầu tiên. Mọi người sẽ mất kiểm soát tình hình một khi thùng thuốc nổ nổ. Hỗn loạn và hành động cực đoan sẽ tràn lan. Có nguy cơ thành một cuộc chiến trong khu vực”. Ông nói Pháp nên xem xét hậu quả khi toan tham gia hành động quân sự: “Sẽ có những phản ứng, dĩ nhiên là tiêu cực, lên quyền lợi của Pháp”.
Tàu sân bay Mỹ được tăng cường ở khu vực Trung Đông.
Các chuyên gia nói: đánh giá về hiệu quả một cuộc oanh kích Syria là một “môn khoa học không chính xác”, và khi tiến hành một chiến dịch quân sự, luôn có những yếu tố mà người ta không thể lường trước được. Đây là các kịch bản mà Mỹ có thể đối mặt trong các tuần tới:
1. Syria sẽ ráng trả đũa: Damascus đã có lời dọa cứng rắn hướng tới Mỹ và các đồng minh, nhất là Israel về cuộc trả đũa nếu Mỹ can thiệp vào cuộc nội chiến Syria. Hãng tin FARS của Iran dẫn lời một sĩ quan Syria: “Nếu Damascus bị tấn công, Tel Aviv sẽ rơi vào tầm ngắm, và một cuộc chiến rầm rộ đánh Syria sẽ thật sự là giấy phép tấn công Israel. Nếu Syria bị tấn công, Israel sẽ bị thiêu cháy và một cuộc chiến như vậy sẽ vạ lây qua các láng giềng của Syria”.
Nhưng các chuyên gia Mỹ nói quân đội của Tổng thống (TT) Bashar al-Assad không có khả năng mở cuộc tấn công tầm cỡ khác vào thời điểm này, do lính của ông đang phải chiến đấu với phe nổi dậy. Theo nhà phân tích Anthony Cordesman của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), bất kỳ cuộc trả đũa nào của ông sẽ ở tầm nhỏ và mang tính biểu tượng, nhằm tạo “tin sốt dẻo” và thu hút sự ủng hộ hơn là gây tổn thất cho Mỹ và Israel.
2. Iran sẽ đánh Israel: những ngày qua, lãnh đạo Iran cảnh cáo Mỹ nên đứng ngoài cuộc chiến Syria và dọa sẽ trả đũa Israel nếu có một cuộc can thiệp quân sự nào. Hãng tin FARS nói Iran sẽ “san bằng nơi (Israel) có quan hệ với an ninh quốc gia Mỹ”. Nhưng Cordesman nói nếu Iran đánh Israel, Mỹ sẽ không cần bảo vệ đồng minh vì Israel đủ sức tự vệ. Và nếu Iran không đánh Israel hoặc Jordan, họ sẽ có thể cùng Nga dồn thêm sự ủng hộ cho ông Assad bằng cách gửi thêm quân tình nguyện, vận động các tay súng ở Iraq và Lebanon qua, gửi thêm vũ khí và sử dụng sức ép ngoại giao. Các tổ chức Hồi giáo cực đoan có thể trả đũa: Cordesman nói từ sự khuyến khích của Iran, có thể Hezbollah sẽ tấn công chống Mỹ cùng các đồng minh của Mỹ.
3. Mỹ có thể bị Syria cáo buộc gây tội ác chiến tranh: Cordesman nói đó là một chiến lược của TT Assad để trả đũa Mỹ: “Điều gì sẽ xảy ra sau cuộc oanh kích? Syria có thể dùng bất kỳ tổn thất nào - thật hay giả - để tố cáo Mỹ là tội phạm chiến tranh ở Liên Hiệp Quốc.
Ai ép được ông Putin?
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov khẳng định Nga chưa hoàn toàn được thuyết phục việc quân của TT Assad đã sử dụng VKHH. Ông đề nghị Mỹ nên cung cấp tất cả các chứng cứ, và cảnh báo một chiến dịch quân sự của phương Tây sẽ nhấn chìm nỗ lực Nga-Mỹ tổ chức cuộc thương lượng hòa bình ở Geneve. Trung Quốc nêu “đặc biệt quan ngại” về viễn cảnh “hành động quân sự đơn phương chống lại Syria”.
Trong tuần này, Hội nghị thượng đỉnh G-20 sẽ diễn ra tại St Petersburg (Nga), nơi TT Nga Vladimir Putin sẽ đối diện nhiều thông tin tình báo của phương Tây, gồm chứng cứ mới của Pháp kết luận “quân chính phủ Syria đã sử dụng VKHH số lượng lớn cùng vũ khí quy ước làm hàng trăm dân thường chết” trong cuộc tấn công của họ ngày 21.8 ở vùng ngoại ô Damascus.
