Đăk Nông: Dân khổ vì dự án cà phê chè

Dự án trồng cây cà phê chè Arabica được khởi động từ năm 1997 với vốn đầu tư giai đoạn 1 lên đến 800 tỷ đồng, trong đó một nửa là vay từ nguồn vốn của Quỹ Phát triển AFD (Pháp) với lãi suất 3,5%/năm, nửa còn lại vay từ các tổ chức tín dụng trong nước, và do nông dân cùng doanh nghiệp tự bỏ ra.

Năm 2002, dự án cà phê chè được triển khai tại các huyện phía nam tỉnh Đăk Lăk (đến năm 2004, khi chia tách, thành lập tỉnh mới, các huyện có dự án này thuộc tỉnh Đăk Nông- PV). Hợp đồng liên kết đầu tư giữa Công ty Vật tư cà phê Tây Nguyên lúc bấy giờ, nay là Công ty TNHH MTV Cà phê Đăk Nông và người nông dân được ký kết. Trách nhiệm của công ty theo hợp đồng được ký kết là đầu tư cây giống, thuốc, phân bón… đến bao tiêu sản phẩm, với định mức tối đa không quá 25 triệu đồng/ha và được triển khai trong 3 năm.
Tuy nhiên, chỉ 2 năm triển khai (từ năm 2002-2004), công ty bỗng cắt đầu tư; trong khi nông dân không có vốn để tiếp tục đầu tư dẫn đến cảnh hàng nghìn ha cà phê bị bỏ hoang và lụi tàn dần.

Qua tìm hiểu sát sơ bộ, tại 2 xã Nâm NJang và Đăk NDrung huyện Đăk Song, tỉnh Đăk Nông, có đến trên, dưới 50 hộ tham gia Dự án cà phê chè, trong đó có những hộ gia đình đã hoàn vốn, nhưng đại đa số, vì số tiền nợ quá lớn không có khả năng thanh toán phải chấp nhận thế chấp nhà cửa, vườn cây…

Do công ty không thực hiện đúng cam kết trong hợp đồng, làm cho nông dân vừa thất thu, vừa lâm cảnh nợ nần. Không những thế, hàng chục hộ nông dân còn bị kiện ra tòa vì tội cố tình không thanh toán cho công ty.

Trớ trêu nhất là trường hợp gia đình ông Nguyễn Đức Hải và bà Nguyễn Thị Huệ, trú tại thôn 8, xã Nâm NJang, huyện Đăk Song. Bà Huệ cho biết: vào ngày 23.4.2002, gia đình bà có ký Hợp đồng kinh tế số 76/HĐKT, với Công ty TNHH MTV Cà phê Đăk Nông để đầu tư trồng, chăm sóc 4ha cà phê chè.

Khi đang thực hiện dự án, thì công ty bỗng dưng ngừng đầu tư, hoàn cảnh kinh tế gia đình gặp khó khăn không có tiền để chăm sóc dẫn đến cà phê bị chết. Gia đình bà, nhiều lần mời đại diện phía công ty xuống giải quyết, nhưng không ai can thiệp.

Trước sự việc trên, gia đình bà chuyển đổi sang trồng cây hồ tiêu và hoa màu khác nhằm ổn định cuộc sống. Đến ngày 13.4.2011, công ty khởi kiện, yêu cầu gia đình bà phải hoàn trả tổng số tiền mà công ty đầu tư là hơn 174 triệu đồng. Bà Huệ thừa nhận là có vay của công ty đầu tư nhưng không chấp nhận trả nợ vì cho rằng bên phía công ty tự phá vỡ hợp đồng khiến gia đình bà không có nguồn thu để trả nợ.