Chuyện những thiếu nữ băng rừng kiếm củi để "bắt" chồng

Sống giữa mảnh đất đại ngàn, cây cối rậm rịt, nhưng người Rơ Ngao sống tại làng Tu Peng, xã Pô Cô, huyện Đắk Tô, Kon Tum vẫn rất xem trọng củi.

Với họ, củi là một trong những thứ không thể thiếu trong mỗi gia đình. Vì vậy, từ xa xưa, người dân nơi đây đã có một luật tục khá kì lạ, đó là mỗi cô gái đến tuổi cập kê đều phải vào rừng kiếm củi, chuẩn bị làm lễ vật cho gia đình nhà chồng.

Già làng A Hanh cho hay, củi là thứ rất quan trọng nói lên tình yêu của người con gái đối với người con trai. Nhìn vào những bó củi kiếm được của người con gái, người trong làng có thể đánh giá được người con gái đó “công, dung, ngôn, hạnh” như thế nào.

Nếu củi của người con gái nhiều, đẹp, đều… chứng tỏ cô gái có đôi bàn tay khéo léo, có hình thức đẹp, sống hiếu thảo, cẩn thận và chắc chắn người chồng mà cô sắp lấy là một chàng trai khỏe mạnh và đẹp trai. Và tình yêu của người con gái với người con trai đã rất sâu nặng. Cho nên, người dân của làng Tu Peng luôn xếp củi để khoe trước nhà.

Điều đặc biệt, theo luật tục, củi hứa hôn của người con gái phải là củi lấy từ cây dẻ khỏe mạnh. Nếu người con gái nào lấy củi từ cây dẻ bị cụt ngọn sẽ là điềm xấu cho hôn nhân sau này.

Ngoài ra, củi hứa hôn phải tuân thủ đúng quy định như: Mỗi thanh củi phải có chiều dài khoảng 80cm, thanh củi phải thẳng, chắc, tất cả vỏ ngoài phải được lột sạch sẽ, đầu của mỗi thanh củi phải được chặt bằng hoặc nhọn tất cả.

Chính vì những quy định khắt khe này nên mỗi người con gái mới lớn đều phải chịu rất nhiều hiểm nguy, vất vả trong thời gian dài từ 2- 3 năm, để vào rừng kiếm củi cho gia đình chồng tương lai. Đây cũng là thời gian thử thách khó khăn nhất cho tình yêu của người con gái với người con trai.

 Theo già A Hanh, trước đây khi rừng còn nhiều cây cối, người con gái phải một mình vào rừng kiếm củi. Nếu người con trai nào đi kiếm củi giúp người con gái bị làng phát hiện sẽ bị phạt vạ.

Còn bây giờ, khi rừng đã bị tàn phá nhiều, để kiếm được củi cho nhà chồng, người con gái phải vào tận rừng sâu, mất nhiều thời gian và nguy hiểm hơn nên làng cho phép người con gái được “mượn” bất cứ ai trong làng đi kiếm củi giúp mình.

Giờ đây, người con gái khi đã có người yêu, chỉ cần mượn người cùng mình vào rừng kiếm củi. Họ sẽ kiếm củi liên tục từ 20- 30 ngày. Khi củi kiếm được đã đủ (ít nhất là 100 bó), hai bên gia đình sẽ tổ chức lễ ăn hỏi. Người con gái sẽ mang hết củi đến gia đình nhà chồng, xếp củi thật ngay ngắn và chờ gia đình nhà chồng tổ chức đám cưới. Để đáp lại sự vất vả của người con gái, bố mẹ chồng sẽ tổ chức đám cưới thật linh đình.

Để minh chứng, già A Hanh dẫn chúng tôi ra nhà chứa củi mà cô con dâu Y Na đã kiếm ròng rã 3 năm cho bố mẹ chồng. Già tự hào nói: “Đây là củi con dâu mình kiếm đấy, mình nấu 5 năm nay mà chưa hết. Con dâu mình khéo cái tay lắm, vợ chồng mình thương con dâu lắm”.

Chị Y Na có cuộc sống hạnh phúc, được bố mẹ chồng thương yêu, vì đã cất công kiếm được nhiều củi đẹp cho gia đình chồng

Chị Y Na cho biết, trước đây để kiếm củi cho bố mẹ chồng, chị đã phải mất 4 năm vào rừng kiếm củi. Hàng ngày, chị phải trèo qua mấy ngọn đồi, lội suối mới đến được nơi có những cây dẻ đẹp chặt về làm củi hứa hôn.

Để có được đống củi lớn cho bố mẹ chồng nấu hơn 5 năm nay, chị đã gùi nặng trên vai cả nghìn cây số mà không biết mệt nhọc. Bởi chị tin, có như vậy chị mới được bố mẹ chồng thương, có cuộc sống hôn nhân hạnh phúc sau này.