Hồ sơ tình báo giải mật 9 trang này của tình báo Pháp, công bố ngày 2.9 và gồm ảnh vệ tinh cho thấy các vụ tấn công từ khu vực do quân chính phủ Syria ở phía đông và phía tây Damascus và nhắm vào các khu vực do phe nổi dậy chiếm đóng. Báo cáo nêu quân của TT Assad sau đó đánh bom các khu vực để xóa chứng cứ: “Không như các đợt tấn công trước sử dụng ít VKHH và nhằm dọa người, vụ tấn công này mang tính chiến lược và chiếm lại đất. Vụ tấn công này chỉ có thể do chế độ Assad ra lệnh và thực hiện. Chúng tôi tin phe nổi dậy không có khả năng mở một cuộc tấn công tầm cỡ lớn bằng VKHH”.
Báo cáo còn nêu: các bác sĩ quân y Pháp đã xác nhận 47 đoạn phim video (quay nghiệp dư) vào buổi sáng vụ tấn công ấy - cho thấy tác động của VKHH lên người dân - là đúng sự thật. Tình báo Pháp nói ít nhất 281 người chết, trong khi các thông tin khác nói số người chết phải là 1.500 người. Báo cáo này cũng giống các tài liệu của tình báo Anh-Mỹ.
Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen cũng nhấn mạnh: “Cá nhân tôi tin rằng không chỉ xảy ra một vụ tấn công bằng VKHH, mà tôi còn tin chế độ Syria phải chịu trách nhiệm”. Ông nói một phản ứng sẽ là “thông điệp rất rõ ràng” về việc phản đối sử dụng VKH, nhưng bất kỳ hành động quân sự nào của phương Tây sẽ “rất nhanh, sắc bén và chính xác”.
“Coi chừng Mỹ mất uy tín”
Thủ tướng Pháp Jean-Marc Ayrault đã trình báo cáo tình báo này cho các nghị sĩ, trước khi Quốc hội Pháp tranh luận về cuộc khủng hoảng Syria vào ngày 4.9. Ông khẳng định TT Francois Hollande “tiếp tục nỗ lực lập liên quân càng sớm càng tốt” nhưng sẽ không có chuyện Pháp một mình đánh Syria. Hai chính phủ Mỹ-Pháp đang thúc đẩy một cuộc can thiệp quân sự vào cuộc nội chiến Syria nhưng vấp phải sự nghi ngờ của người dân, dù đã có hơn 110.000 người chết từ khi phe nổi dậy vùng lên chống chế độ Assad hồi tháng 3.2011. Pháp đã trở thành đồng minh chủ lực của Mỹ trong cuộc khủng hoảng này, sau khi Quốc hội Anh không chấp thuận kế hoạch tham gia của Chính phủ Thủ tướng David Cameron. Ngày 2-9, London nói họ không có kế hoạch tổ chức cuộc bỏ phiếu thứ hai.
TT Pháp có quyền ra lệnh cho quân đội vào cuộc mà không cần có sự chấp thuận của Quốc hội Pháp, nhưng vài nghị sĩ đòi ông Hollande phải đề nghị một cuộc bỏ phiếu chấp thuận, giống như TT Obama đang làm ở Mỹ. Vào thứ hai qua, ông Obama vẫn vận động các nghị sĩ ủng hộ quyết định đánh Syria của ông. Ngày 3.9, Ngoại trưởng John Kerry và Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel sẽ giải trình trước tiểu ban đối ngoại của Thượng viện. Vấn đề của ông Obama là liệu ông sẽ được “duyệt” cho đánh Syria? Thượng nghị sĩ John McCain cảnh báo: Quốc hội mà không cho phép hành động quân sự ở Syria thì sẽ là “một thảm họa” vì làm mất uy tín Mỹ và TT Mỹ.
Cùng ngày 2.9, trong cuộc trả lời phỏng vấn hiếm hoi cho các nhà báo phương Tây, TT Assad cảnh báo hành động quân sự của Mỹ và đồng minh sẽ khiến bùng nổ cuộc chiến rộng hơn ở Trung Đông: “Chúng ta không thể nói riêng về phản ứng của Syria, nhưng nên biết điều gì có thể xảy ra sau đợt oanh kích đầu tiên. Mọi người sẽ mất kiểm soát tình hình một khi thùng thuốc nổ nổ. Hỗn loạn và hành động cực đoan sẽ tràn lan. Có nguy cơ thành một cuộc chiến trong khu vực”. Ông nói Pháp nên xem xét hậu quả khi toan tham gia hành động quân sự: “Sẽ có những phản ứng, dĩ nhiên là tiêu cực, lên quyền lợi của Pháp”.
| Khi nào Mỹ sẽ tấn công Syria? 
|