Độc đáo bún suông "cô Mai" trong chợ Bến Thành

Chị Vân, cháu ngoại của bà Mai - người bán bún suông đầu tiên ở chợ Bến Thành cho biết bà mình đã bán món bún này từ năm 17 tuổi, bởi công thức do một người ở Vĩnh Long truyền lại. Không hiểu có duyên gì không mà má chị Vân và cả chị cũng nối gót bà ngoại bán món bún này từ năm 17 tuổi.

Tuy có nguồn gốc từ Vĩnh Long nhưng bún suông ở đây với người Sài Gòn thì ngon hơn quê gốc. Đó là bởi cách nấu đã được Sài Gòn hóa, chẳng hạn như nước lèo đã bớt mặn mà thêm vào độ ngọt khá nhiều, cũng như con tôm to hơn và có tương ăn kèm.
Cô Lý, một khách hàng ruột của quán đã ăn món suông qua ba đời ở đây cho biết: "Thời bà Mai còn bán món bún suông quán đã rất đông khách rồi". Theo cô Lý, nhìn chung hương vị bún suông không có gì thay đổi suốt nhiều năm nay. Cô còn quả quyết rằng, ở Sài Gòn thì chưa có quán bún suông nào đọ với bún suông chợ Bến Thành này được.

Nước lèo bún suông được nấu từ xương heo và nước dừa xiêm là ngon nhất, nếu phải hạ giá thành thì phải dùng nước dừa khô. Còn con suông độc đáo chính là tôm quết nhuyễn với một ít cá thác lác để tạo độ dai, còn màu đỏ là do quét gạch tôm rồi để khô. Nhiều người cho rằng "suông" là cách gọi chệch của đuông vì món chả tôm này tạo hình giống như con đuông dừa.

Tô bún suông ở chợ Bến Thành chỉ gồm có hai con suông và một con tôm. Trông đơn giản như vậy nhưng khi ăn thấy mới thấy đặc biệt bởi con suông còn được chấm với một loại tương tuyệt ngon, đó là chưa kể các loại rau phong phú ăn kèm.

Nói thêm một chút về chợ Bến Thành: theo nhiều tài liệu thì nguyên thủy, chợ Bến Thành đã có từ trước khi Pháp xâm chiếm Gia Định. Ban đầu, vị trí của chợ nằm bên bờ sông Bến Nghé, cạnh một bến sông gần thành Gia Định (bấy giờ là thành Quy, còn gọi là thành Bát Quái). Bến này dùng để cho hành khách vãng lai và quân nhân vào thành, vì vậy mới có tên gọi là Bến Thành, và khu chợ cũng có tên gọi là chợ Bến Thành.

Vào những năm cuối thể kỷ thứ 19, khu chợ được xây dựng bên bờ phía nam một con kênh, được gọi là Kinh Lớn. Phía trước chợ, dọc bờ kênh là một con đường được người Pháp đặt tên là đường Charner, hay một tên gọi khác là đường Quảng Đông (Rue de Canton), bởi đa số người Hoa làm nghề buôn bán ở đây đều là người Quảng Đông.

Phía đối diện bờ kênh là đường Rigault de Genouilly. Do vị trí nằm giao điểm của khu đô thị và hợp lưu của hai tuyến đường thủy là kênh Lớn và rạch Cầu Sấu (nay là đường Hàm Nghi), ghe thuyền có thể cập bến và đổ người lên chợ bất cứ ở phía bên này hay bên kia. Còn người bên đất liền muốn qua chợ thì có thể đi qua những chiếc cầu gỗ xinh xắn, do đó chợ Bến Thành luôn luôn nhộn nhịp.

Vào năm 1887, người Pháp cho lấp con kênh và sát nhập hai con đường lại làm một thành đại lộ Charner. Dân bản xứ gọi nôm là đường Kinh Lấp (nay là Đại lộ Nguyễn Huệ). Khu chợ càng trở nên đông đúc với các cửa hiệu phần nhiều là của người Hoa, người Ấn Độ và người Pháp.

Tuy nhiên, khoảng giữa năm 1911, ngôi chợ trở nên cũ kỹ và lâm vào tình trạng có thể bị sụp đổ. Để tránh tai họa, người ta phải phá chợ, chỉ còn gian hàng thịt, vì mái tôn nhẹ, nên chưa bị phá. Đồng thời, người Pháp cũng lựa chọn một địa điểm để xây cất một khu chợ mới lớn hơn để phục vụ nhu cầu buôn bán sầm uất ngày càng phát triển. Địa điểm được lựa chọn nằm gần ga xe lửa Mỹ Tho (nay là Bến xe Sài Gòn), tức là địa điểm chợ Bến Thành ngày nay.

Bún suông tuy không phổ biến ở Sài Gòn nhưng lại vô cùng độc đáo. Có lẽ vì vậy mà hơn 70 năm qua quán chỉ phục vụ duy nhất món bún này, như một nét riêng trong vô vàn điều thú vị mà chợ Bến Thành đã và đang mang đến cho nhiều thế hệ thực khách.