Theo Tờ trình của Chính phủ được Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Hoàng Anh Tuấn trình bày tại phiên họp, có 15 loại tài nguyên được đề nghị tăng mức thuế suất, thuộc nhóm khoáng sản kim loại và nhóm khoáng sản không kim loại. Theo đó, mức thuế tăng từ 1-8% so với mức thuế hiện hành. Ngoài việc phải đóng thuế GTGT, doanh nghiệp khai thác tài nguyên còn phải đóng phí bảo vệ môi trường, thu nhập doanh nghiệp…
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu sự băn khoăn về khác biệt giữa thuế suất của Việt Nam với nước ngoài, đặc biệt là những quốc gia, vùng lãnh thổ mà Việt Nam đang tiến hành đàm phán. Thứ trưởng Anh Tuấn cho biết: Về tỷ lệ, thuế suất của Việt Nam thấp hơn nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ và chỉ bằng khoảng 80% so với khu vực, 90% so với Australia. Mức thuế đề nghị tăng dựa vào doanh số 3 năm (2010-2012) và một số yếu tố khác để bảo đảm lợi ích của doanh nghiệp.
Người dân mót quặng tại mỏ Antimon xã Mậu Duệ, huyện Yên Minh, Hà Giang (ảnh minh họa).
Đồng tình với tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển khẳng định: “Biểu đồ về thuế suất đang đi xuống và đây là biểu hiện tích cực. Tuy nhiên, việc giảm cần tinh toán, nếu không sẽ ảnh hưởng đến ngân sách. Chúng ta cần cải cách nhiều về thu nhưng cải cách về chi lại chưa tương xứng”. Ông Hiển cũng cho biết thêm, nếu Việt Nam ký Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương thì chính sách thuế phải thay đổi căn bản nên nguồn thu có thể có khoảng trống mà trong thời gian ngắn khó có thể lấp được. Vì vậy: “Việc thay đổi thuế phải có lộ trình”- ông Hiển nhấn mạnh.
Bày tỏ quan điểm về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn cho biết: Trong điều kiện khó khăn chung của nền kinh tế, doanh nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản gặp nhiều thách thức thì cần tính đến mức thuế suất đề nghị tăng và có lộ trình thích hợp. Nhấn mạnh về góc độ quản lý, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện cho biết: “Phải tăng cường quản lý vĩ mô, lấy lợi ích quốc gia chứ không chỉ tính riêng lợi nhuận cho địa phương theo nhiệm kỳ”.
Phát biểu về vấn đề trên, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nêu rõ: Không khuyến khích khai thác và xuất khẩu tài nguyên khoáng sản thô. Tuy nhiên, việc tăng mức thuế suất tài nguyên là vấn đề quan trọng, có tác động lớn nên cần nghiên cứu kỹ. Sau khi thảo luận, UBTVQH thống nhất đề nghị cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra tiếp tục bàn thảo, nghiên cứu và thống nhất phương án trước khi trình UBTVQH cho ý kiến vào phiên họp sau.