Tạo thuận lợi cho gạo Campuchia vào Việt Nam

Gạo Campuchia không "về", DN gặp khó

Sản lượng lúa gạo của Campuchia thời gian gần đây tăng lên do diện tích canh tác được mở rộng không ngừng và do sự hỗ trợ kỹ thuật thâm canh từ VN và Thái Lan. Hàng năm, một lượng lúa nhất định từ Campuchia về qua biên giới VN chủ yếu qua hình thức trao đổi hàng hóa cư dân biên giới tại một số tỉnh như An Giang, Đồng Tháp, Kiên Giang với số lượng từ vài trăm đến hàng ngàn tấn/ngày.

Những chiếc ghe bầu đang “ăn” gạo Campuchia tại Đường Sứ (Tịnh Biên, An Giang).

Đồng thời một lượng lúa không nhỏ từ Campuchia vào VN do người dân khu vực biên giới Tây Nam sang Campuchia thuê đất canh tác, mang về nước tiêu thụ sau mỗi mùa thu hoạch. Theo ước tính của các doanh nghiệp kinh doanh lương thực, hàng năm lượng lúa từ Campuchia "về" VN khoảng trên dưới một triệu tấn/năm, quy gạo khoảng 500.000 tấn.

Lượng lúa Campuchia xuất qua đường chính ngạch không đáng kể, còn việc thực hiện nhập khẩu theo hạn ngạch thuế quan chỉ là 27 tấn trong tổng số hạn mức thỏa thuận giữa hai nước là 200.000 tấn.

Việc lúa gạo từ Campuchia (thông thường có mức giá thấp hơn giá thu mua lúa gạo trong nước) đổ về VN có lúc rơi vào thời điểm lúa gạo đông xuân trong nước còn nhiều, ta lại chuẩn bị thu hoạch vụ hè thu ở vùng ĐBSCL đã dẫn tới những quan ngại về những tác hại như: Làm giảm giá thành lúa nội địa, ảnh hưởng việc tiêu thụ lúa hàng hóa cũng như thu nhập của nông dân.

Tuy nhiên, Bộ Công Thương cho rằng, đây là nguồn gạo cực kỳ quan trọng cho chiến lược phát triển thị trường lúa gạo của VN.

Theo Bộ Công Thương, nguồn lúa gạo từ Campuchia đóng vai trò không nhỏ trong chuỗi cung ứng gạo của VN. Tầm quan trọng của nguồn lúa gạo này thể hiện rõ ràng vào năm nay, khi theo báo cáo của các địa phương và doanh nghiệp, hầu như lúa gạo Campuchia không về VN, khiến nguồn cung gạo VN - vốn thường xuyên được bổ sung lúa gạo từ Campuchia qua đường tiểu ngạch hàng năm - đã bị thiếu hụt khá nghiêm trọng.

Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo VN đã gặp khó khăn trong việc tìm "chân hàng" để thực hiện được các hợp đồng xuất khẩu gạo đã ký kết.

Sẽ không chỉ có gạo Campuchia...

Bộ Công Thương cho rằng, việc tạo thuận lợi cho lưu thông lúa gạo giữa biên giới VN và Campuchia sẽ nhất quán với chủ trương tăng cường hội nhập khu vực. Đồng thời, chủ trương này cũng giúp đảm bảo quyền lợi của các cá nhân, tổ chức VN sang trồng lúa bên đất Campuchia rồi đưa sản phẩm về VN tiêu thụ.

Theo lộ trình cắt giảm thuế quan CEPT, VN cũng sẽ phải giảm thuế nhập khẩu lúa gạo về mức 0% trong một vài năm tới, tới lúc đó thì không chỉ lúa gạo từ Campuchia mà lúa gạo từ các quốc gia khác trong khu vực ASEAN cũng có thể lưu thông tự do vào thị trường VN.

Bộ Công Thương cũng cho biết, diện tích canh tác lúa gạo của VN hiện không có khả năng mở rộng hơn nữa, thậm chí đang ngày càng bị thu hẹp do việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp nhằm đáp ứng các nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; đồng thời VN cũng là một trong những nước phải đối mặt với thiên tai, hiện tượng biến đổi khí hậu, tình trạng xâm mặn tại khu vực ĐBSCL.

Trong khi đó, việc tăng năng suất lúa gạo đã đạt tới hạn, cùng với nhu cầu tiêu dùng lúa gạo có khuynh hướng đi lên với tốc độ gia tăng dân số. Như vậy, thay vì coi đây là vấn đề gây khó khăn cho ngành nông nghiệp, VN cần duy trì chiến lược tăng cường hợp tác sản xuất để tận dụng nguồn cung lúa gạo từ Campuchia.

Mai Hương