Người tìm lại dấu tích triều Nguyễn

Có duyên với cổ vật cung đình

Tốt nghiệp lớp 9 Trường THCS Phú Thượng (huyện Phú Vang) năm 1989, vì nhà nghèo không có điều kiện để học tiếp nên Nguyễn Hữu Hoàng đành phải “gác bút” để theo nghiệp cha và các anh làm nghề chạm, khảm xà cừ.

Anh Nguyễn Hữu Hoàng (bên phải) giới thiệu bộ sưu tập “Đồ sứ men lam Huế” với du khách trong Festival Huế 2012.

Thời học cấp II, những ngày cuối tuần được nghỉ học, Hoàng thường theo lũ bạn đạp xe lên Đại Nội (Huế) chơi, vào Viện Bảo tàng Thừa Thiên - Huế tham quan. Niềm đam mê cổ vật được nung nấu, nhen nhóm với mong muốn gìn giữ di sản văn hóa của cha ông. Năm 19 tuổi, Hoàng bắt đầu đi tìm cổ vật. Những đồng tiền kiếm được từ việc làm nghề khảm xà cừ, Hoàng dồn hết mua những thứ “đồ cũ” ấy. Đó là cả một niềm đam mê, sự thích thú vô cùng của chàng thanh niên ở một vùng quê nghèo.

Năm 1994, trong túi bắt đầu rủng rỉnh hơn, Hoàng mới mạnh dạn vươn ra một số tỉnh như Quảng Trị, Quảng Bình... Hàng ngày, anh đạp xe hàng chục cây số rong ruổi về các thôn bản, làng mạc, đến tận các vùng quê xa hay vượt suối, băng đèo lên núi cao để trò chuyện, làm quen, “kết nối” với người dân địa phương, nhờ họ tìm kiếm, giới thiệu những cổ vật liên quan đến các triều đại vua chúa ở cung đình Huế.

Năm 1997, anh mở rộng địa bàn hoạt động ra các tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa… Năm 2000, Hoàng sang Lào, ăn ở nhiều tháng liền với người dân nước bạn, dày công tìm kiếm, săn lùng và đem về những món hàng của vua chúa triều Nguyễn như chén, bát, đĩa bằng sứ và đặc biệt là những bộ trang phục của cung đình Huế. Từ đó, anh càng hiểu thế nào là hiện tượng “chảy máu cổ vật”- một sự thất thoát lớn về giá trị tinh thần, văn hóa không gì bù đắp nổi.

Tìm để hiến tặng

Những cổ vật mà anh Hoàng sưu tập được, đặc biệt là bộ sưu tập “Đồ sứ men lam Huế” đã được trưng bày, triển lãm trong các kỳ lễ hội Festival Huế, Festival nghề truyền thống Huế được giới chuyên môn và công chúng đánh giá cao.

Bộ sưu tập “Đồ sứ men lam Huế” từng dự triển lãm ở Đại lễ “1000 năm Thăng Long-Hà Nội”. Trong dịp Festival Huế 2012, Bảo tàng Cổ vật cung đình Huế phối hợp với nhà sưu tập Nguyễn Hữu Hoàng trưng bày bộ sưu tập “Trang phục cung đình triều Nguyễn”, giới thiệu những bộ trang phục đặc biệt quý, hiếm, có giá trị...

Điều cần nói là anh đã nhiều lần hiến tặng cổ vật cho các cơ quan quản lý văn hóa ở tỉnh và T.Ư như hiến tặng gốm, sứ triều Nguyễn và nhiều hiện vật khác cho Sở VHTTDL tỉnh Thừa Thiên -Huế, Bảo tàng Lịch sử Cách mạng tỉnh Thừa Thiên - Huế, Bảo tàng Hồ Chí Minh tỉnh Thừa Thiên - Huế; cho nhà lưu niệm cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng ở Quảng Ngãi, Bảo tàng Hồ Chí Minh tỉnh Thanh Hóa… với mong muốn góp phần làm phong phú thêm kho tàng di sản văn hóa của cha ông. Năm 2010, anh đã hiến tặng cho Hội Võ thuật cổ truyền tỉnh Thừa Thiên - Huế 1 thanh kiếm triều Nguyễn...

Võ Văn Dần