Nhận được thông tin từ bạn đọc về thực trạng thịt lợn giá rẻ, đã bốc mùi được bán tràn lan tại nhiều nơi, nhóm phóng viên đã thâm nhập vào nhiều chợ đầu mối, chợ dân sinh ở các huyện Gia Lâm, Long Biên (Hà Nội), chợ tự phát cạnh các khu công nghiệp, trường đại học ở Hưng Yên, Bắc Giang để tìm hiểu.
Qua nhiều ngày điều tra, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên khi chứng kiến nhiều hàng thịt lợn trắng nhợt, rệu rã, bốc mùi thối được bày bán công khai. “Mua đi chị bán rẻ cho, 20 ngàn cũng có mà 40 ngàn đồng/kg cũng có”, người phụ nữ tên Thanh bán thịt lợn “giá rẻ” ở một chợ dân sinh tại thị trấn Trâu Quỳ (Gia Lâm) mời chào khách.
Vào thôn Lỗ Xá, trong vai một người đi mua thịt lợn chết với số lượng lớn để về mở quán cơm và cung cấp cho các cửa hàng làm nem, giò chả, tôi được nhiều người dân địa phương đon đả mời chào, ai cũng cố gắng chèo kéo về nhà người thân của mình để lấy hàng.
“Chú cứ sang nhà Hiền, nó là em chồng tôi nên tôi biết. Thịt lợn con ốm chết, sề ốm chết hay bột ốm chết gì cũng có. Nhiều lắm, thời điểm dịch bệnh tai xanh có ngày nó mua về cả trăm con lợn chết mổ mang đi bán”, bà N - một người dân mời chào.
Theo giới thiệu từ nhiều mối, tôi quyết tìm đến lò mổ của ông chủ tên T. Căn nhà ba tầng khang trang luôn kín cổng cao tường, ngay bên trái ngôi nhà là điểm giết mổ rộng khoảng 100m2 tập kết cả chục cái chân, đầu heo nằm lăn lóc, ruồi nhặng bu đầy.
Thấy có người lạ gọi cửa, T nhìn khách với vẻ dò xét: “Chú từ đâu đến. Tìm tôi có việc gì?”. Khi nghe tôi trình bày lý do, T trừng mắt: “Chú mày định lươn anh à, nói giọng miền Trung đặc sệt thế kia thì quán hàng gì ở cái đất này, ở đây có quán nào mà anh không biết. Nhà báo à, lượn đi không mấy thằng em nó xử luôn đấy”.
Dẫn tôi ra xem khu nhà kho đựng 3 chiếc tủ lạnh loại lớn, H cho biết, ngoài 2 nhân công chuyên mổ lợn chết tại lò, H còn gây dựng cả một đường dây hơn chục người từ các trang trại trên địa bàn các huyện lân cận để báo tin và gom lợn ốm chết rồi chở về lò mổ cho H. H gọi đội quân này là hệ thống chân rết, là chim lợn, có lúc lại gọi là "cò" lợn chết.
“Bây giờ phải có cả hệ thống chân rết khắp nơi như thế, không lấy đâu ra lợn chết mà mổ, đợt này nhiều lò mổ lợn chết nên cạnh tranh ghê lắm. Nhiều bữa phải gọi thêm 3 đứa em đến phụ, mà làm thâu đêm không hết việc. Có ngày, tôi nhận cả trăm cuộc điện thoại thông báo lợn chết”, H nói.
Cũng như đội quân của H, quân của nhà Trùy, nhà Lan, nhà Thuật cũng hối hả thay phiên nhau đi gom lợn chết, trong thôn lúc nào cũng nhộn nhịp tiếng xe máy, xe tải nhỏ nổ bành bạch vào làng.
Chỉ trong khoảng 2 giờ đồng hồ sáng 18.5 ngồi mật phục tại một quán nước ngay cổng làng Lỗ Xá đoạn gần chợ Dầm, chúng tôi ghi nhận có khoảng 20 chuyến xe máy chở lợn ốm chết và 3 chuyến xe tải nhỏ chở lợn bột về các điểm giết mổ. Không cần che dấu, nhiều "cò" lợn chết chở cùng lúc cả chục con lợn chết chạy thẳng vào các lò mổ trong làng để tiêu thụ.
Vượt qua những con đường làng ngoằn ngoèo, chiếc xe máy chở lợn chết đỗ uỵch trước một ngôi nhà ba tầng khang trang. “Hoa ơi, nhận hàng!”, sau tiếng gọi hai vợ chồng chủ ngôi nhà đeo khẩu trang, găng tay kín mít ra bốc hàng vào nhà.
“Chắc chết mấy ngày nay rồi. Thối inh thế này bán sao nổi. Thôi bớt đi ít giá”, bốc xong ba con lợn chết đã mổ bụng vào nhà bà chủ đưa cho người đàn ông này một tờ tiền mệnh giá 500 ngàn đồng. Giao xong, người đàn ông này tiếp tục chở hàng đến nhà ông chủ tên Thuật ngay cuối thôn Lỗ Xá.
Lúc tôi tiếp cận lò mổ vợ, chồng Hoa đang hì hục lọc thịt 3 con lợn chết để bỏ vào tủ lạnh. Toàn bộ chân, đầu, xương được bà chủ này bỏ riêng vào túi ni lông rồi đựng vào thùng xốp.
“Chú yên tâm, lên tận nơi lấy anh chị giảm cho vài giá. Toàn thịt lợn chết nhưng chế biến ra còn ngon lắm đấy. Loại chết một ngày anh lấy 40 ngàn đồng/kg. Loại chết 2 ngày trở lên lấy cho chú 20 ngàn/kg. Lấy về làm mà xem, lãi kinh lắm”, mở tủ lạnh cho khách xem hàng, Hoa tiếp thị.
Theo quan sát, ngay bên cạnh điểm giết mổ của bà chủ tên Hoa là 4 chiếc tủ lạnh loại lớn đựng toàn thịt lợn chết. Hoa tiết lộ, một nửa số lợn chết mổ tại lò mổ của Hoa được mua từ các trang trại ở Văn Giang, Yên Mỹ, phần còn lại nhập từ một người đàn ông tên Khánh.
“Đợt này nhiều lò mổ lớn mọc lên, ai nấy đều hối hả cho quân đi gom. Những người vừa mổ vừa đi bán như chúng tôi không kịp gom nên phải nhập thêm hàng từ những lò mổ lớn. "Cò" vận chuyển lợn chết lớn nhất ở đây là lò “trùm Khánh””, Hoa tiết lộ.